بررسی میزان کاربست ابعاد و مؤلفه‌های نظام تفسیر ژئوتوریسم به‌منظور ارائۀ مدل مفهومی مناسب در ژئوپارک جهانی قشم

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش‌آموختهٔ دکتری مدیریت آموزشی، دانشکدهٔ مدیریت و اقتصاد، واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

2 استاد، گروه مدیریت آموزشی، دانشکدهٔ مدیریت و اقتصاد، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران .

3 دانشیار گروه مدیریت آموزشی، دانشکدهٔ علوم انسانی، واحد ساوه، دانشگاه آزاد اسلامی ، ساوه، ایران.

10.22034/jtd.2021.293329.2384

چکیده

پژوهش حاضر با هدف ارائهٔ مدلی برای نظام تفسیر ژئوتوریسم در ژئوپارک جهانی قشم انجام شده است. دراین راه، برای تبیین وضعیت ابعاد و مؤلفه‌های نظام تفسیر ژئوتوریسم و ارائهٔ الگوی آموزش گردشگران در ژئوپارک جهانی قشم به الگوی نظام تفسیر ژئوتویسم نکوئی صدری، قورچیان و محمدداودی براساس روش‌های معتبر جهانی (منطبق بر وضعیت آرمانی) توجه شده است. بنابراین، با بررسی ادبیات موضوعی مدیریت نظام تفسیر ژئوتوریسم، این ابعاد در قالب عبارات «مفسر»، «محتوا»، «مکان»، «اصول»، «شیوه»، «ابزار» و «مخاطب» در هفت بُعد و با سی مؤلفهٔ مرتبط با هرکدام از ابعاد هفت‌گانهٔ فوق‌الذکر مطرح شده است. در پژوهش حاضر، میزان کاربست ابعاد و مؤلفه‌‎های نظام تفسیر ژئوتوریسم در مدیریت ژئوپارک جهانی جزیرهٔ قشم در وضعیت موجود به‌شیوهٔ توصیفی - پیمایشی مطالعه شده است. این تحقیق با هدف کاربردی و به روش کمّی انجام شد و جامعهٔ آماری این پژوهش بازدیدکنندگان ژئوپارک جهانی قشم به روش نمونه‌گیری در دسترس در نوروز 1398 بوده است. برای گردآوری داده‌ها از پرسش‌نامه محقق‌ساخته استفاده شد. به‌منظور تجزیه‌وتحلیل اطلاعات در بخش آمار توصیفی (مانند میانگین و انحراف معیار) و در بخش استنباطی از روش تحلیل عاملی تأییدی (با نرم‌افزارSmart Pls  نسخهٔ 3/3) و آزمون t تک‌نمونه‌ای (با نرم‌افزار SPSS نسخهٔ 26) استفاده شد. برای تعیین درجهٔ تناسب و اعتبار مدل با برآورد 99 از 100، از دیدگاه‌های 30 نفر از متخصصان ذی‌ربط بهره گرفته شد. نتایج نشان داد که میزان کاربست کلیهٔ ابعاد و مؤلفه‌ها در وضعیت موجود نظام تفسیر در مدیریت ژئوپارک جهانی قشم کمتر از سطح متوسط است و با وضعیت آرمانی فاصلهٔ زیادی دارد.
همچنین، نتایج نشان داد که میزان کاربست مؤلفه‌های بُعد آموزشگر (مفسر)، در وضعیت موجود، از بقیهٔ ابعاد بیشتر و میزان کاربست مؤلفه‌ها در بُعد ابزار پایین‌ترین است. درنهایت، به راهکارهای پیشنهادی برای ارتقای هفت بُعد مورد بررسی در این تحقیق و حرکت به‌سمت وضعیت مطلوب در ژئوپارک جهانی جزیرهٔ قشم اشاره شده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Investigating the Application of Geotourism Interpretation System’s Dimensions and Components for Developing a Conceptual Model in the Qeshm Island UNESCO Global Geopark, Iran

نویسندگان [English]

  • Bahram Nekouie Sadry 1
  • Nadergoli Ghourchian 2
  • Amir Hossein Mohammad Davoudi 3
1 Department of Educational Management, School of Management and Economics, Science and Research Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran
2 Professor, Department of Educational Management, Science and Research Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran .
3 Associate Professor, Department of Educational Management, Faculty of Humanities, Saveh Branch, Islamic Azad University, Saveh, Iran.
چکیده [English]

