طراحی الگوی معیارهای ارزیابی عملکرد بازاریابی در صنعت گردشگری ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری گروه مدیریت بازرگانی، واحد شاهرود، دانشگاه آزاد اسلامی، شاهرود، ایران

2 استادیار گروه مدیریت، دانشگاه بین المللی امام رضا (ع)، مشهد، ایران

3 دانشیار گروه مدیریت بازرگانی، دانشکده اقتصاد، مدیریت و علوم اداری دانشگاه سمنان، سمنان، ایران

4 استادیار گروه مدیریت، واحد شاهرود، دانشگاه آزاد اسلامی، شاهرود، ایران

10.22034/jtd.2019.136866.1448

چکیده

ارزیابی عملکرد یکی از مهمترین دستور کارهای مدیریت است؛ زیرا کلید دستیابی به بهبود مستمر در توانایی ارزیابی و سنجش مداوم عملکرد است. بسیاری از صنایع نیز اهمیت ارزیابی مداوم عملکرد را درک کرده‌اند و سیستم‌های ارزیابی عملکرد متنوعی در صنعت به کار می‌برند. امروزه گردشگری به عنوان یک صنعت قوی شناخته شده‌است که در تغییر شرایط اقتصادی سراسر دنیا تأثیر چشمگیری دارد. بنابراین برای موفقیت در این صنعت اندازه‌گیری عملکرد ضرورتی غیرقابل اجتناب است؛ لذا هدف پژوهش حاضر طراحی الگوی معیارهای ارزیابی عملکرد بازاریابی در صنعت گردشگری ایران است. این پژوهش، از نوع پژوهش‌های کیفی است که با استفاده رویکرد مبتنی بر نظریه داده‌بنیاد انجام شده است. جامعه آماری شامل خبرگان دانشگاهی و صنعتی بوده است. این افراد از دانشگاه‌ها و فعالین حوزه گردشگری در ایران شناسایی شدند که با استفاده از رویکرد نمونه‌گیری هدفمند در مجموع تعداد 15 نفر به عنوان مشارکت‌کنندگان در پژوهش انتخاب شدند. داده‌ها به روش مصاحبه نیمه‌ساختاریافته گردآوری شد. برای بدست آوردن اعتبار و روایی داده‌ها از روش بازبینی و بررسی نظر مشارکت‌کنندگان استفاده شد. نتیجه این پژوهش ارائه الگوی معیارهای ارزیابی عملکرد بازاریابی در صنعت گردشگری ایران با 10 مقوله اصلی (بعد)، 42 شاخص شد. معیارهای ذی‌نفعان و مسئولیت‌اجتماعی، مالی، برند، بازار، گردشگر، عوامل سازمانی و فرآیندی، رشد و یادگیری، کارکنان، زیرساخت‌های مرتبط با گردشگری و در نهایت معیار تکنولوژی به عنوان معیارهای ارزیابی عملکرد بازاریابی در صنعت گردشگری شناخته شده‌اند که برای هرکدام از آن‌ها شاخص‌هایی تعریف شده است و از انتها به سمت ابتدا دارای روابط علی و معلولی می باشند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Designing the Model of Evaluation of Marketing Performance in the Tourism Industry of Iran

نویسندگان [English]

  • Omid Behboudi 1
  • Morteza Rojui 2
  • Azim Zarei 3
  • Golnar Shojaee 4
1 PhD student, Department of Business Administration, Shahrood Branch, Islamic Azad University, Shahrood, Iran
2 Assistant Professor of Management, Imam Reza International university, Mashhad, Iran
3 Associate prof., Dep. Of Business Administration Faculty of Economics, Management and Administrative Sciences, Semnan University, Semnan, Iran
4 Assistant Professor, Department of Business Administration, Shahrood Branch, Islamic Azad University, Shahrood, Iran
چکیده [English]

Evaluating business performance is one of the most important management tasks, because it is the key to continuous improvement in the ability to continuously assess and measure performance. In many industries the importance of continuous performance evaluation is perceived and they use various performance evaluation systems. Nowadays, tourism is known as a strong industry, which has a significant impact on changing the economic conditions all over the world. therefore, to succeed in this industry, measuring performance is inevitable. Therefore, the aim of this study is to design a model of marketing performance assessment criteria in the tourism industry of Iran. This is a qualitative research that has been conducted using a foundation-based approach to grounded theory. The statistical population included academic and industrial experts. These individuals were identified from universities and tourism sector activists in Iran, using a targeted sampling approach, a total of 15 people were selected as participants in the study. Data were collected through semi-structured interviews. Participants review method was used to check the credibility and validity of the data. The result of this study was to present a model of marketing performance assessment criteria in the tourism industry of Iran with 10 main categories, 42 indexes. Beneficiaries and social responsibility, financial, brand, market, tourism, organizational and process factors, growth and learning, staff, tourism-related infrastructure, and finally, the technology benchmark is recognized as the criteria for evaluating marketing performance in the tourism industry, Indicators are defined for each of them and They have cause and effect relationships.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Marketing
  • performance
  • marketing performance assessment
  • tourism industry
ابراهیمی، مهدی، سخندان، الناز (1396). «ارزیابی عملکرد مدیریت دانش سازمان‎های مؤثر در فرایند مدیریت بحران مقصدهای گردشگری (مطالعۀ موردی: شهر اردبیل)». گردشگری شهری، دورۀ 4، شمارۀ 1، صص 29-40.
امیدی‎کیا، کامران، مشبکی، اصغر، خداداد حسینی، سیدحمید، عزیزی، شهریار (1391). «شناخت قابلیت‎های سازمانی جایگاه‎سازی برند شرکت در صنعت مواد غذایی با استفاده از نظریۀ داده‎بنیاد». اندیشۀ مدیریت راهبردی، دورۀ 11، شمارۀ 1، صص 35-72.
امین‎بیدختی، علی‎اکبر، نظری، ماشاا... (1388). «نقش بازاریابی در توسعۀ صنعت گردشگری». چشم‌انداز مدیریت بازرگانی، دورۀ 9، شمارۀ 32، صص 49-68.
ایمان، محمدتقی (1394). روششناسی تحقیقات کیفی. تهران: انتشارات حوزه و دانشگاه.
ایمانی‎ خوشخو، محمدحسین، نادعلی‎پور، زهرا (1395). «ارائۀ الگوی مفهومی رقابت‎پذیری مقصد گردشگری در چارچوب توسعۀ پایدار». گردشگری و توسعه، سال 5، شمارۀ 7، صص 84-106.
آچاک، آرمین، حمیدی، ناصر، بابایی همتی، روشن (1393). «توسعۀ اقتصاد گردشگری مبتنی بر الگوی آمیختۀ بازاریابی (مطالعۀ موردی: شهرستان قزوین)». اقتصاد و مدیریت شهری، شمارۀ 6، صص 37-53.
آقاجان، وحید، عابدی، حسین، بهبودی، امید (1393). «بررسی تأثیر بازارگرایی بر توسعۀ صنعت گردشگری. فضای گردشگری، دورۀ 3، شمارۀ 10، صص 39-51.
آقازاده، هاشم، خانلری، امیر، اکبرپور، هاله (1394). «بررسی رابطۀ بین ارزش ویژۀ مشتری و عملکرد گروه هتل‎های بین‎المللی پارسیان». مدیریت بازرگانی، دورۀ 7، شمارۀ 3، صص 761-782.
آقازاده، هاشم، دیواندری، علی (1387). «بازارگرایی و عملکرد کسب‌وکار در ایران». مدیریت بازرگانی، شمارۀ 1، صص 39-54.
بلوری، زهره (1395). «ارزیابی عملکرد شهرداری آمل در راستای تحقق توسعۀ پایدار شهری با تأکید بر حفظ و نگه‌داری فضای سبز». پژوهشهای محیط‌زیست. دورۀ 7، شمارۀ 14، صص 225-236.
بهرامیان، محسن، شمس‌الدینی، علی (1397). «تحلیل کمّی بر نقش مدیریت شهری در ارتقای صنعت گردشگری در شهرها (موردپژوهی: شهر مرودشت)». پژوهش و برنامه‌ریزی شهری، سال 9، شمارۀ 32، صص 131-140.
پوراحمد، احمد، زیاری، کرامت‎الله، حاتمی‌نژاد، حسین، پارسا شاه‎آبادی، شهرام (1397). «تبیین مفهوم و ویژگی‎های شهر هوشمند». باغ نظر، سال پانزدهم، شمارۀ 58، صص 5-26.
پورفرخ، اکبر، کرمی، مهرداد، نکویی، زهرا، طالب ‎بیدهتی، زهرا (1391). «امکان‌سنجی فرصت‎های سرمایه‎گذاری صنعت گردشگری (مطالعۀ موردی: شهرک تفریحی-توریستی طارم استان زنجان)». مطالعات مدیریت صنعتی، سال نهم، شمارۀ 25، صص 181-206.
تاج‎زاده‎نمین، ابوالفضل، اسمعیل مشرفی، فاطمه (1392). «اولویت‎بندی مؤلفه‎های ارزش ویژۀ برند مقصد گردشگری از دیدگاه گردشگران داخلی». مطالعات مدیریت گردشگری، سال هشتم، شمارۀ 24، صص 35-58.
جانی، سیاوش، دنیابین، فهیمه (1396). «بررسی عوامل مؤثر بر تعداد و طول اقامت گردشگران ملی: مطالعۀ بین‎استانی». برنامهریزی و توسعۀ گردشگری، سال ششم، شمارۀ 22، صص 30-53.
حاجی‎حیدری، نسترن، کیماسی، مسعود و عمویی اوجاکی، علی (1393). «توسعۀ چارچوبی جامع برای ارزیابی عملکرد بازاریابی با استفاده از رویکرد فراترکیب: مطالعه‎ای در صنعت بانک‌داری. مدیریت بازرگانی، دورۀ 6، شمارۀ 2، صص 279-290.
حسینی، سیدصادق (1393). «ارزیابی وضعیت آموزش راهنمایان گردشگری در ایران با رویکرد ارائۀ الگوی آموزشی در سطح دانشگاهی». مطالعات مدیریت گردشگری، سال نهم، شمارۀ 28، صص 115-144.
حقیقی، محمد، روشندل ‎اربطانی، طاهر، صالحی، علی (1394)/ «بررسی مشکلات و موانع توسعۀ صنعت گردشگری در شهر اصفهان از دیدگاه گردشگران». مدیریت بازرگانی، دورۀ 7، شمارۀ 4، صص 865-880.
حنفی‎زاده، پیام، فاضلی‎نیا، مسعود (1391). «ارزش‌گذاری برند بانک‎ها مبتنی بر مدل‎های ارزش‌گذاری برند با استفاده از مدل تصمیم‎گیری چندمعیارۀ تاپسیس (مطالعۀ موردی: بانک ملت، پاسارگاد و پارسیان)». مهندسی مالی و مدیریت اوراق بهادار، شمارۀ 11، صص 81-102.
حیدرزاده، کامبیز، نجفی، کبری، حسینی، سیدعلی (1396). «تأثیر کیفیت خدمات گردشگری بر وفاداری به مقصد گردشگری با توجه به نقش میانجی تصویر ذهنی از مقصد گردشگری و رضایت گردشگران». مطالعات مدیریت گردشگری، سال دوازدهم، شمارۀ 4، صص 115-153.
خسروی، شیما، غضنفری، فاطمه (1394). «بررسی رابطۀ گردش شغلی با رضایت‎مندی از کار و فرسودگی شغلی در کارکنان دانشگاه علوم پزشکی تهران». پیاورد سلامت، دورۀ 9، شمارۀ 6، صص 517-526.
خورشیدی، محمدجلیل، معتمد، محمدکریم (1389). «تحلیل اسنادی نقش گردشگری کویر در توسعۀ پایدار شهرستان اردستان». فصلنامۀ فضای گردشگری، سال چهارم، صص 1-11.
دانایی‌فر، حسن، امامی، سیدمجتبی (1386). «استراتژی‎های پژوهش کیفی: تأملی بر نظریه‌پردازی داده‌بنیاد». اندیشۀ مدیریت، سال اول، شمارۀ 2، صص 69-97.
دهدشتی‎شاهرخ، زهره، سلیمان‎زاده، امید، شاه‎میرزایی، وحیدرضا (1396). «تأثیر تطابق هویت مشتری با برند بر ارزش ویژۀ برند در خدمات هتل‌داری». مطالعات مدیریت گردشگری، سال دوازدهم، شمارۀ 4، صص 1-20.
رحیم‎نیا، فریبرز، پورسلیمی، مجتبی، بصیر، لیلا (1395). «تأثیر نوآوری در خدمات بر نیات رفتاری مشتریان به‌واسطۀ بازاریابی حسی (مورد مطالعه: هتل‎های پنج ستارۀ مشهد)». تحقیقات بازاریابی نوین، سال ششم، شمارۀ 2، صص 19-36.
رضاقلی‎زاده، مهدیه، آقایی، مجید (1396). «سرمایۀ ‎انسانی و بهره‎وری نیروی کار در استان‌های ایران». مجلۀ اقتصادی، شماره‎های 1و2، صص 59-76.
رفیعی، هادی، پارساپور، سارا، رهنما، علی (1395). «عوامل اقتصادی اجتماعی مؤثر بر ماندگاری گردشگران داخلی (مورد مطالعه: شهر مشهد)». مطالعات اجتماعی گردشگری، سال چهارم، شمارۀ 7، صص 8-35.
رنجبریان، بهرام، زاهدی، محمد (1389). بازاریابی گردشگری. اصفهان: انتشارات چهارباغ.
سجاسی قیداری، حمدالله دلیر، الهه (1396). «تحلیل سطح مسئولیت‎پذیری اجتماعی گردشگران در روستاهای مقصد گردشگری (مورد مطالعه: گردشگران دهستان‎های شهرستان خواف)». مطالعات اجتماعی گردشگری، سال پنجم، شمارۀ 9، صص 29-55.
شافعی، رضا (1391). «ارائۀ مدلی ساختاریافته از سنجه‎های ارزیابی عملکرد مدیریت بازاریابی در شرکت‎های تولیدی صنعتی: مطالعه‎ای در شرکت‎های مواد غذایی». فصلنامۀ علوم مدیریت ایران، دورۀ 7، شمارۀ 25، صص 137-160.
شفیعی رودپشتی، میثم، اسعدی، میرمحمد، محمدمیرزایی، نگار (1396). «تحلیل بر جایگاه و سطح تحقق مسئولیت‎پذیری اجتماعی در صنعت گردشگری (مورد مطالعه: سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان یزد)«. مدیریت سرمایۀ اجتماعی، دورۀ 4، شمارۀ 3، صص 333-351.
شیرخدایی، میثم، خدادادحسینی، سیدحمید، آذر، عادل، احمدی، پرویز (1388). «مفهوم‎پردازی سرآمدی بازاریابی در شرکت‎های تولیدی با رویکرد کیفی». چشم‌انداز مدیریت، شمارۀ 31، صص 43-62.
ضیایی، محمود، عباسی ‎کارجگان، داود، کاظمیان، غلامرضا، کروبی، مهدی (1396). «طراحی و تدوین الگوی سه‌بعدی مدیریت گردشگری شهر تهران». مطالعات مدیریت گردشگری، سال دوازدهم، شمارۀ 37، صص 1-23.
ضیایی، محمود، فرمانی، لیلا (1390). «ارزیابی گردشگران اروپایی از عملکرد راهنمایان تور در ایران». مطالعات مدیریت گردشگری، شمارۀ 15، صص 29-52.
طاهر، بیتا (1394). «بررسی عوامل مؤثر بر بهره‎وری نیروی انسانی». ماهنامۀ اجتماعی، اقتصادی، علمی و فرهنگی کار و جامعه، شمارۀ 190، صص 58-71.
عباسی، داود، شیرافکن، مهناز (1390). «خصوصی‌سازی و تأثیر آن در ارتقای صنعت گردشگری». همایش گردشگری و توسعۀ پایدار، 22و23 تیرماه، دانشگاه آزاد اسلامی واحد همدان، ایران.
عربشاهی، معصومه، بهبودی، امید، شاه‎ابراهیمی، روح الله (1395). «شناسائی و رتبه‎بندی عوامل رفاهی مؤثر در گردشگری مذهبی با استفاده از تکنیک‎های تصمیم‎گیری چندمعیاره (مورد مطالعه: مشهد مقدس)». پژوهش‌نامۀ خراسان بزرگ، سال هفتم، شمارۀ 23، صص 75-88.
فرجی‎ سبکبار، حسنعلی، شاهسونی، داود، بهنام مرشدی، حسن، روستا، حسین (1393). «پیش‌بینی ماهانۀ تقاضای گردشگر برای مجموعۀ تاریخی تخت‌جمشید». پژوهشهای جغرافیای انسانی، دورۀ 46، شمارۀ 1، صص 69-84.
