بررسی تحلیلی سند راهبردی توسعهٔ گردشگری: تطبیق با اسناد بالادستی و دیدگاه‌های خبرگان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیئت علمی دانشکدهٔ معارف اسلامی و فرهنگ و ارتباطات، دانشگاه امام صادق (ع)، تهران، ایران

2 سرپرست گروه ورزش، میراث فرهنگی و گردشگری، مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، تهران، ایران

10.22034/jtd.2022.302645.2437

چکیده

اسناد بالادستی به‌مثابهٔ راهنما و جهت‌دهندهٔ اقدامات آتی سیاست‌گذارانه مورد استفاده و توجه هستند. سند راهبردی توسعهٔ گردشگری ایران، که در شهریور ۱۳۹۹ همسو با قانون برنامهٔ ششم توسعهٔ کشور تدوین شد، از مهم‌ترین اقدامات انجام‌شده برای توسعهٔ صنعت گردشگری کشور محسوب می‌شود. این مطالعه، که با روش کیفی و از نوع کاربردی است، با استفاده از نمونه‌گیری گلوله‌برفی و دستیابی به اشباع نظری، درصدد پاسخ به این سؤال است که این سند چه میزان با اسناد بالادستی تطابق دارد و، از نظر محتوایی، چه کیفیتی دارد. مطالعه نشان داد که به بیش از چهل درصد اهداف تعریف‌شده در اسناد بالادستی در این سند نیز توجه شده است.اما این سند نتوانسته نقش انسجام‌دهنده و همگرا‌کننده‌ای ایفا کند. بنابراین، نامشخص‌ بودن محورها و اولویت‌های توسعهٔ گردشگری، چیدمان ناصحیح ذی‌نفعان و بی‌هدفی در قبال گردشگری داخلی و خروجی به قوت خود باقی است. اهداف و آرمان‌های تعریف‌شدهٔ سند نشان می‌دهد که با این‌که گزاره‌های همواره صحیح و مطلوب صنعت گردشگری در این سند وجود دارند، به بسترها و نیازهای گردشگری ایران توجه نشده است. هرچند سند حاضر، با تأکید بر بخش خصوصی، توجه به ارزش‌ها و فرهنگ جامعه و توجه به جوانان و زنان، گام‌های مثبتی به‌سوی عدالت‌محوری برداشته است، کلیت قابل‌اتکا و منسجمی برای واقعیت گردشگری ایران مهیا نکرده است. «گردشگری مطلوب جمهوری اسلامی ایران» مفهومی است که تابه‌حال موردتوجه نبوده است و برای همگرایی برنامه‌های آتی گردشگری با اسناد بالادستی و رفع مشکلات سند حاضر به‌منزلهٔ سندی بالادستی نیاز به مفهوم‌سازی دارد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Analytical review of the Strategic Document for Tourism Development: Adaptation to Upstream Documents and Expert Opinions

نویسندگان [English]

  • Shahab Talaie 1
  • saeed shafia 2
1 Member of the Faculty of Islamic Studies, Culture and Communication, Imam Sadiq University (AS), Tehran, Iran
2 Head of Sports, Cultural Heritage and Tourism Department, Islamic Council Research Center, Tehran, Iran
چکیده [English]

Upstream documents are used as a guide and guide for future policy actions. The Strategic Document for Iran's Tourism Development, which was drafted in September 2016 in line with the law of the Sixth Development Plan, is one of the most important measures for the development of the country's tourism industry. This qualitatively applied study uses snowball sampling and theoretical saturation to answer the question of how much this document is compatible with the upstream documents and what is its quality in terms of content. The study showed that more than forty percent of the goals defined in the upstream documents in this document have also been considered. However, the document has not been able to play a cohesive and convergent role. Therefore, the uncertainty of the axes and priorities of tourism development, the incorrect arrangement of stakeholders and aimlessness towards domestic tourism and outflows remain strong. The goals and ideals defined in the document show that there are always correct and desirable statements of the tourism industry in this document and the contexts and needs of Iran's tourism are not considered. Although the present document has taken positive steps towards justice-oriented by emphasizing the private sector, paying attention to the values ​​and culture of the society and paying attention to the youth and women, but it has not provided a reliable and coherent whole for the tourism reality of Iran. "Desirable tourism of the Islamic Republic of Iran" is a concept that has not been considered so far ...

کلیدواژه‌ها [English]

  • Strategic document for tourism development
  • upstream documents
  • tourism of the Islamic Republic of Iran
  • content analysis
ایمانی خوشخو، محمدحسین، نادعلی‌پور، زهرا و پورجم علویجه، افسانه (۱۳۹۴). مطالعات گردشگری، سازمان انتشارات جهاد دانشگاهی، تهران.
بروجردی، اشرف (1394). سهم سیاست‌های فرهنگی - اجتماعی در سیاست‌های کلی نظام، اسناد بالادستی و قوانین برنامه در ج.ا.ا. نشریهٔ علمی پژوهشی جامعهٔ پژوهشی فرهنگی، ۶(۱۷)، 1-21. https://socialstudy.ihcs.ac.ir/article_1962.html
بنافی، مسعود و نوروزی، محمد (1392). تحلیلی آسیب‌شناسانه از ترجمان اسناد بالادستی جمهوری اسلامی ایران در برنامه‌های عملیاتی: ملاحظاتی سیاستی. نشریهٔ علمی پژوهشی برنامه‌ریزی و بودجه، ۱۸(۴)، 161-195. http://jpbud.ir/article-1-1121-fa.html
دانایی‌فرد، حسن، الوانی، سید مهدی و آذر، عادل (1398). روششناسی پژوهش کیفی در مدیریت: رویکرد جامع. تهران: انتشارات اشراقی.
شفیعا، سعید و صباغ‌پور آذریان، مهدیه (1395). تبیین مفهوم معنویت در گردشگری با استفاده از تحلیل محتوا. فصلنامهٔ مطالعات مدیریت گردشگری، ۱۱(۳۵)، 107-127. https://doi.org/10.22054/tms.2017.7082
شفیعا، سعید و طلایی شکری، شهاب (۱۴۰۰). بررسی سند راهبردی توسعه گردشگری: گزارش نظارتی بر اجرای بند «الف» ماده (100) قانون برنامه ششم توسعه ، مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی
شیرمحمدی، یزدان (1398). مطالعات تطبیقی سیاست‌های گردشگری. تهران: انتشارات دانشگاه پیام نور.
طلایی شکری، شهاب، ستاری‌فرد، صادق و رحمانی، زهرا (۱۳۹۸). الزامات تحقق گام دوم انقلاب. گردشگری (با محوریت گردشگری خانوادگی)، شمارهٔ مسلسل ۱۶۶۲۷، مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، تهران.
لاجوردی، سیدجلیل، رضاییان، علی، فرتوک‌زاده، حمیدرضا و طلایی شکری، شهاب (۱۳۹۸). بررسی پژوهش‌های گردشگری در ایران با رویکرد سیستمی. نشریهٔ علمی پژوهشی راهبرد، ۲۸(۹۱)، ۱۰۹-۱۳۹. https://dorl.net/dor/20.1001.1.10283102.1398.28.2.5.8
لاجوردی، سیدجلیل، رضاییان، علی، فرتوک‌زاده، حمیدرضا و طلایی شکری، شهاب (۱۳۹۹). تحلیل سیستمی توسعهٔ گردشگری ایران مبتنی بر بازارهای همسایه و ارائهٔ مدل. فصلنامهٔ علمی پژوهشی گردشگری و توسعه، ۹(۴)، ۱-۱۹. Doi:10.22034/jtd.2019.198878.1827
منصوری، سیدامیر و شفیعا، سعید (1398). آشنایی با منظر (گردشگری منظر). تهران: انتشارات مهکامه.
ویسی،‌ هادی (1396). بررسی سیاست‌گذاری صنعت گردشگری در قوانین بالادستی جمهوری اسلامی ایران. فصلنامهٔ مطالعات راهبردی سیاست‌گذاری عمومی، ۷(۲۵)، 93-112. https://sspp.iranjournals.ir/article_29728.html
Abbas, J., Mubeen, R., Iorember, P. T., Raza, S., & Mamirkulova, G. (2021). Exploring the impact of COVID-19 on tourism: transformational potential and implications for a sustainable recovery of the travel and leisure industry. Current Research in Behavioral Sciences, 2, 100033.
Miyakawa, E., & Oguchia, T. (2022). Family tourism improves parents’ well-being and children’s generic skills. Tourism Management, 88, 104403. https://doi.org/10.1016/j.tourman.2021.104403
Thommandru, A., Espinoza-Maguiña, M., Ramirez-Asis, E., Ray, S., Naved, M., & Guzman-Avalos, M. (2021). Role of tourism and hospitality business in economic development. Materials Today: Proceedings, 80, 2901-2904.