The purpose of this study was to develop a model for geo-interpretation in the Qeshm Island UNESCO Global Geopark of Iran.To investigate the application of dimensions and components of the geo-interpretation system and to develop a conceptual model, Sadry et al., 2022 framework based on the authentic methods in the globe (the ideal situation) was considered. For this purose and based on the literature review, seven dimensions including: Instructor (interpreter), content, tools, place, principles, practices and audience accompany with its 30 components, adopted from aformentioned study, was used. Descriptive-survey method was used to investigate the current application of the dimensions and components of the geo-interpretation system in the management of Qeshm Island UNESCO Global Geopark. This was an applied research conducted with a quantitative approach.The statistical population of the research was the visitors of Qeshm Geopark.A researcher-made questionnaire was used to collect data and were distributed in March and April 2019 (Iranian Nowruz 1398) by convenience sampling method.In order to analyze the data in the descriptive statistics part of the research (mean, standard deviation, ...), and in the inferential statistics part of the research according to the type of data, Kolmogorov-Smirnov statistical tests and methods of structural equation models, goodness of fit indices and factor analysis were used. The confirmatory factor analysis (CFA) (applying the version 3.3 of SmartPLS software) and one-sample t-test (applying the version 26 of SPSS software) were used, as well.In general, the parameters of the evaluated model were acceptable and the goodness of fit of the model was very good (99 out of 100, the opinions of 30 relevant experts were used).The results indicated that the current situation in the application of dimensions and components is less than the average level and the conditions are far from the ideal situation.The results also showed that in the current situation, the application of the educator/interpreter dimension is higher than others and the tool is the lowest one.Finally, the proposed solutions to improve the seven dimensions, and move towards the desired situation in the Qeshm Island UNESCO global geopark have been mentioned.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Model"
  • Geo-Interpretation System"
  • Non-formal Education Management"
  • Qeshm Island UNESCO Global Geopark"
  • "
  • Visitor Education

مراجع

ابراهیم‌زاده، عیسی و محمدداودی، امیرحسین (1388). بررسی مؤلفه‌های اصلی آموزش بزرگ‌سالان به‌منظور ارائهٔ مدل مناسب در کشور. فصلنامهٔ رهبری و مدیریت آموزشی دانشگاه آزاداسلامی واحد گرمسار، ۳(۴)، 9-22.
بک، لری و کیبل، تد (1396). اصول تفسیر میراث در صنعت گردشگری: مدیریت بازدیدکنندگان و حفاظت از میراث طبیعی و فرهنگی، مترجم بهرام نکوئی صدری با همکاری فاطمه فهرست. تهران: انتشارات مشترک معاونت پژوهشی‌ دانشگاه علم و فرهنگ (وابسته به جهاد دانشگاهی) و مهکامه.
داولینگ، راس و نیوسام، دیوید (1387). ژئوتوریسم (جهانی)، ترجمهٔ عادل نجف‌زاده و بهرام نکوئی صدری. تبریز: انتشارات معاونت راهبردی سازمان منطقه آزاد تجاری صنعتی ارس.
دربان آستانه، علیرضا، محمدزاده لاریجانی، فاطمه، اصفهانی، مجید و غلامی، علی (1400). نقش گردشگری دانش محور در توسعهٔ جوامع محلی (مطالعهٔ موردی: ژئوپارک قشم). فصلنامهٔ علمی - پژوهشی گردشگری و توسعه، 10(1)، 202-189.
نکوئی صدری، بهرام (1398) مبانی زمین گردشگری: با تأکید برایران. تهران، چاپ چهارم: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت).
نکوئی صدری، بهرام (1396). سرآغازی بر آموزش علم تفسیر در ایران (مقدمه مترجم، ص 31 الی 36)، در کتاب اصول تفسیر میراث در صنعت گردشگری (مدیریت بازدیدکنندگان و حفاظت از میراث طبیعی و فرهنگی)، نوشتهٔ بِک، لری و کیبل، تد. ویرایش جدید، چاپ دوم، تهران: انتشارات مشترک معاونت پژوهشی دانشگاه علم و فرهنگ (وابسته به جهاد دانشگاهی) و مهکامه.
نکوئی صدری، بهرام، قورچیان، نادرقلی و محمدداودی، امیرحسین (1400). تدوین مدل مفهومی تفسیر میراث در ژئوپارک‌ها براساس روش‌های معتبر جهانی. فصلنامهٔ علمی - پژوهشی گردشگری و توسعه، 10(2).
هایر، جوزف فرانکلین، هالت، توماس، رینگل، کریستین و سارستدت، مارکو (1397). راهنمای جامع مدل‌سازی معادلات ساختاری: با روش حداقل مربعات جزئی (PLS-SEM) در SmartPLS، ترجمهٔ احد زارع رواسان، الهام رازقندی و سمیرا افشاری. تهران: انتشارات ادیبان روز.
هوز، توماس ای. (1387). ژئوتوریسم و تفسیر، در کتاب ژئوتوریسم (جهانی)، اثر راس داولینگ و دیوید نیوسام (فصل دوازدهم، ص 465 الی 499)، ترجمهٔ بهرام نکوئی صدری. تبریز: انتشارات معاونت راهبردی سازمان منطقهٔ آزاد تجاری صنعتی ارس.
Beck, L. & Cable, T. T., & Knudson, D. M. (2018). Interpreting Cultural and Natural Heritage: For A Better World. Sagamore-Venture Publishing LLC, USA.
Bröhl, M., Reimond, U., Lakes, T. (2010). Conservation, Education and Entertainment: Geoparks Going Digital. The Proceedings of the Second Global Geotourism Conference,17-20 April Sarawak, Borneo, Malaysia (p. 27).
Dowling, R. K., & Newsome, D. (Eds) (2018). Handbook of Geotourism. Cheltenham, Gloucestershire: Edward Elgar Publishing.
Farsani, N. T., Coelho, C. O., Costa, C. M., & Amirkazemi, A. (2012). Geoparks & Geotourism: New approaches to sustainabiliy for the 21st century. Geoheritage, 6(3), 185-192.
Farsani, N. T. &  Neto de Carvalho, C.  & Xu, K. (2018). Education as a key tenet of geotourism. In: Dowling, R. K., & Newsome, D. (Eds). Handbook of Geotourism (pp: 234-243). Cheltenham, Gloucestershire: Edward Elgar Publishing.
Ham, S. (2013). Interpretation: Making a difference on purpose. Golden, CO: Fulcrum Publishing.
Hose, T. A. (2000) European ‘Geotourism’- Geological Interpretation and Geoconservation Promotion for Tourists. In: Barettino, D., Wimbledon, W.A.P., Gallego, E., (Eds.) Geological Heritage: Its Conservation and Management, Madrid, Spain, 127-146.
Hose, T. A. (2010). Volcanic Geotourism in West Coast Scotland. In: Erfurt-Cooper, P., Cooper, M. (Eds.) Volcano and Geothermal Tourism: Sustainable Geo-Resources for Leisure and Recreation (pp 259–271). London: Routledge.
Knudson, D. M., Cable, T. T., & Beck, L. (1995). Interpretation of Cultural and Natural Resources. State College, Pa: Venture.
Martini, G. (2000). Geological Heritage and Geo-tourism. In: D. Barettino, W.A.P. Wimbledon and E. Gallego (Eds.), Geological Heritage: its conservation and management (pp. 147-156). Instituto Tecnologico Geominero de Espana: Madrid.
Moscardo, G. (2015). Sustainability Education for Tourists. In: Moscardo, Gianna & Benkendorff, Pierre (Eds.): Education for Sustainability in Tourism: A Handbook of Processes, Resources, and Strategies (pp. 171-184). Springer, Berlin, Heidelberg.
Sadry, B. N. (Ed.) (2021). The Geotourism Industry in the 21st Century: The Origin, Principles, and Futuristic Approach. Apple Academic Press, Palm Bay, Florida.
Sadry, B. N. (2021a). The scope and nature of geotourism in the 21st century. In: B. N. Sadry (Ed.) The Geotourism Industry in the 21st Century The Origin, Principles, and Futuristic Approach (pp. 3-21). Apple Academic Press,Palm Bay, Florida.
Sadry, B. N. (2021b). The Future of Geotourism. In: B. N. Sadry (Ed.) The Geotourism Industry in the 21st Century The Origin, Principles, and Futuristic Approach (pp. 535-552). Apple Academic Press. Palm Bay, Florida.
Tilden, F. (1957). Interpreting our heritage. Chapel Hill, NC: The University of North Carolina Press.
UNESCO (2000). UNESCO geoparks programme feasibility study. UNESCO, Paris.
UNESCO (2016). UNESCO Global Geoparks. Paris: UNESCO.
UNESCO (2016b). UNESCO Global Geoparks. Celebrating Earth heritage, sustaining local communities. Paris: UNESCO. https://unesdoc.unesco.org/ark:/48223/pf0000243650
UNESCO Global Geoparks Operational Guidelines. Available online: www.unesco.org (accessed on 29 April 2020).
Watson, J. (2013). Simply ‘Being There’: A Legitimate Point on the Geotourism and National Park Visitor Opportunity Spectrum. In The George Wright Forum (Vol. 30, No. 2, pp. 126-134). George Wright Society.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار