کاربرد رگرسیون کلاس پنهان در بررسی عوامل مؤثر بر تقاضای گردشگری پزشکی داخلی شهر مشهد

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

عضو هیئت علمی پژوهشکدة گردشگری جهاددانشگاهی خراسان رضوی، مشهد، ایران

10.22034/jtd.2022.312396.2494

چکیده

گردشگری پزشکی ازجمله صنایع پررونق در جهان است که رابطة زیادی با تعاملات فرهنگی و توسعة اقتصادی دارد و علاوه‌براین، مزایای سیاسی نیز دارد. این نوع از گردشگری، با هدف درمان و استفاده از امکانات و همچنین بهره‏مندی از پتانسیل کادر درمانی مقصد انجام می‌شود. کشور ما ایران و شهر مشهد نیز پتانسیل بالایی در زمینة این نوع از گردشگری دارد. در این مطالعه، با هدف بررسی عوامل مؤثر در تقاضای گردشگری پزشکی شهر مشهد، ‌تأثیر شاخص‏های اثرگذار بررسی شده است. الگوی استفاده‌شده در این تحقیق، رگرسیون کلاس پنهان است و متغیر وابستة آن تقاضای گردشگری پزشکی شهر مشهد است. این الگو با استفاده از نرم‌افزار استاتا، 16 تخمین زده شده و اطلاعات لازم ازطریق پرسش‌نامه جمع‌آوری شده است. جامعۀ آماری این تحقیق را گردشگران پزشکی شهر مشهد در سال 1399 تشکیل داده‌اند که 150 نفر از آ‌ن‌ها به‌طور تصادفی به‌منزلة نمونه انتخاب شده‌اند. مطابق نتایج این مطالعه، افزایش کیفیت خدمات پزشکی و افزایش کیفیت خدمات شهری باعث افزایش تقاضای گردشگری پزشکی شهر مشهد می‌شود. گردشگران کیفیت زیرشاخص‌های خدمات پزشکی و عوامل شهری را نیز جداگانه ارزیابی کرده‌اند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Application of Latent Class Regression in the Study of Factors Affecting the Demand for Domestic Medical Tourism in Mashhad

نویسنده [English]

  • Fatemeh Rahmani
Faculty member of Iranian Academic Center for Education, Culture and Research (ACECR) of Khorasan Razavi –Tourism Economic Department, Iran
چکیده [English]

Medical tourism is one of the Thriving industries in the world, which has a great relationship with cultural interactions and economic development, and in addition, has political benefits. The purpose of this type of tourism is to use the facilities and benefit from the potential of medical staff in the destination. Our country Iran and Mashhad city also have high potential in this type of tourism. In this study, to investigate the factors affecting the demand for medical tourism in Mashhad, the effect of effective indicators has been investigated. The model used in this research is Latent class regression, the dependent variable of which is the demand for medical tourism in Mashhad. This model is estimated by Stata 16 software and the required information is collected through a questionnaire. The statistical population of this study was medical tourists in Mashhad in 2020, 150 of these tourists were randomly selected as a sample. According to the results of this study, increasing the quality of medical services and increasing the quality of urban services will increase the demand for medical tourism in Mashhad. The quality of medical services sub-indices and urban factors sub-indices have also been evaluated separately by tourists.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Demand
  • Medical Tourism
  • Mashhad
  • Latent Class Regression

مراجع

اشرفی، زهرا، جعفری، سکینه و ابراهیمیان، عباسعلی (1398). جایگاه پرستاران در صنعت گردشگری پزشکی. فصل‌نامة پرستاری، مامایی و پیراپزشکی، 5(3) ، ۱-۱۴.
امین بیدختی، علی اکبر، جعفری، سکینه و سلطانی‌نژاد، مهدیه (1396). نقش میانجی مدیریت و برنامه ریزی در رابطه بین نقش منابع، جامعه و گردشگری با توسعه پایدار اکوتوریسم. جغرافیا و توسعه، 15(45)، ۳۹-۵۸.
جباری، علیرضا (1387). طراحی الگوی گردشگری پزشکی ایران. پایان‌نامة دکتری، دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی و درمانی ایران، دانشکدة مدیریت و اطلاع‌رسانی پزشکی، رشتة مدیریت خدمات بهداشتی درمانی.
جعفری، سکینه، نجارزاده، محمد، گلستانه، رضوان و دیرگندم، نرجس (1396). رفتار مصرف کننده در خدمات گردشگری الکترونیک. مطالعات اجتماعی گردشگری، ۵(10)، ۱۹۸-228.
رحیمی زارچی، محمدکاظم، شفقت، طاهره و حاتم، ناهید (1396). صنعت گردشگری پزشکی شهر شیراز: راهکارهای توسعه ای. راهبردهای مدیریت در نظام سلامت. ۲(2)، ۸۸-95.
رنجبریان، بهرام و زاهدی، محمد (1389). شناخت گردشگری، تهران: نشر چهارباغ، چاپ هشتم.
سعیدبخش، سعید، کاظمی، علی، نعمت‌بخش، محمدعلی و رنجبریان، بهرام (1399). طراحی مدل بازاریابی الکترونیکی گردشگری پزشکی جمهوری اسلامی ایران؛ با رویکرد سیستم های پیشنهاددهنده. تحقیقات بازاریابی نوین، ۱۰(2)، ۱۰۵-128.
عنابستانی، علی­اکبر و عنابستانی، زهرا (1394). عوامل مؤثر بر انتخاب شهر مشهد به عنوان هدف گردشگری پزشکی. گردشگری شهری، ۲(3)، 275-289.
فیروز زارع، علی (1397). ارزﯾﺎﺑﯽ ﻓﻀﺎﯾﯽ اﻗﺪام ﺟﻤﻌﯽ و اﻧﻔﺮادی ﮐﺸﺎورزان در زﻣﯿﻨﻪ  برنامه های زیست محیطی-ﮐﺸﺎورزی ارﺗﻘﺎی ﺧﺪﻣﺎت اﮐﻮﺳﯿﺴﺘﻤﯽ ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ آب. پایان نامه دکتری، دانشگاه فردوسی مشهد، دانشکده کشاورزی، اقتصاد کشاورزی.
قربانخانی، سمیه، رحیمی نیک، اعظم و دهدشتی، زهره (1400). ارائه مدل جذب گردشگر پزشکی در بیمارستان‌های علوم پزشکی شهر تهران. فصل‌نامة مدیریت پرستاری، ۱۰(1)، ۳۵-۴۹.
مبارکی، امید، ولیقلی‌زاده، علی و نصیری، عذرا (1399). ارزیابی مؤلفه‌های مؤثر بر توسعة گردشگری پزشکی در شهر تبریز. گردشگری شهری، ۷(4). 159-۱۴۵.
مروتی شریف‌آبادی، علی و اسدیان اردکانی، فائزه (1392). ارائة مدل توسعة گردشگری سلامت با رویکرد تلفیقی فازی و مدل‌سازی ساختاری تفسیری در استان یزد. نشریة مدیریت سلامت، ۱۷(55)، ۷۳-88.
نیک‌رفتار، طیبه، حسینی، الهه و مقدم، عاطفه (1396). شناسایی عوامل موثر در جذب گردشگران پزشکی در ایران. مدیریت سلامت، 20(67)، ۶۴-74.
هادیزاده مقدم، اکرم، زاهدیان‌نژاد، محمدحسین، قنبرزاده میاندهی، رضا و فخارمنش، سینا (1392). الگوی عوامل مؤثر بر انگیزه گردشگران پزشکی برای ورود به ایران. مجلة چشم‌انداز مدیریت بازرگانی، 15(۴۸)، ۵۹-79. 
Abubakar, A. M., & Ilkan, M. (2016). Impact of online WOM on destination trust and intention to travel: A medical tourism perspective. Journal of Destination Marketing & Management, 5(3), 192-201.‏
Agresti, A., & Kateri, M. (2014). Some remarks on latent variable models in categorical data analysis. Communications in Statistics-Theory and Methods, 43(4), 801-814.‏ https://doi.org/10.1080/03610926.2013.814783
Alsharif, M. J., Labonté, R., & Lu, Z. (2010). Patients beyond borders: A study of medical tourists in four countries. Global Social Policy, 10(3), 315-335. DOI:10.1177/1468018110380003
Aminbeidokhti, A., Jafari, S., & Soltany Nezhad, M. (2017). The Role of Mediator Management and Planning in the Relations Between the Role of Resources, Community and Tourism with Sustainable Eco-tourism Development. Geography and Development Iranian Journal, 15(48), 39-58. https://gdij.usb.ac.ir/ article _3348.html?. (In Persian).
Anabestani, A., Anabestani, Z. (2015). Factors affecting the choice of Mashhad as objective medical tourism. urban tourism, 2(3), 275-289. https://jut.ut.ac.ir/article_58448.html?. (In Persian)
Ashrafi. Z., Jafari S., & Ebrahimian, A. (2019). Nursing in the Medical Tourism Industry: A Narrative Review. Scientific Journal of Nursing, Midwifery and Paramedical Faculty, 5 (3) :1-14. http://sjnmp.muk.ac.ir/article-1-284-fa.html. (In Persian).
Bisimungu, E., & Kabunga, N. (2016). A Latent Class Analysis of agricultural technology adoption behavior in Uganda: Implications for Optimal Targeting (No. 310-2016-5361). DOI: 10.22004/ag.econ.249347
Carlisle, S., Kunc, M., Jones, E., & Tiffin, S. (2013). Supporting innovation for tourism development through multi-stakeholder approaches: Experiences from Africa. Tourism management, 35, 59-69.‏
Collins, L. M., & Lanza, S. T. (2009). Latent class and latent transition analysis: With applications in the social, behavioral, and health sciences (Vol. 718). John Wiley & Sons.‏
Cormany D, & Baloglu S. (2011). Medical travel facilitator websites: An exploratory study of web page contents and services offered to the prospective medical tourist. Tour Manag, 32(4),709-716. https://doi.org/10.1016/j.tourman.2010.02.008
Crooks, V.A., Turner, L., Snyder, J., Johnston, R., & Kingsbury, P.(2011). Promoting medical tourism to India: Messages, images, and the marketing of international patient travel, Social Science & Medicine. journal homepage: www.elsevier.com /locate/ socscimed, 726-732. DOI:10.1016/j.socscimed.2010.12.022
De la Hoz-Correa, A., Muñoz-Leiva, F., & Bakucz, M. (2018). Past themes and future trends in medical tourism research: A co-word analysis. Tourism Management, 65, 200-211.‏ https://doi.org/10.1016/ j.tourman.2017.10.001
Firooz Zare, A. (2018). Spatial Assessment of Collective and Individual Action of Farmers in the Field of Agricultural Environmental Programs to Promote Water-Related Ecosystem Services . PhD Thesis, Ferdowsi University of Mashhad, Faculty of Agriculture. (In Persian).
Fonseca, J. R., & Cardoso, M. G. (2007). Mixture-model cluster analysis using information theoretical criteria. Intelligent Data Analysis, 11(2), 155-173.‏
Formann, A. K. (1992). Linear logistic latent class analysis for polytomous data. Journal of the American Statistical Association, 87(418), 476-486.‏.
Formann, A. K. (1992). Linear logistic latent class analysis for polytomous data. Journal of the American Statistical Association, 87(418), 476-486.‏DOI:10.1177/ 002224378702400401
Froelich, K., & Christian, N. (2012). Medical Tourism: A study about motivational factors and the prerequisites for creating a competitive offer – with a Swedish perspective. https://www.semanticscholar.org/paper/Medical-Tourism-%3A-A-study-about-motivational-and-a-Froelich-Christian/ 354e2c646f71885fc245b663358e49cd4d1e5374#citing-papers
Ghorbankhani, S., Rahimi Nik, A., & Dehdashti Shahrokh Z. (2021). Designing a Model for Attracting Medical Tourists to Public Hospitals of Tehran. Quarterly Journal of Nursing Management (IJNV), 10(1), 12-30. http://ijnv.ir/article-1-757-fa.pdf. (In Persian).
Greene, W. H., & Hensher, D. A. (2003). A latent class model for discrete choice analysis: contrasts with mixed logit. Transportation Research Part B: Methodological, 37(8), 681-698.‏https://doi.org/10.1016/S0191-2615(02)00046-2
Gutiérrez, M., Calatayud, P., & Tomás, J. M. (2018). Motives to practice exercise in old age and successful aging: A latent class analysis. Archives of gerontology and geriatrics, 77, 44-50. DOI: 10.1016/j.archger.2018.04.003
Hadizadeh Moghadam, A.,  Zahedian Nezhad, M.,  Ghanbarizade Miyandehi, R., & Fakharmanesh, S. (2013). The Model of Effective Variables on Medical Tourism's Motivation for Choosing Iran. Journal of Business Management, 12(3), 59-79. https://www.magiran.com/paper/1275230. (In Persian).
Herrick, D.M. (2007). Medical Tourism: Global Competition in Health Care. National Center for Policy Analysis (NCPA), Policy Report. 304,19-20. https://www.ncpathinktank.org/pdfs/st304.pdf
Heydari, M., Yousefi, M., Derakhshani, N., & Khodayari-Zarnaq, R. (2019). Factors Affecting the Satisfaction of Medical Tourists: A. Systematic Review. Health Scope, 8(3). DOI:10.5812/jhealthscope.80359.
Horowitz, M., & Rosensweig, J. (2008). Medical Tourism vs. Traditional International Medical Travel: a Tale of Two Models. International Medical Travel Journal, 3(1), 3-30. https://www.researchgate.net/publication/285032774
Ile, F. L., & Țigu, G. (2017, March). Medical tourism market trends-an exploratory research. In Proceedings of the International Conference on Business Excellence (Vol. 11, No. 1, pp. 1111-1121). pp. 1111-1121. DOI:10.1515/ picbe-2017-0114
Isikli, E., SerdarAsan, S., & Karadayi-Usta, S. (2020). Predicting the medical tourism demand of Turkey. In Industrial Engineering in the Digital Disruption Era: Selected papers from the Global Joint Conference on Industrial Engineering and Its Application Areas, GJCIE 2019, September 2-3, 2019, Gazimagusa, North Cyprus, Turkey (pp. 119-132). Springer International Publishing. DOI: https://doi.org/10.1007/978-3-030-42416-9_12
Jafari, S., Najjarzade, M., & Golestaneh, R., & Deyrgandom, N. (2018). Consumer Behavior in E-Tourism Servi. Journal of Social Studied in Tourism, 5(10 ), 193-228. https://www.sid.ir/en/ journal/ ViewPaper.aspx?id=595962. (In Persian).
Jones, T. O., & Sasser, W. E. (1995). Why satisfied customers defect. Harvard business review, 73(6), 88.‏ https://ilearn.fife.ac.uk/ pluginfile.php/105408/mod_resource/content/1/Why_Satisfied_Customer_Defect%5B1%5D.pdf
Kazemi, Z. (2007). Study of Effective Factors for Attracting Medical Tourist in Iran, MSc Thesis, Lulea: Lulea University of Technology. DOI:10.29252/ijmr-040204
Langeheine, R., & Jürgen, R. (1988). Latent Trait and Latent Class Models. New York: Plenum Press. https://link.springer.com/ book/10.1007/978-1-4757-5644-9
Magidson, J,. & Vermunt, J.(2005). A Nontechnical Introduction to Latent Class Models. https://www.statisticalinnovations.com/ wp-content/uploads/Magidson2002.pdf
Mobarahi, O., Valigholizadeh, A., & Nasiri, O. (2021). The Evaluation of Effective Components on the Development of Medical Tourism in Tabriz city. Journal of Urban Tourism, 7(4), 145-159. DOI: 10.22059/JUT.2021.298386.777. (In Persian).
Morovati Sharifabadi, A., Asadian Ardakani, F.(2014). A Model for Health Tourism Development Using Fuzzy TOPSIS and Interpretive Structural Modeling in Yazd Province. Journal of Health Administration, 17 (55) :73-88. http://jha.iums.ac.ir/article-1-1458-fa.html. (In Persian).
Muthén, B. O., & Muthén, L. K. (2000). Integrating Person-Pentered and Variablecentered Analyses: Growth Mixture Modeling with Latent Trajectory Classes. Alcoholism: Clinical & Experimental Research, 24(6), 882-891. https://doi. org/10.1111/ j.1530-0277.2000.tb 02070.x
Nikraftar, T., Hosseini, E., & Moghadam, A.(2017). Identify Factors Affecting Medical Tourism Attraction in Iran. Journal of Health Administration, 20 (67) :64-74. http://jha.iums.ac.ir/article-1-2138-fa.html. (In Persian).
Oliver, R. L. (1999). Whence consumer loyalty?. Journal of marketing, 63(4_suppl1), 33-44.‏ https://doi.org/10.1177/00222429990634s 105
Oppermann, M. (2000). Tourism Destination Loyalty. Journal of Travel Research, 39(1), 78–84. https://doi.org/10.1177/ 004728750003900110
Pourkhaghan, Z., Ebrahimi Pour Faez, S., Pourkhaghan, S., & Ghahrieh, S. (2013). Interaction of economic indicators and medical tourism industry. International Journal of Travel Medicine and Global Health, 1(3), 133-139.‏ http://www.ijtmgh.com/article_ 33357.html
RahimiZarchi, M K., Shafaghat, T., & Hatam, N. (2017). Shiraz Medical Tourism Industry: Development Strategies. Manage Strat Health Syst, 2 (2) :88-95. http://mshsj.ssu.ac.ir/article-1-67-fa.html. (In Persian).
Reichheld, F. F., & Teal, T. (1996). The loyalty effect: The hidden force behind growth, profits and lasting. Harvard Business School Publications.‏ https://www.amazon.com/Loyalty-Effect-Hidden-Profits-Lasting/dp/1578516870
Ricafort, K. M. F. (2011). A study of influencing factors that lead Medical tourists to choose Thailand Hospitals as medical tourism destination. Unpublished Master Thesis, School of Business and Technology of Webster University, Thailand.‏ http://tourismlibrary.tat.or.th/medias/ WEBSTER0001/WEBSTER0001_fulltext.pdf
Richard, G., & Richard, B. (2006). Medical Tourism: A Global Analysis, a Report by Tourism Research and Marketing (TRAM). Netherlands: Atlas Publication. https://www.researchgate.net/ publication/345763075_Medical_tourism_a_global_analysis
Robitzsch, A. (2020). Regularized Latent Class Analysis for Polytomous Item Responses: An Application to SPM-LS Data. Journal of Intelligence, 8(30), 2-24.doi: 10.3390/jintelligence 8030030.
Saeedbakhsh, S., Kazemi, A., Nematbakhsh, M., & Ranjbarian, B. (2020). Designing an Electronic Marketing Model for Medical Tourism of the Islamic Republic of Iran with the Proposal ‎Systems Approach. New Marketing Research Journal, 10(2), 105-128. doi: 10.22108/nmrj.2020.119729.1923. (in Persian).
Schreiber, J. B. (2016). Latent class analysis: an example for reporting results. Research in social and administrative pharmacy, 13(6), 1196-1201.‏ DOI:10.1016/j.sapharm.2016.11.011
Shoemaker, S., & Lewis, R. C. (1999). Customer loyalty: the future of hospitality marketing. International journal of hospitality management, 18(4), 345-370.‏ https://doi.org/10.1016/ S0278-4319(99)00042-0
Smith, M., & Puczko, L. (2008). Health and Wellness Tourism (1st ed.). Routledge. https://doi.org/10.4324/9780080942032
Sultana, S., Haque, A., Momen, A., & Yasmin, F. (2014). Factors affecting the attractiveness of medical tourism destination: an empirical study on India-review article. Iranian journal of public health, 43(7), 867.‏ https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/ PMC4401052/
Turner, L. (2011). Canadian Medical Tourism Companies that Have Exited the Marketplace: Content Analysis of Websites Used to Market Transnational Medical Travel. Globalization and Health, 7(40), 1-16. DOI: 10.1186/1744-8603-7-40
Vajirakachorn, T. (2004). Implementation of an Effective Health Tourism Development Plan for Thailand [MSc Thesis]. Thailand: University of Wisconsin-Stout, The Graduate School. http://digital.library.wisc.edu/1793/41487
Vermunt, J. K., & Magidson, J. (2002). Latent class cluster analysis. Applied latent class analysis, 11(89-106), 60.‏ https://www.researchgate.net/publication/265487935_ Latent_Class_Cluster_Analyses
Vermunt, J.K., & Magidson, J. (2000). Latent GOLD 2.0 User's Guide. Belmont, MA: Statistical Innovations Inc. https://www.researchgate.net/publication/254809109_Latent_GOLD_choice_user%27s_guide
Weller, B. E., Bowen, N. K., & Faubert, S. J. (2020). Latent class analysis: a guide to best practice. Journal of Black Psychology, 46(4), 287-311.‏ https://doi.org/10.1177/0095798420930932
Whitmore, R., Crooks, V. A., & Snyder, J. (2015). Ethics of care in medical tourism: Informal caregivers' narratives of responsibility, vulnerability and mutuality. Health & place, 35, 113-118.‏ DOI:10.1016/j.healthplace.2015.08.004
Zarei, A., & Maleki, F.S. (2019). Asian medical marketing, a Review of Factors affecting Asian Medical Tourism Development. Journal of Quality Assurance in Hospitality & Tourism, 20, 1 - 15. https://doi.org/10.1080/1528008X.2018. 1438959

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار