جایگاه ارزش‌های میراثِ نظامی در حفاظت و گردشگری مجموعهٔ قزاقخانه و میدان مشق تهران از دیدگاه دانشجویان دانشگاه هنر در پردیس باغ ملی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 پژوهشگر و دانشجوی دورۀ دکتری مرمت و احیای بناها و بافت‌های تاریخی، دانشگاه هنر، تهران، تهران، ایران

2 دانشیار دانشگاه هنر، تهران، تهران، ایران

10.22034/jtd.2021.285687.2344

چکیده

پذیرش رسمی میراث نظامی به‌منزلۀ شاخه‌ای از میراث فرهنگی و لزوم حفاظت از ساختارهای یکپارچه با بستر فرهنگی ـ اجتماعیِ آن درپی بنیان‌گذاری کمیتۀ علمی بین‌المللی ایکوموس در استحکامات دفاعی و میراث نظامی انجام شد. اثربخشی حفاظت از میراث فرهنگی به‌طور عام و میراث نظامی به‌طور خاص به ایجاد دانش و بینش اجتماعی دربارۀ ارزش‌های میراثی وابسته است که متعاقباً می‌تواند به ارتقای کیفیت گردشگریِ میراث نظامی بینجامد. بر این اساس، تلاش پژوهشِ کیفی حاضر[1] بر این بوده است که در گام نخست، با رویکردی توصیفی ـ اکتشافی و با استناد به روش تفسیری ـ تاریخی، تحولات کالبدی ـ معنایی را بررسی و ارزش‌های عینی و محتوایی مترتب بر مجموعۀ قزاقخانه و میدان مشق تهران را به‌منزلۀ یکی از مهم‌ترین مصادیق میراثِ نظامی مدرن در ایران بازشناسی کند و متعاقباً کیفیت حفاظت از این ارزش‌ها را به‌شیوۀ نگرش‌سنجی از دیدگاه دانشجویان دانشگاه هنر پردیس باغ ملی تهران، به‌منزلۀ گروهی مطرح در گردشگری این مجموعه، ارزیابی کند. یافته‌های پژوهش ازطرفی حکایت از تثبیت جایگاه این مجموعه به‌منزلۀ فضایی میراثی ـ نظامی در میان مخاطبان و گردشگران می‌کند و از طرف دیگر کیفیت شناخت و ادراک آنان از نظام ارزشی مترتب بر این مجموعۀ تاریخی و همچنین آگاهی ایشان از اقدامات حفاظتی آن را در سطح متوسطِ رو‌به‌پایین ارزیابی می‌کند. با تعمیم این نتایج می‌توان دریافت که تدوین و اجرای راهکارهایی، به‌منظور بالا بردن آگاهی ذی‌مدخلان از ارزش‌های مرتبط به گونه‌های متنوع میراث نظامی، گامی مؤثر در حفاظت از این مجموعه و ارتقای کیفیت گردشگری آن است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Position of Military Heritage Values in Conservation and Tourism of Qazaghkhaneh and Mashq Square in Tehran From the Viewpoint of the Students in BagheMelli Campus-University of Art

نویسندگان [English]

  • Parmiss Zanitchkhah 1
  • Alireza Razeghi 2
1 Researcher and PhD student of restoration and restoration of historical buildings and textures, University of Art, Tehran, Tehran, Iran
2 Associate Professor of Art University, Tehran, Tehran, Iran
چکیده [English]

The acceptance of “Military Heritage” as cultural heritage and the necessity of conserving its integrated structures to the surrounding cultural landscapes, occurred at an international level, after the foundation of ICOMOS International Scientific Committee on Fortifications and Military Heritage. The effectiveness of cultural heritage conservation in general and military heritage in particular, can be guaranteed by creating social knowledge towards the heritage values that can subsequently enhance the quality of military heritage tourism; Following the same trend and by taking the descriptive-exploratory approach and applying interpretive-historical method, this qualitative research aims to recognize the tangible and intangible values of Qazaghkhaneh and Mashq Square in Tehran trough studying its physical-semantic evolution, as one of the most significant modern military heritage complexes in Iran; Then, by using the attitude assessment method, it tries to evaluate the quality of conservation of these values form the viewpoint of BagheMelli Campus students, as one of its remarkable tourist group. The findings of this study show the stabilized position of this complex as a military heritage structure among its audiences and tourists and measures the quality of their perception towards its values and their awareness about its conservation processes at a moderate to low level among the statistical society. By generalizing these results, it can be concluded that developing and implementing strategies to raise awareness among the stakeholders toward the values of various types of military heritage structures, can be an effective step to the conservation of this complex and enhancement of its tourism

کلیدواژه‌ها [English]

  • Military Heritage Values
  • Conservation
  • Tourism
  • Qazaghkhaneh
  • Mashq Square
  • Tehran

مراجع

افرادی، کاظم و نوریان، فرشید (1394). معرفی ملاحظات کیفی مهم در کاربرد مجدد پهنه‌های متروکه و سامان‌دهی آن‌ها در قالب یک چارچوب کیفیت‌سنجی. فصلنامۀ علمی - پژوهشی مطالعات شهری، 4(15)، 91-103.
ایزدی، محمدسعید و امیری، نگین (1395). توسعۀ درونی، الگویی متوازن، متعادل و پایدار برای توسعه و ارتقای کیفی شهر؛ برنامه‌ریزی برای توسعۀ مجدد اراضی نظامی درون‌شهری. باغ نظر، 13(41)، 35-46.
بانی مسعود، امیر (1388). معماری معاصر ایران در تکاپوی بین سنت و مدرنیته. تهران: نشر هنر معماری قرن.
بهار، ملک‌الشعراء (1380). تاریخ مختصر احزاب سیاسی ایران، جلد اول. تهران: امیرکبیر.
بیگدلی، علی (1385). اندیشه‌های میلیتاریستی در دورۀ پهلوی اول. ماهنامۀ زمانه، (52)، 31-39.
پارسی، فرامرز (1392). فضای باز شهری؛ تجربۀ میدان مشق. ارائه‌شده در نشست پنجم شرکت عمران و بهسازی شهری ایران (مادر تخصصی)، تهران.
حجت، مهدی (1380). میراث فرهنگی در ایران: سیاست‌ها برای یک کشور اسلامی. تهران: سازمان میراث فرهنگی.
جمعی از پژوهشگران (زیر نظر غلامعلی حدادعادل) (1389). فرهنگ واژه‌های مصوب فرهنگستان، دفتر هفتم. تهران: انتشارات فرهنگستان زبان و ادب فارسی.
رحیم‌نیا، رضا، قرائتی، مهران و زمانی‌فرد، علی (1395). کاربرد نظریۀ زمینه‌ای در پژوهش‌های مرتبط با دانش بومی حفاظت؛ رویکردی برای پاسداشت میراث فرهنگی ناملموس. دوفصلنامۀ دانش‌های بومی ایران، 2(4)، 145-177.‎
رضوانی، محمدرضا، ترابی، ذبیح‌الله، نجارزاده، محمد و حسنی جلیلیان، پرستو (1399). بررسی اثربخشی یادگیری مشارکتی بر نگرش و رفتار مسئولانۀ زیست‌محیطی کارکنان اقامتگاه‌های بوم‌گردی (اقامتگاه‌های بوم‌گردی منتخب بخش بسطام، شاهرود). گردشگری و توسعه، 9(4).
شهری، جعفر (1384). طهــران قدیم، جلد اول. تهران: انتشارات معین.
ص‍م‍دی‌ رن‍دی‌، ی‍ون‍س (1382). میراث فرهنگی در حقوق داخلی و بین‌المللی، جلد اول و دوم. تهران: سازمان میراث فرهنگی کشور (پژوهشگاه).
عباس‌زاده، مظفر، محمدمرادی، اصغر و سلطان احمدی، الناز (1394). نقش ارزش‌های میراث معماری و شهری در توسعۀ گردشگری فرهنگی (مطالعۀ موردی: بافت تاریخی ارومیه).‎ فصلنامۀ علمی‌پژوهشی مطالعات شهری، (14)، 77-90.
عدل، شــهریار و اورکارد، برنارد (1375). تهران پایتخت دویست‌ساله. تهران: سازمان مشاور فنی و مهندسی شهر تهران، انجمن ایران‌شناسی فرانسه.
فلامکی، محمدمنصور (1384). سیری در تجارب مرمت شهری از ونیز تا شیراز. تهران: انتشارات سمت.
قدوسی‌فر، سیدهادی، اعتصام، ایرج و حبیب، فرح (1392). تبارشناسی پارک‌های شهری دورۀ پهلوی اول (نمونۀ موردی: باغ ملی تهران). نشریۀ معماری و شهرسازی آرمان‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شهر، 5(11)، 61-73.