قربانی‎قویدل، سهیل، شبگو منصف، سیدمحمود (1393). «تأثیر اعتبار برند بر وفاداری مشتریان از دیدگاه خریداران لوازم خانگی». مدیریت بازاریابی، شمارۀ 23، صص 59-78.
کریمی، سید محمد (1392). «ارزیابی عملکرد صنعت بیمۀ کشور و تبیین چشم‌انداز آینده». سیاستهای مالی و اقتصادی، سال اول، شمارۀ 2، صص 183-202.
کفاش‌پور، آذر، نجفی سیاهرودی، مهدی (1388). «تأثیر تحقیقات بازاریابی بر عملکرد ازطریق فرهنگ بازارگرایی در آژانس‌های مسافرتی شهرستان مشهد». پژوهش‌نامۀ مدیریت تحول، شمارۀ 2، صص 111-129.
کیماسی، مسعود، صارمی، نرگس (1396). «ارائۀ مدل ارزیابی بازاریابی محلی در شعب بانک ملت». تحقیقات بازاریابی نوین، سال هفتم، شمارۀ 2، صص 79-92.
کاظمی، مهدی (1390). مدیریت گردشگری. تهران: انتشارات سمت، ویرایش اول، چاپ پنجم.
متقی، سمیرا، صادقی، محمد، دلالت، مراد (1395). «نقش امنیت در توسعۀ گردشگری بین‎المللی (نمونۀ موردی: گردشگران خارجی شهر یزد)». گردشگری شهری، دورۀ سوم، شمارۀ 1، صص 77-91.
معصوم‎زاده، سارا، شیرافکن‎ لمسو، مهدی (1396). «اثر شاخص‎های فرهنگی بر جریان گردشگری کشورهای خاورمیانه با استفاده از رهیافت گشتاور تعمیم‎یافته سیستمی». گردشگری و توسعه، سال ششم، شمارۀ 3، صص 1-17.
مهرانی، هرمز (1395). «بررسی تأثیر هویت برند بر وفاداری برند در شرکت‎های تولیدی گوشی‎های تلفن همراه (اپل، سامسونگ، هوآوی) در بین جوانان 15 تا 35 سالۀ شهر گرگان». بررسی های بازرگانی، شمارۀ 78، صص 68-84.
نصیری‌پور، امیراشکان، رئیسی، پوران، دلپسند، منصور (1388). «تأثیر گردش شغلی بر عملکرد پرستاران در بیمارستان‎های تأمین اجتماعی تهران». مدیریت سلامت، سال دوازدهم، شمارۀ 37، صص 23-28.
یادگاری، مهدی، محمدی، شهریار، یارمحمدی سامانی، پیمان (1394). «الگوی اعتماد در گردشگری الکترونیکی». مطالعات مدیریت گردشگری، سال دهم، شمارۀ 30، صص 129-148.
Alegre J., & Pou L. (2006). The length of stay in the demand for tourism. Tourism management, No 27, pp.1343–1355.
Arasl, H. & Baradarani, S. (2014). European Tourist Perspective on Destination Satisfaction in Jordan’s industries. Procedia - Social and Behavioral Sciences,No 109, pp. 1416 – 1425.
Clark, B.H., Abela, A.V. & Ambler, T. (2006). An information processing model of marketing performance measurement. Journal of Marketing Theory and Practice, Vol 14, No 3, pp. 191-208.
Claver-Cortés, E., Molina-Azorı, J. F., & Pereira-Moliner, J. (2007). Competitiveness in mass tourism. Annals of Tourism Research, Vol 34, No 3, pp. 727-745.
Chang, S., Chen, C., and Ho, Y. (2012). A Study of Marketing Performance Evaluation System for Notebook Distributors. International Journal of Business and Management, 7(13): 93-85.
Corbin, J.M., & Strauss, A.L. (2008). Basics of qualitative research: Techniques and procedures for developing grounded theory. 3rd Edition. Los Angeles: SAGE Publications.
Creswell, J. W. (2007). Qualitative inquiry & research design: Choosing among five approaches, London: sage publications.
Da Gama, A. P. (2011). An expanded model of marketing performance. Marketing Intelligence & Planning,Vol 29, No 7, pp. 643-661.
Dristiks, n. (2004). Tourism as ingrown economic growth factor an empirical investigation for Greece. Tourism Economic. Vol 10, No 3, PP.305-316.
Elbaz, A., Haddoud, M., & Shehawy, Y. (2018). Nepotism, employees’ competencies and firm performance in the tourism sector: A dual multivariate and Qualitative Comparative Analysis approach. Tourism Management, 67, 3-16.
Eusebio, R., Andreu, J., & Belbeze, M. (2006). Measures of marketing performance: a comparative study from Spain. International Journal of Contemporary Hospitality Management, Vol 18, No 2, pp. 145-155.
Eusebio, R., Andreu, J., & Belbeze, M. (2006). Measures of marketing performance: a comparative study from Spain. International Journal of Contemporary Hospitality Management, Vol 18, No 2, pp. 145-155.
Frösén , J., Tikkanen, H., Jaakkola, M., & Vassinen, A. (2012). Marketing performance assessment systems and the business context. European Journal of Marketing, Vol 47, No 5/6, pp. 715-737.
Gibson H, Attle S, & Yiannokis A. (1998). Segmenting the sport tourist market:AliFe spam oerspective. Journal of Vacation Marketing, No 4, pp. 52-134.
Glaser, B. G. (1978). Theoretical sensitivity: Advances in the methodology of grounded theory. Sociology Prss.
Glaser, B. G (2002) Conceptualization: On theory and theorizing using grounded theory. International Journal of Qualitative Methods,Vol 1, No 2, pp. 23-38.
Glaser, B. G. (2011). Getting out of the Data: Grounded Theory Conceptualization. Sociology press.
Hjalager, A. M. (2007). Stages in the economic globalization of tourism. Annals of Tourism Research, Vol 34, No 2, pp. 437-457.
Krush, M., Agnihotri, R., & Trainor, K. (2016). A contingency model of marketing dashboards and their influence on marketing strategy implementation speed and market information management capability. European Journal of Marketing, Vol 50, No 12, pp. 2077-2102.
Lien, C. H., Wen, M. J., Huang, L. Ch.,  & Wu, K. L. (2015). Online hotel booking: The effects of brand image, price, trust and value on purchase intentions , Asia Pacific Management Review, Vol. 20, PP. 210–218.
Liu, C. H., Tzeng, G. H., & Lee, M. H. (2012). policy implementation e The use of hybrid MCDM models. Improving tourism, Tourism Management, Vol 33, No 1, pp. 413-426.
Morgan. Neil A., Bruce, H., & Gooner, C. (2002). Marketing Productivity, Marketing Audits,and Systems for, marketing Performance Assessment Integrating Multiple Perspectives. Journal of Business Research, No 55, pp. 363– 375.
Neely, A. & Al Najjar, M. (2006). Management learning not Management Control: the True role of Performance Measurement. California Manage, Vol 48, No 3, pp. 99 – 114.
Nyadzayo, M. W., & Khajehzadeh, S. (2016). The antecedents of customer loyalty: A moderated mediation model of customer relationship management quality and brand image, Journal of Retailing and Consumer Services, Vol. 30, PP. 262–270.
Pauwels, K. (2015). Truly accountable marketing: the right metrics for the right results. GfK Marketing Intelligence Review, Vol 7, No 1, pp.  8-15.
Rennie, D. L. (1998). Person-centred Counselling: An Experiential Approach. Sage
Sheth, J. N. & Sisodia, R. S. S. (2002). Marketing Productivity Issues and Analysis.  Journal of Business Research, No 55, pp. 349– 362.
Sampaio, C., Simões, C., Perin, M., & Almeida, A. (2011). Marketing metrics: Insights from Brazilian managers. Industrial Marketing Management, 40: 8–16.
So, K. K. F., King, C., Sparks, B. A., & Wang, Y. (2013). The influence of customer brand identification on hotel brand evaluation and loyalty development. International Journal of Hospitality Management, No 34, pp. 31-41.
Strauss, A. & Corbin, J.M. (1990). Basics of qualitative research: Grounded  theory procedures and techniques. Sage Publications, Inc.: Thousand  Oaks, CA.
Suhartanto, D., Dean, D., Nansuri. R., & Triyunid , N.N. (2018). The link between tourism involvement and service performance: Evidence from frontline retail employees. Journal of Business Research, 83, 130–137.
Theobald, W. F. (2005). The meaning, scope, and measurement of travel and tourism. Global tourism, NO 3, PP. 23-48.