تحلیل نقش توسعۀ گردشگری در رونق کسب‌وکارهای خُرد روستایی مطالعۀ موردی: دهستان باروق، شهرستان میاندوآب

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشگاه تبریز.

2 دکتری تخصصی جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشگاه تبریز

چکیده

با رشد و رونق گردشگری نیازها و تقاضاهای جدیدی پیش می‌آید و میزان تقاضای کالاها، خدمات و امکانات موجود افزایش می‌یابد. این امر محیطی را برای شکل‌گیری کسب‌وکارهای جدید فراهم می‌کند و موجب افزایش روحیۀ کارآفرینی بین روستاییان می‌شود و به افزایش سرمایه‌گذاری و ایجاد بنگاه‌های جدید اقتصادی در مناطق روستایی می‌انجامد. بنابراین، هدف تحقیق حاضر بررسی تأثیر توسعۀ گردشگری روستایی در رونق کسب‌و‌کارهای خُرد است. بنیان تحقیق مبتنی بر پراگماتیسم است. از لحاظ هدف نیز، از نوع کاربردی و از نظر ماهیت و روش، توصیفی ـ تحلیلی است و برای گردآوری اطلاعات از مطالعات کتابخانه‌ای و میدانی استفاده شده است. قلمروی مکانی تحقیق دهستان باروق است که طبق سرشماری سال 1395، دارای 3415 خانوار و 12024 نفر جمعیت است. نمونۀ آمار، در مرحلۀ کمّی، براساس فرمول کوکران، شامل 294 خانوار روستایی بود و در فاز کیفی، با انجام 38 مصاحبۀ نیمه‌ساختاریافته، اشباع ‌نظری حاصل شد. انتخاب خانوارها از میان خانوارهایی بود که دارای کسب‌و‌کارهای خرد بوده یا در زمینۀ گردشگری و خدماتی مشغول فعالیت بودند و مصاحبه‌هایی نیمه‌ساختاریافته با مدیران روستایی، مالکان بنگاه‌های اقتصادی، خبرگان محلی، گردشگران و صاحبان مشاغل انجام شده است. داده‌های کمّی با استفاده از آزمون‌های هم‌بستگی، تی‌تک نمونه‌ای، رگرسیون و تحلیل ‌مسیر تجزیه‌و‌تحلیل شدند و در تحلیل‌های کیفی نیز، نظریۀ مبنایی استفاده شد. نتایج نشان داد که زمینه‌‌های مختلفی برای ایجاد کسب‌و‌کارهای جدید در بخش‌های کشاورزی، صنعت، خدمات و گردشگری در محدودۀ مورد مطالعه وجود دارد. ولی مهم‌ترین زمینۀ ایجاد کسب‌و‌کار، در این منطقه، توسعۀ مشاغل خدماتی و فرآوری محصولات کشاورزی است، به‌طوری که بین گسترش گردشگری روستایی و ایجاد کسب‌و‌کارهای خرد در ابعاد اقتصادی، اجتماعی، کالبدی و زیست‌محیطی در سطح آلفای 0.05 درصد رابطۀ معناداری وجود دارد. همین‌طور، توسعۀ گردشگری روستایی، براساس روش تحلیل‌ مسیر در مشاغل غیرکشاورزی مانند مشاغل خدماتی با میزان بتای 786/0 و صنایع روستایی با 389/0، اثرات قابل‌توجهی دارد و بخش کشاورزی با مقدار 254/-، به‌دلیل کم‌آبی موجود در منطقه و کاهش راندمان محصولات تولیدی، در ردۀ پایین‌تر قرار گرفته است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Analyzing the Role of Tourism Development in Boosting Small Rural Revenues Case Study: Barough District, Miandoab County

نویسندگان [English]

  • Hossein karimzadeh 1
  • Mohammad valaei 2
1 Assistant Professor of Geography and Rural Planning, Tabriz University.
2 PhD in Geography and Rural Planning, Tabriz University
چکیده [English]

With the growth and boom of tourism, new needs and demands arise and the demand for existing goods, services and facilities increases. This provides the environment for the creation of new businesses and enhances the entrepreneurial spirit among the villagers, leading to increased investment and the creation of new businesses in rural areas. Therefore, the purpose of the present study is to investigate the effects of rural tourism development on micro business boom. The basis of this research based on pragmatism was applied in terms of purpose and in terms of nature and descriptive-analytical method and library and field studies were used for data collection. The spatial domain of the research is Barough district which according to the Census of 2016 has 3429 households and 12024 population. The sample of the quantitative phase was based on Cochran formula of 294 rural households and in the qualitative phase semi-structured interviews were conducted with 38 saturated interviews. Households were selected from households with small businesses or in tourism and services, and semi-structured interviews with rural managers, business owners, local experts, tourists and business owners. Has been. Quantitative data were analyzed using correlation tests, sample t-test, regression and path analysis and qualitative analysis was used as the basis theory. The results showed that there are different areas for creating new businesses in agriculture, industry, services and tourism in the study area, but the most important business area in this area is the development of services and processing of agricultural products. However, there is a significant relationship between the expansion of rural tourism and the creation of small businesses in economic, social, physical and environmental dimensions at 0.05% alpha level. Also, rural tourism development based on the route-analysis technique in non-agricultural jobs such as service jobs with 0.786 beta and rural industries with 0.389 had significant effects and agricultural sector with -0.254 due to dehydration in the region and the decline in production efficiency is lower.

کلیدواژه‌ها [English]