کلانترمهرجردی، علیرضا و میر، مصطفی (1394). رتبه‌سنجی ارزش‌های میراث هویتی خلیج‌فارس از منظر گردشگری (مطالعۀ موردی: شهر جزیرۀ کیش).‎ فصلنامۀ مطالعات فرهنگی و سیاسی خلیج‌فارس، 2(4)، 33-49.
کیانی، مصطفی (1379). کودتای نظامی 1299 و معماری نظامی‌گرایانه. تاریخ معاصر ایران، (15 و 16)، 351-361.
معتمدی، محسن (1381). جغرافیای تاریخی تهران. تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
مهندسان مشاور باوند (1385). طرح مرمت و بازسازی مجموعه ساختمان‌های قزاقخانه (گزارش مطالعات تاریخی).
میرزایی، محسن (1383). تاریخچۀ بریگاد و دیویزیون قزاق، از کلنل دومانتوویچ تا میرپنج رضاخان سوادکوهی. تهران: نشر علم.
نامجویان، فرخ (1391). گذری بر تبدیل پادگان‌ها به فضاهای کارآمد شهری در ایران و جهان؛ با تأکید بر پروژۀ بوستان بزرگ ولایت. دوماهنامۀ شهرنگار، (57 و 56)، 152-166.
نجمی، ناصر (1368). تهران در یک‌صد سال پیش. تهران: انتشارات ارغوان.
نژادابراهیمی سردرود، احد، پورجعفر، محمدرضا، انصاری، مجتبی و حناچی، پیروز (1392). ارزش و ارتباط آن با رویکرد مداخله در آثار فرهنگی ـ تاریخی. فصلنامۀ مرمت و معماری ایران (مرمت آثار و بافت‌های تاریخی فرهنگی)، 3(6)، 98-79.
یوکیلهتو، یوکا (1387). تاریخ حفاظت معماری، ترجمۀ محمدحسن طالبیان و خشایار بهاری. تهران: نشر روزنه.
Dobbels, J., & Bertels, I. (2012). Community involvement and military heritage conservation: a case study of the demolition of the Antwerp sixteenth-century fortifications. WIT Transactions on The Built Environment, 123, 267-278.
Gatti, M. P., & Cacciaguerra, G. (2014). The networking of alpine pastures for the development of sustainable tourism. WIT Transactions on Ecology and the Environment, 191, 233-245.
Hazen, H. (2009). Valuing natural heritage: park visitors’ values related to World Heritage sites in the USA. Current Issues in Tourism, 12(2), 165-181.
ICOFORT (2019). Draft ICOFORT Charter on Fortifications and Related Heritage; guidelines for Protection, Conservation and Interpretation, version number 4: August 20, 2019
Klupsz, L. (2008). The spirit of the military heritage places. In 16th ICOMOS General Assembly and International Symposium: ‘Finding the spirit of place–between the tangible and the intangible’, 29 Sept–4 Oct, 2008. Quebec, Canada [Conference or Workshop Item].
Qiu, Q., Zheng, T., Xiang, Z., & Zhang, M. (2020). Visiting intangible cultural heritage tourism sites: from value cognition to attitude and intention. Sustainability, 12(1), 132.
Timothy, D. J., & Nyaupane, G. P. (Eds.). (2009). Cultural heritage and tourism in the developing world: A regional perspective. Routledge.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار