تحلیل فضایی زیرساخت های گردشگری در استان گیلان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

دانشگاه گیلان

چکیده

از مهمترین عناصر نظام گردشگری وجود جاذبه های و همچنین خدمات و زیرساخت های موجود در مقصدهای گردشگری است که جهت برآوردن نیازها و خواسته های مورد انتظار گردشگران و افزایش رضایت آنها ارائه می شود. آنچه در کنار ضرورت وجود داشتن این زیرساخت ها اهمیت دارد، توزیع فضایی و نحوه مکانیابی آنهاست که نیازمند مطالعه و دقت است. از این رو پژوهش حاضر به بررسی وضعیت توزیع فضایی زیرساخت های گردشگری استان گیلان پرداخته است. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی است. برای تحلیل یافته ها از روش میانگین نزدیکترین همسایه، تحلیل خوشه ای فضایی چندفاصله ای، میانگین مرکزی و بیضی انحراف معیار استفاده شده است. نتایج پژوهش حاکی از آن است که براساس میانگین نزدیکترین همسایه، الگوی پراکنش رستوران ها، مجتمع های گردشگری، هتلها، هتل آپارتمان ها، اقامتگاه های بومگردی، مهمانپذیرها و کل زیرساخت های گردشگری استان گیلان بصورت خوشه ای بوده است. همچنین براساس تحلیل خوشه ای فضایی چند فاصله ای پراکنش زیرساخت های گردشگری استان گیلان در مجموع دارای پراکنش خوشه ای هستند. همچنین توزیع بسیاری از زیرساخت ها در جهت شمال غربی- جنوب شرقی می باشد. در مجموع نیاز به توسعه موزون تر زیرساخت های گردشگری استان گیلان کاملا محسوس است که رسیدن به این امر مستلزم برنامه ریزی بلندمدت و همچنین تبدیل منابع گردشگری استان به جاذبه می باشد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Spatial Analysis of Tourism Infrastructure in Gilan Province

نویسندگان [English]

  • mehdi hesam
  • Narjes Momen
  • marzieh salem
guilan
چکیده [English]

One of the most important elements of the tourism system is the attractions as well as the services and infrastructure available at the tourist destinations that are provided to meet the needs and expectations of the tourists and to increase their satisfaction. What is important besides the need for these infrastructures is their spatial distribution and location, which requires careful study. Therefore, the present study investigates the spatial distribution of tourism infrastructure in Guilan province. The research method is descriptive-analytical. For analyzing the findings, the Average nearest neighbor, multi-distance spatial cluster analysis, Mean center and standard deviational ellipse method have been used. The results show that based on the average nearest neighbor, the pattern distribution of restaurants, tourism complexes, hotels, hotel apartments, Eco lodges, hostel and the whole tourism infrastructure of Guilan province was clustered. Also, based on multi-distance spatial cluster analysis, the distribution of tourism infrastructure in Guilan province is clustered. The distribution of many infrastructures is also in the northwest-southeast direction. Overall, the need for a more balanced development of tourism infrastructure in Guilan province is quite evident, which requires long-term planning as well as conversion of tourism resources to attractions.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Geographical information system
  • spatial analysis
  • tourism infrastructure
  • Gilan province
ابراهیم‌پور، حبیب، سیدنقوی، میرعلی و یعقوبی، نوررمحمد (1389). «عوامل مؤثر بر رضایت و وفاداری گردشگران در استان اردبیل (مطالعۀ موردی: منطقۀ گردشگری سرعین)». فصل‌نامۀ مطالعات گردشگری، دورۀ 5، شمارۀ 14، ص 69-92.
ابراهیم‌زاده، عیسی، حافظ رضازاده، معصومه و دارائی، مرضیه (1393). «برنامه‌ریزی و مکان‌یابی بهینه تسهیلات و زیرساخت‌های گردشگری شهری با استفاده از GIS، مورد شناسایی: شهر سمنان، جغرافیا و توسعه». دورۀ 12، شمارۀ 35، ص 33-48.
احدنژاد روشنی، محسن و حیدر صالحی میشانی (1391). «ارزیابی توزیع فضایی زیرساخت‌های گردشگری و تعیین نقش فرایندهای اقتصای – سیاسی و رشد فیزیکی شهرها در شکل‌گیری آن (مطالعۀ موردی: شهر زنجان)». دو فصل‌نامۀ مطالعات گردشگری، دورۀ 1، شمارۀ 1، ص 91-105.
ادارۀ کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان گیلان (1398). آمار زیرساخت‌های گردشگری استان گیلان، https://www.gilanchto.ir/Site/page?page=etelaategardeshgari.
افراخته، حسن، رهنمایی، محمدتقی، طهماسبی، اصغر و ایمنی قشلاق، سیاوش (1395). «تحلیل نابرابری‌های فضایی در توسعۀ منابع گردشگری (مورد مطالعه: استان اردبیل)». فصل‌نامۀ علمی ـ پژوهشی گردشگری و توسعه، سال پنجم، شمارۀ 1، ص 107-128.
بهنام مرشدی، احمد، داریوش، احمدی، فرجی سبکبار، حسنعلی و رضوانی، محمدرضا (1395). «پهنه‌بندی فضایی کانون‌های گردشگری به منظور تعیین مناطق بهینه خدمات گردشگری در استان فارس». فصل‌نامۀ برنامه‌ریزی منطقه‌ای، سال ششم، شمارۀ 21، ص 17-30.
تقوایی، مسعود و رنجبر دستانی، محمود (1389). «تحلیلی بر پراکنش امکانات و خدمات مسیر گردشگری شمال شرق استان چهارمحال و بختیاری». مجلۀ پژوهش و برنامه‌ریزی شهری، سال اول، شمارۀ 1، ص 21-48.
تقی‌زاده یزدی، محمدرضا، باقری، فاطمه، دهقان، علیرضا و عبدی، ناصر (1394). «شناسایی و اولویت‌بندی بازارهای هدف صنعت گردشگری ایران با استفاده از رویکرد تصمیم‌گیری چند شاخص ترکیبی در محیط فازی». مدیریت بازرگانی، دورۀ 7، شمارۀ 2، ص 381-406.
توکلی‌نیا، جمیله و هرائینی، مصطفی (1397). «ارزیابی میزان رضایتمندی گردشگران از کیفیت خدمات گردشگری براساس مدل کانو و سروکوال (مطالعۀ موردی: واحدهای پذیرایی محلۀ دربند تهران)». نشریۀ تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی، سال هجدهم، شمارۀ 49، ص 241-258.
جعفری، حمیدرضا، حسن‌پور، سیروس، رحیلی خراسانی، لیلا و پوراحمد، احمد (1393). «کاربرد سامانة اطلاعات جغرافیایی در مکان‌یابی و تحلیل فضایی مکانی آلودگی و منابع آلاینده‌های هوا در کلانشهر کرمانشاه». محیط‌شناسی، دورۀ 40، شمارة 1، ص 51-64.
جمشیدی، محمدجواد، برک‌پرو، ناصر و کلانتری، خلیل (1397). «تحلیل اثرات فضایی جاذبه‌های گردشگری بر خدمات گردشگری شهر مشهد». فصل‌نامۀ مطالعات مدیریت گردشگری، سال سیزدهم، شمارۀ 44، ص 1-38.
جمشیدی، محمدجواد، برک‌پور، ناصر و کلانتری، خلیل (1397). «تبیین هم‌بستگی خدمات عمومی و گردشگری شهری مشهد». فصل‌نامۀ علمی ـ پژوهشی گردشگری و توسعه، سال هفتم، شمارۀ 2، ص 130-148.
حیدری، رسول و دهقان، ابوالفضل (1398). «تحلیل شبکۀ دسترسی به هتل‌ها با توجه به توزیع مقاصد گردشگری (مطالعۀ موردی: شهر اصفهان)». گردشگری و توسعه، سال هشتم، شمارۀ 2، ص 147-168.
خلیلی، رضا، کرمی، مرتضی و پورکریم، سمیرا (1398). «ارزیابی میزان برخورداری گردشگران از خدمات گردشگری شهری، مطالعۀ موردی: مناطق ده‌گانۀ شهرداری تبریز». فصل‌نامۀ فضای گردشگری، دورۀ 8، شماره30، ص 99-124.
رحمتی، صفرقائد و دانشمندی، نغمه (1397). «تحلیل الگوهای فضایی گردشگری شهری (مطالعۀ موردی: فضاهای گردشگری شهر اصفهان)». پژوهش‌‌‌های جغرافیای انسانی، دورۀ 50، شمارۀ 4، ص 945- 961.
سازمان نقشه‌برداری ایران (1393). لایۀ تقسیمات کشوری ایران. https://www.ncc.gov.ir/
شریعتی، امیرحسین و فروزان، نادیا (1390). «عوامل مؤثر بر شاخص‌های کیفیت خدمات در آژانس‌‌های گردشگری جنوب شهر اصفهان». فصل‌نامۀ مطالعات گردشگری، دورۀ 5، شمارۀ 14، ص 153-176.
شکویی، حسین (1385). دیدگاه‌های نو در جغرافیای شهری تهران، تهران: انتشارات سمت.
شماعی، علی و موسی‌وند، جعفر (1390). «سطح‌بندی شهرستان‌های استان اصفهان از لحاظ زیرساخت‌‌های گردشگری با استفاده از مدل TOPSIS و AHP مطالعات و پژوهش‌های شهری و منطقه‌ای». دورۀ 3، شمارۀ 10، ص 23-40.
ضیابی، محمود و شجاعی، مسلم (1389). «سطح‌بندی مقصدهای گردشگری: واکاوی مفهومی نو در برنامه‌ریزی فضایی گردشگری». فصل‌نامۀ مطالعات گردشگری، دورۀ 5، شمارۀ 13، ص 25-46.
عسگری، علی (1390). تحلیل‌های آماری فضایی با ARCGIS، تهران، انتشارات سازمان فناوری اطلاعات و ارتباطات شهرداری تهران.
عنابستانی، علی اکبر و عرفانی، زینب (1397). «مکان‌یابی بهینه تسهیلات و زیرساخت‌های گردشگری در مناطق روستایی، مورد مطالعه: شهرستان بینالود». اندیشۀ جغرافیایی، دورۀ 9، شمارۀ 18، ص 1-22.
قاسمی، فروغ، زیاری، کرامت‌الله و صادقی، محمد (1393). «تحلیل کیفی و مکانی مراکز اقامتی شهر شیراز جهت توسعۀ گردشگری (با تأکید بر هتل‌ها)». فصل‌نامۀ جغرافیا و آمایش شهری- منطقه‌ای، سال چهارم، شماره 11، ص 1-13.
قربانی، امیر، دانایی، ابوالفضل، زرگر، سیدمحمد و همتیان، هادی (1397). «شناسایی عوامل هوشمندی سازمان در سازمان‌های ارائه‌دهنده خدمات گردشگری در استان خراسان جنوبی». فصل‌نامۀ جغرافیا و آمایش شهری- منطقه‌ای، سال نهم، شمارۀ 30، ص 137-156.
کرمی، فریبا، درخشان، الهام و حسن‌زاده، مهرشاد (1396). «رهیافتی بر بهبود کیفیت خدمات گردشگری شهری با استفاده از مدل سروکوال (مطالعۀ موردی: شهر یاسوج)». گردشگری شهری، دورۀ 4، شمارۀ 1، ص 15-28.
کلانتری، محسن و قزلباش، سمیه (1388). «شناسایی کانون‌های جرم‌خیز شهری با استفاده از مدل‌های آماری گرافیک مبنا و سامانه‌های اطلاعات جغرافیایی GIS». مورد مطالعه: سرقت در شهر زنجان، فصل‌نامۀ مطالعات پیشگیری از جرم، سال چهارم، شمارة 11، ص.77–91.
کلانتری، محسن و ملک، مرضیه (1393). «تحلیل فضایی و سطح‌بندی جاذبه‌های گردشگری و زیرساخت‌ ارتباطی و شبکۀ راه در مناطق کویری ایران (مطالعۀ موردی: شهرستان خور و بیابانک». مطالعات جغرافیایی مناطق خشک، سال پنجم، شمارۀ 17، ص 53-70.
کیامهر، رامین، پیری، عیسی، بزم‌آورد، شب‌بو و آذری، مهدی (1395). «تحلیلی بر توزیع فضایی هتل‌‌‌ها در مقصدهای گردشگری (نمونۀ موردی: شهر کرمانشاه)». گردشگری شهری، دورۀ 3، شمارۀ 1، ص 43-57.
مشکینی، ابوالفضل، بهنام مرشدی، حسن و برغمدی، مجتبی (1397). «تحلیل و سطح‌بندی فضایی محورهای گردشگری روزانۀ استان تهران برمبنای خدمات و تسهیلات گردشگری». برنامه‌ریزی و آمایش فضا، دورۀ 22، شمارۀ 2، ص 95-132.
مطیعی لنگرودی، سیدحسن، شریفی، انور و رضائیه آزادی، مریم (1392). «امکان‌سنجی توسعۀ گردشگری در نواحی روستایی از دیدگاه گردشگران (بخش تخت سلیمان شهرستان تکاب)». چشم‌انداز جغرافیایی در مطالعات انسانی، سال هشتم، شمارۀ 24، ص 1-17.
موسی‌وند، جعفر و ساسان‌پور، جعفر (1390). «ارزیابی نقش زیرساخت‌های شهری جهت تعیین قطب گردشگری با استفاده از مدل‌های TOPSIS و AHP در استان مازندران». فصل‌نامۀ جغرافیایی فضای گردشگری، دورۀ 1، شمارۀ 1، ص 65-82.
مصطفوی، مهدی (1390). جایگاه تأسیسات زیرساختی بخصوص حمل و نقل و دسترسی در نظام گردشگری و ارتباط ارگانیک آن با دیگر عناصر در راستای مدیریت توسعۀ گردشگری. همایش مدیریت و توسعۀ گردشگری؛ چالش‌ها و راهکارها، پاییز، صص 1-11.
رنجبریان، بهرام و زاهدی، محمد (1389). خدمات صنعت گردشگری، اصفهان: انتشارات چهارباغ.
یوسفی شهیر، هانیه، حسین‌زاده دلیر، کریم و باقری، کریم (1393). «ارزیابی زیرساخت‌های گردشگری با تأکید بر محورهای ارتباطی و توقفگاه‌ها از دیدگاه گردشگران (منطقۀ تاریخی ـ فرهنگی تبریز)». فصل‌نامۀ فضای گردشگری، دورۀ 3، شمارۀ 12، ص 25-43.
موحد، علی (1387). «توزیع فضایی مراکز اقامتگاهی در شهرهای تاریخی، مطالعۀ موردی: شهر اصفهان». فصل‌نامۀ پژوهش‌های جغرافیای انسانی، دورۀ 40، شمارۀ 65، ص 105-116.
واحدپور، غلام عباس و جعفری، مهتاب (1390). «راهبردهای مدیریت و توسعۀ پایدار زیرساخت‌های گردشگری در ایران با استفاده از مدل »WOT». فصل‌نامۀ برنامه‌ریزی منطقه‌ای، دورۀ 1، شمارۀ 1، ص 83-97.
Goeldner, C. R., Ritchie, J. R., & McIntosh, R. W. (2003). Tourism: principles, practices, philosophies. John Wiley & Son (New Jersey).
Jovanović, S., & Ivana, I. L. I. Ć. (2016). “Infrastructure as important determinant of tourism development in the countries of Southeast Europe”. Ecoforum journal, 5(1), 1-34.
Kanwal, S., Rasheed, M. I., Pitafi, A. H., Pitafi, A., & Ren, M. (2020). “Road and transport infrastructure development and community support for tourism: The role of perceived benefits, and community satisfaction”. Tourism Management, 77, 104014
Kaphle, Isha (2006). Evaluating peoples accessibity to public parks using Geographic Information Systems: A case study in Ames. Iowa, Iowa state University.
Khadaroo, J., & Seetanah, B. (2007). “Transport infrastructure and tourism development”. Annals of tourism research, 34(4), 1021-1032.
Kouthoris, C., & Konstantion, A. (2005). “Can service quality predict customer satisfaction and behavioral interntion in the sport tourism industry. An application of the SERVQUAL model in an outdoors setting”. Journal of sport Tourism, 10(2), 101- 111
Li, L. S., Yang, F. X., & Cui, C. (2019). “High-speed rail and tourism in China: An urban agglomeration perspective”. International Journal of Tourism Research, 21(1), 45–60.
Mandic, A. & Mrnjavac, Ž., & Kordić, L. (2018). “Tourism infrastructure, recreational facilities and tourism development”. Tourism and hospitality management. 24(1), 41-62.
Prabaharan, B, Arulaj, A, Rajagopal, V(2008). Service Quality on Tourism: Application of Structural Equation Modeling. Conference on Tourism in India- Challenges Ahead, IIMK
Martín-Cejas, R. R. (2006). “Tourism service quality begins at the airport. Tourism Management”, 27(5), 874-877.
Rodrigue, J. P., Comtois, C., & Slack, B. (2016). The geography of transport systems. Routledge.
Schaefer, F. K. (1953). “Exceptionalism in geography: A methodological examination”. Annals of the Association of American geographers, 43(3), 226-249.
Tewari, V. K. (1992). “Improving access to services and facilities in developing countries”. International regional science review, 15(1), 25-37.