  • small rural revenues"
  • " Rural Tourism Development"
  • " Barough district

مراجع

  1. اکبری، مرتضی، غلامزاده، رضا و شامانیان، مریم (1394). «شناسایی شایستگی‌های جوانان روستایی در زمینۀ کسب‌و‌کارهای صنایع دستی شهرستان ورامین». فصلنامۀ پژوهش مدیریت آموزش کشاورزی، شمارۀ 35، ص 125-139.
  2. امیدی، سجاد، چهارسوقی امین، حامد (1397). «نقش کسب‌وکارهای کوچک خانگی در کاهش فقر خانوارهای روستایی شهرستان مهران». فصلنامۀ اقتصاد فضا و توسعۀ روستایی، دورۀ 7، شمارۀ 23، ص 167-182.
  3. تقوایی، محمد و همکاران (1389). «تحلیلی بر گردشگری مذهبی مطالعۀ موردی شهرستان نورآباد». فصلنامۀ فضای جغرافیایی اهر، دورۀ 10، شمارۀ 31، ص 31-64.
  4. حسنی‌نیا، غلام‌حسین و فلاحی، هادی (1396). «عوامل مؤثر بر توسعۀ کارآفرینی روستایی نمونۀ موردی: مناطق روستایی، شهرستان منوجان». فصلنامۀ پژوهش‌های روستایی، دورۀ 8، شمارۀ 1، ص 25-35.
  5. دادورخانی، فضیله، رضوانی، محمدرضا، ایمنی‌ قشلاق، سیاوش و بوذرجمهری، خدیجه، (1390). «تحلیل نقش گردشگری در توسعۀ‌ ویژگی‌های کارآفرینانه و گرایش به کارآفرینی در بین جوانان روستایی (مطالعۀ موردی: روستای کندوان و اسکندان شهرستان اسکو)». پژوهش‌های جغرافیای انسانی، شمارۀ 4، شمارۀ پیاپی 805930، ص 169-195.
  6. سامیان، مسعود، موحدی، رضا و انصاری، الهام (1394). «بررسی راهکارهای ایجاد کسب‌وکارهای خُرد روستایی با تأکید بر کارآفرینی روستایی». فصلنامۀ نظام مهندسی کشاورزی و منابع طبیعی، دورۀ 13، شمارۀ 47، ص 37-41.
  7. سفیدبری، لیلا، نجاحی، اکبر و قاسمپور، ابولحسن (1390). «توسعۀ خوشه‌های کسب‌وکار در مناطق روستایی». مجموعه مقالات اولین کنفرانس دانشجویی کارآفرینی کشور. تهران: دانشگاه تهران.
  8. فراهانی، حسین، ولائی، محمد و اصدقی، زهرا (1392). «بررسی نقش گردشگری مذهبی در توسعه روستایی از دیدگاه گردشگران مطالعه موردی: روستای چکان شهرستان مراغه». اندیشه جغرافیایی، دورۀ 7، شماره 14، ص 37- 56.
  9. کرمی، زهرا، غنیان، منصور، خسروی‌پور، بهمن و برادران، مسعود (1392). «زمینه‌یابی فعالیت بنگاه‌های اقتصادی کوچک و متوسط با محوریت گردشگری روستایی در بخش کن استان تهران». نشریۀ برنامه‌ریزی و توسعۀ گردشگری، دورۀ 2، شمارۀ 5، ص 111-128.
  10. کریم‌زاده، حسین، ولائی، محمد و منافی آذر، رضا (1395). «نقش تنوع‌بخشی به فعالیت‌ها در پایداری اقتصاد روستایی (مطالعۀ موردی: دهستانِ مرحمت‌آباد میانی، شهرستان میاندوآب)». مجلۀ آمایش جغرافیایی فضا، دورۀ 6، شمارۀ 20، ص 123-144.
  11. محمدی‌ یگانه، بهروز، چراغی، مهدی و ولائی، محمد (1392). «نقش گردشگری مذهبی در توسعۀ روستایی با تأکید بر کیفیت زندگی و سرمایۀ اجتماعی (مطالعۀ موردی: روستای قپچاق، شهرستان میاندوآب)». نشریۀ تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی، دورۀ 13، شمارۀ 30، ص 7-25.
  12. محمدی یگانه، بهروز، منصوری، خیرالنساء و ولائی، محمد (1391). «تحلیلی بر اثرات گردشگری خانه‌های دوم در توسعۀ پایدار نواحی روستایی (مطالعۀ موردی: روستای ازناب-شهرستان ابهر)». همایش توسعۀ کشاورزی و توسعۀ روستایی، شهرستان پیرانشهر.
  13. ملاشاهی، غلام‌عباس، ظریفیان، شاپور و سارانی، ولی‌اللّه (1394). «عوامل مؤثر بر موفقیت کسب‌وکارهای کوچک و متوسط زراعی و باغی شهرستان زابل». مجلۀ تحقیقات اقتصاد و توسعۀ کشاورزی ایران، دورۀ 2، شمارۀ 4، ص 739-748.
  14. ملکی، طاهر، گلپرور، پرویز و ظریفیان، شاپور (1396). «عوامل بازدارندۀ توسعۀ کسب‌وکارهای خُرد در مناطق روستایی مورد مطالعه: دهستان گویجه بئل بخش مرکزی شهرستان اهر». فصلنامۀ راهبردهای توسعۀ روستایی، دورۀ 4، شمارۀ 3، ص 317-331.
  15. موسایی، میثم (1390). مبانی اقتصاد توریسم. تهران: انتشارات مهکامه.
  16. نجفی، بهمن و صفا، لیلا (1393). «بررسی کسب‌وکارهای خانگی کارآفرینانه و مانع و چالش‌های توسعۀ آن‌ها در مناطق روستایی». نشریۀ کارآفرینی در کشاورزی، دورۀ 1، شمارۀ 2، ص 61-73.
  17. ولائی، محمد (1398). الگوسازی فضایی راهکارهای کاهش فقر روستایی با تأکید بر رویکرد تنوع بخشی اقتصاد روستایی (مطالعۀ موردی: شهرستان میاندوآب). رسالۀ دکتری گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی روستایی، دانشکدۀ برنامه‌ریزی و علوم محیطی، دانشگاه تبریز.
  18. ولائی، محمد، کریم‌زاده، حسین و منافی‌آذر، رضا (1397). «تحلیل موانع توسعۀ کسب‌و‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کارهای خُرد در نواحی روستایی شهرستان میاندوآب». فصلنامۀ اقتصاد فضا و توسعۀ روستایی، دورۀ 7، شمارۀ 3، شمارۀ پیاپی 25، ص 183-208.
  19. Abby, L, & Geoffrey, W. (2006). “Planning tourism employment: a developing country perspective”. Tourism Management, 27, 159–170
  20. Christiaensen, L., De Weerdt, J., & Todo, Y. (2013). “Urbanization and Poverty Reduction: The Role of Rural Diversification and Secondary Towns 1”. Agricultural Economics. 44(4-5), 435-447.
  21. Dinis, I., Simões, O., Cruz, C., & Teodoro, A. (2019). “Understanding the impact of intentions in the adoption of local development practices by rural tourism hosts in Portugal”. Journal of Rural Studies. 72, 92-103.
  22. Faggio, G., & Silva, O. (2014). Self-employment and entrepreneurship in urban and rural labour markets. Journal of Urban Economics. 84, 67-85
  23. Fahimi, A., Akadiri, S., Seraj, M., & Akadiri, A. C. (2018). “Testing the role of tourism and human capital development in economic growth. A panel causality study of micro states”. Tourism Management Perspectives. 28, 62-70.
  24. Gibosen, J., & Olivia, S. (2010). “The effect of infrastructure access and quality on non-farm enterprises in rural Indonesia”. Journal of World Development. 38(5), 717-726.
  25. Gurau, C. (2009). “Rural Entrepreneurship in Post-communist Romania. International Journal of Business and Globalization. 3(2), 158-172.
  26. Hisrich, R. D., & Peters, M. P. (2002). Entrepreneurship. Translated by Fyzbkhsh Seye Alireza, Taghi Yari, Vol. 1, Tehran. Scientific Publishing Institute of Sharif Technology
  27. Iyigun, N. O. (2015). “What could Entrepreneurship do for Sustainable Development? A Corporate Social Responsibility-Based Approach”. Procedia-Social and Behavioral Sciences. 195, 1226-1231.
  28. Jaafar, M., & Rasoolimanesh, S. M. (2015). “Tourism growth and entrepreneurship: Empirical analysis of development of rural highlands”. Tourism Management Perspectives. 14, 17-24.
  29. karar, A, (2010). “Impact of Pilgrim Tourism at Haridwar”. Anthropologist. 12(2), 99-105.
  30. Koens, A., & Wood, R. C. (2017). “An analysis of international employment levels in hospitality occupations using secondary statistics”. International Journal of Tourism Research. 19(5), 496–504.
  31. Li, H., & Zhang, X. (2015). “A review and trend on rurality”. Human Geography. 30(1), 16-20.
  32. Lordkipanidze, M., Brezet, H., & Backman, M. (2005). “The Entrepreneurship Factor in Sustainable Tourism Development”. Journal of Cleaner Production. 13(8), 787-798.
  33. Lyee, N., & Cowling, M. (2015). “Do rural firms perceive different problems? Geography, sorting, and barriers to growth in UK SMEs”. Environment Planning C: Government and Policy. 33(1), 25-42.
  34. Martínez, J. M. G., Martín, J. M. M., Fernández, J. A. S., & Mogorrón-Guerrero, H. (2019). “An analysis of the stability of rural tourism as a desired condition for sustainable tourism”. Journal of Business Research. 100, 165-174.
  35. Mohapatra, S., Rozelle, S., & Goodhue, R. (2007). “The rise of self-employment in rural china: Development or discrete?” World Development. 35(1), 163-181.
  36. Paresishvili, O., Kvaratskhelia, L., & Mirzaeva, V. (2017). “Rural tourism as a promising trend of small business in Georgia: Topicality, capabilities, peculiarities”. Annals of Agrarian Science. 15(3), 344-348.
  37. Phillipson, J., Tiwasing, P., Gorton, M., Maioli, S., Newbery, R., & Turner, R. (2019). “Shining a spotlight on small rural businesses: How does their performance compare with urban?” Journal of Rural Studies. 68, 230-239.
  38. Randelli, F., & Martellozzo, F. (2019). “Is rural tourism-induced built-up growth a threat for the sustainability of rural areas? The case study of Tuscany”. Land Use Policy. 86, 387-398.
  39. Ristić, D., Vukoičić, D., & Milinčić, M. (2019). “Tourism and sustainable development of rural settlements in protected areas - Example NP Кopaonik (Serbia)”. Land Use Policy. 89, 104231.
  40. Serwicka, I., & Swinney, P. (2016). Trading Places: Why Firms Locate where They Do. Centre for Cities, London.
  41. Sharply, R. (2002). “Rural Tourism and the Challenge of Tourism Diversification the Case of Cyrus”. Tourism Management. 23(3), 233-244.
  42. Shen, S., Wang, H., Quan, Q., & Xu, J. (2019). “Rurality and rural tourism development in China”. Tourism Management Perspectives. 30, 98-106.
  43. Song, H., Dwyer, L., Li, G., & Cao, Z. (2012). “Tourism economics research: A review and assessment”. Annals of tourism research. 39(3), 1653-1682.
  44. Stabler, M. J., Papatheodorou, A., & Sinclair, M. T. (2010). The economics of tourism (2nd ed.). Abingdon: Routledge.
  45. Tew, C., & Barbieri, C. (2012). “The perceived benefit so fagri tourism: Theprovider’sperspective”. TourismManagement. 33(1), 215-224.
  46. UNWTO (2013). Why tourism? Retrieved Match 17th, 2013 from http://www2.unwto.org/en/content/why-tourism.
  47. Ye, S., Xiao, H., & Zhou, L. (2019). “Small accommodation business growth in rural areas: Effects on guest experience and financial performance”. International Journal of Hospitality Management. 76, 29-38.
  48. Zulkepli, Z., Hasnan, N. & Mohtar, M. (2015). “Communication and service innovation in SMEs”. Procedia- Social and Behavioral Sciences. 211, 437-441.
گردشگری و توسعه
دوره 10، شماره 3 - شماره پیاپی 28
پاییز
مهر 1400
صفحه 147-166

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار