طراحی مدل توسعه بوم گردی روستاهای هدف گردشگری استان کرمانشاه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 حشمت مرادی، دانشجوی دکتری ترویج وآموزش کشاورزی، گروه ترویج وآموزش کشاورزی واحدایلام، دانشگاه آزاداسلامی، ایلام، ایران

2 عضو هیأت علمی ترویج وآموزش کشاورزی،گروه ترویج وآموزش کشاورزی واحدایلام، دانشگاه آزاداسلامی، ایلام، ایران

3 عضو هیأت علمی ترویج وآموزش کشاورزی، گروه ترویج وآموزش کشاورزی واحدایلام، دانشگاه آزاداسلامی، ایلام، ایران

4 محمد باقر آرایش، عضو هیأت علمی ترویج وآموزش کشاورزی، گروه ترویج وآموزش کشاورزی واحدایلام، دانشگاه آزاداسلامی، ایلام، ایران

10.22034/jtd.2019.188908.1758

چکیده

پژوهش حاضر به منظور طراحی مدل توسعه بوم گردی روستاهای هدف گردشگریاستان کرمانشاه با روش کمی-کیفی صورت گرفت . تحلیل داده های کیفی با نرم افزار maxqda12 در قالب 3 مرحله کدگذاری باز، کدگذاری محوری و کدگذاری انتخابی انجام شد. نمونه آماری در بخش کیفی به روش گلوله برفی و 20 نفر از کارشناسان بود و در بخش کمی به روش خوشه ای وبه کمک جدول مورگان 384 نفر (جامعه آماری530 هزار نفر) از گردشگران و 336 نفر (جامعه آماری 2678 نفر) از سرپرست خانوارها بود. ابزارپژوهش مصاحبه و پرسشنامه محقق ساخته ناشی از فاز کیفی تحقیق و پیشینه بود و تحلیل داده ها با نرم افزار pls2 و Spss24 نشان داد که مدل توسعه بوم گردی در روستاهای مورد بررسی پژوهش برازش مناسبی دارند. از سویی دیگر مشخص گردید که تمام ابعاد موجود در مدل مفهومی تحقیق جهت اندازه گیری عوامل به درستی از بخش کیفی و مطالعات ادبیات پژوهش استخراج شده بودند و در سنجش مفاهیم مذکور دارای کارکرد مطلوبی بودند. مقدار ضریب تعیین چندگانه برای معادله ی ساختاری اصلی برابر با 85.5% شد که این مقدار نشان می‌دهد متغییرهای مستقل برونزا تحقیق شامل عوامل اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی، مشارکتی، جاذبه ها، مدیریتی، سیاست گزاری و زیرساخت ها و تسهیلات بوم گردی توانسته اند حدود 85.5% از تغییرات متغیر توسعه بوم گردی را پیش بینی نماید. که عامل اقتصادی دارای اولویت اول و عامل اجتماعی و فرهنگی، جاذبه ها ،عوامل زیرساختی، مشارکتی، مدیریتی و سیاست گزاری به ترتیب از اولویتهای دوم تا هفتم برخوردارند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Designing the ecotourism development model of the tourist destination villages of Kermanshah province

نویسندگان [English]

  • heshmat moradi 1
  • Ali reza poursaeed 2
  • marjan vahedi 3
  • Mohamad baqer Arayesh 4
1 Agricultural Engineering Promotion and Education, Faculty of Agriculture, Islamic Azad University of Ilam
2 Member of faculty member of Agricultural extension and education department, Faculty of Agriculture, Islamic Azad University, Ilam
3 Agricultural Education and Extension of Department, Agricultural College, Islamic Azad University, Ilam
4 Agricultural Education and Extension of Department, Agricultural College, Islamic Azad University, Ilam
چکیده [English]

The present study was conducted to design a model of ecotourism development in Kermanshah province's target villages by quantitative-qualitative method. Qualitative data analysis was performed using maxqda12 software in three stages of open coding, axial coding and selective coding. The method sample in the qualitative section was snowball and inclod 20 experts and in the quantitative section by cluster method with the help of Morgan table 384 persons (statistical population 530 thousand) were tourists and 336 persons (statistical population 2678 persons) were heads of households. The research tool was an interview and a researcher-made questionnaire derived from the qualitative phase of the research and background. Data analysis using Pls2 and Spss24 software showed that the model of Ecotourism development in the villages under study was appropriate. On the other hand, it was found that all the dimensions of the conceptual model of the research were extracted from the qualitative and literary studies of the research literature in order to measure the factors and had a good function in measuring these concepts. Multiple coefficient of determination for the main structural equation was 85.5%, indicating that the independent extrinsic variables of the study including economic, social and cultural factors, participation, attractions, management, policy making and infrastructure and ecological facilities were able to reach 85.5%. Anticipate the variations of ecological tourism development. Priority economic factor and socio-cultural factor, attractions, ecosystems infrastructure, participatory, managerial and policy making priorities are second to seventh respectively.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Ecotourism Development Model
  • Coding
  • Tourism
  • Kermanshah
اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی تهران (1397). جایگاه ایران در شاخص رقابت‌پذیری سفر و گردشگری 2017، معاونت بررسی‌های اقتصادی، قابل‌دسترسی در سایت http://otaghiranonline.ir/ تاریخ دسترسی 25 مهرماه 97.
احسانی، ا.(1396). اکوتوریسم راهی برای گردشگری پایدار، چاپ چهارم، تهران. انتشارات مهکامه،.صفحات: 22-24.
       امیدی نجف آبادی، م. حق بین، آ. فرج الله حسینی، ج. (1395). بررسی عوامل مؤثر بر توسعه اکو توریسم؛ مطالعه موردی: لواسان کوچک، فصلنامه پژوهش‌های ترویج و آموزش کشاورزی، سال نهم، شماره 3 ، صص،11-22.
باغانی، محمد (1396). تأثیر اکوتوریسم بر توسعۀ گردشگری روستایی (مطالعۀ موردی: منطقۀ گردشگری زعفرانیه سبزوار). پایان‌نامۀ کارشناسی‌ارشد، دانشگاه سمنان، دانشکدۀ گردشگری.
بیک‌محمدی، حسن و حاتمی، مجتبی (1389). «تحلیل جغرافیایی روند مهاجرت در استان آذربایجان شرقی (1385–1365)». فصل‌نامۀ جغرافیایی آمایش محیط، سال سوم، شمارۀ 10، ص 23-42.
حاجی نژاد، ع. و یاری، م. (1392). برنامه ریزی راهبردی اکوتوریسم با استفاده از مدل ترکیبی TOPSIS-و SWOT (مطالعه موردی پارک جنگلی بلواران کوهدشت)، مجله جغرافیا و توسعه، دوره11، شماره 32، صفحات 181-177.
حیدری چیانه، ر. (1393). ارزیابی برنامه ریزی صنعت توریسم در ایران. پایان نامه دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری. دانشگاه تبریز، دانشکده علوم انسانی و علوم اجتماعی.365صفحه.
خسروی، عادل (1397). تحلیل راهبردی توسعۀ اکوتوریسم در شهرستان گالیکش با استفاده از مدل SWOT. پایان‌نامۀ کارشناسی‌ارشد، مؤسسۀ آموزش عالی عمران و توسعه، دانشکدۀ آبادانی و توسعۀ روستاها.
داودی، علی (1394). تحلیلی بر چالش‌های توسعۀ اکوتوریسم درۀ پیام شهرستان مرند. پایان‌نامۀ کارشناسی‌ارشد، دانشگاه تبریز، دانشکدۀ جغرافیا و برنامه‌ریزی.
رضوانی، محمدرضا و بیات، ناصر (1393). «تحلیل جایگاه گردشگری روستایی در برنامه‌های کلان توسعۀ کشور (با تأکید بر برنامه‌های پنج‌سالۀ توسعۀ ملی)». فصل‌نامۀ برنامه‌ریزی و توسۀه گردشگری، سال سوم، شمارۀ 9، ص 11-30.
سالنامۀ آماری کشور (1395). ص 184.
سپهوند، رضا، جعفری، محمد، سپهوند، لیلا و احمدی، امین (1397). «برنامه‌ریزی راهبردی توسعۀ اکوتوریسم روستایی (مطالعۀ موردی: روستای ایستگاه بیشه)». پژوهش‌های جغرافیای انسانی، دورۀ ۵۰، شمارۀ ۲، ص 263-276.
شارپلی جولیا و شارپلی ریچارد (1380). گردشگری روستایی. ترجمۀ رحمت‌الله منشی‌زاده و فاطمه نصیری، تهران: انتشارات منشی.
شاطریان، محسن، کیانی سلمی، صدیقه و زورمند، پریناز (1397). «شناسایی و تبیین علی عوامل مؤثر بر فرصت‌های کارآفرینی در مناطق کویری با رویکرد اکوتوریسم (نمونۀ موردی: کویر مرنجاب)». فصل‌نامۀ جغرافیا، شمارۀ 57، ص83-95.
شاطریان، محسن، کیانی سلمی، صدیقه، غلامی، یونس و منتصری، زهرا (1396). «اولویت‌بندی عوامل مؤثر بر توسعۀ طبیعت‌گردی روستاهای بخش برزک ـ کاشان با تلفیق تکنیک‌های ANP وDEMATEL». نشریۀ تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی، سال هفدهم، شمارۀ 44، ص 131-154.
صالحی،ص.؛ معمار، ر. باید، آ.(1397). تبیین جامعه‌شناختی رفتار محیط‌زیستی گردشگران (مطالعه‌ی موردی: پارک جنگلی نور)، فصلنامه برنامه ریزی و توسعه گردشگری، دوره 4، شماره 15، زمستان 1394، صفحه 107-127.
فرجی ملائی، امین، نعمت پور، محمد، و عشریه، امید (1396). «تحلیل سیستمی اثرات مثبت و منفی توسعۀ گردشگری ایران با رویکرد آینده پژوهی». فصل‌نامۀ مطالعات اجتماعی گردشگری، سال پنجم، شمارۀ 9، ص 151-190.
قبادی، پرستو (1389). مطالعۀ مشکلات و محدودیت‌های توریسم روستایی استان کرمانشاه. پایان‌نامۀ کارشناسی‌ارشد، دانشگاه رازی، دانشکدۀ علوم کشاورزی، گروه ترویج و آموزش کشاورزی.
قدیری، م. استعلاجی، م. و پازکی، م.(1389). گردشگری پایدار روستایی وعشایری، تهران ، انتشارات دانشگاه تهران ، چاپ اول.
قنادی، ن. (1395). ارزیابی راهبردهای توسعۀ اکوتوریسم منطقه ارسباران. پایان‌نامۀ کارشناسی‌ارشد رشتۀ برنامه‌ریزی گردشگری، دانشگاه تبریز، دانشکدۀ جغرافیا و برنامه‌ریزی، گروه پژوهشی جغرافیا.
لعل گندمی، ش.(1397). بررسی نقش نظام آموزش و پرورش در توسعه اکو توریسم و حفاظت از محیط زیست. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه سمنان، دانشکده گردشگری، مجموعه مقالات ششمین کنفرانس اقتصاد کشاورزی ایران. مشهد: دانشگاه فردوسی مشهد.
محسنین، شهریار و اسفندیانی، محمدرحیم (1396). معادلات ساختاری مبتنی بر رویکرد حداقل مربعات جزئی به کمک نرم‌افزار Smart-PLS( آموزشی و کاربردی). چاپ دوم، تهران: مؤسسۀ نشر کتاب مهربان.
مرکز آمار ایران. ( 1395). سالنامۀ آماری. سرشماری سال ۱۳95.
منوچهری، مریم (1395). ارزیابی توان طبیعت‌گردی منطقۀ ناهارخوران با استفاده از تصاویر ماهواره‌ای و ساماۀه اطلاعات جغرافیایی، پایان‌نامۀ کارشناسی‌ارشد، دانشکدۀ منابع طبیعی، دانشگاه مازندران.
میرسنجری، میرمیرداد (۱۳۸۵). «راهبرد اکوتوریسم برپایۀ توسعۀ پایدار». فصل‌نامۀ جنگل و مرتع، شمارۀ ۷1، ص 7-10.
هومن، حیدر علی. ) 1391 (. مدلیابی معادلات ساختاری با کاربرد نرم افزار لیزرل با اصلاحات،  تهران،  نشر: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها )سمت).
Aimagabetov, E,. Bugubaeva, R,. Bespayeva, R., & Tashbaev, N. (2017). “Model of sustainable development of tourism industry in Kazakhstan (regional perspective)”. Public Policy And Administration, 16(2), 179–197.
Ankaya, F. Ü., Balık, G., & Aslan, B. G. (2018). “Dünyada ve Türkiye’de Ekoturizm, Sosyal-Kültürel ve Ekonomik Katkıları”. Ulusal Çevre Bilimleri Araştırma Dergisi, 1(2), pp. 69-72 .
Antón, C., Camarero, C., & Laguna-García, M. (2017). “Towards a new approach of destination loyalty drivers: satisfaction, visit intensity and tourist motivations”. Current Issues in Tourism, 20(3), 238-260.
Blancas, F. J., Lozano-Oyola, M., & Gonzalez, M. (2015). “A European Sustainable Tourism Labels proposal using a composite indicator”. Environmental Impact Assessment Review, 54, 38-54.
Daniel, J. (2013). Economics Impacts of Tourism,the flasher Press London ,Washington, D.C,6(15), 421-431.
Gigović, L., Pamučar, D., Lukić, D., & Marković, S. (2016). “GIS-Fuzzy DEMATEL MCDA Model for the Evaluation of the Sites for Ecotourism Development: A Case Study of “Dunavski ključ” Region, Serbia”. Land Use Policy, 58, 348–365.
Hair, J. F., Hult, G. T. M., Ringle, C. M., & Sarstedt, M. (2016). A Primer on Partial Least Squares Structural Equation Modeling, 2nd ed., Sage, Thousand Oaks, CA.108.
Henseler, J., Ringle, C. M., & Sarstedt, M. (2015). A new criterion for assessing discriminant validity in variance-based structural equation modeling. Journal of the Academy of Marketing Science, 43(1), 115-135. https://doi.org/10.1007/s11747-014-0403-8
Hulland, J.(1999). Use of partial least squares (PLS) in strategic management research: a review of four recent studies, Strategic Management Journal, Volume20, Issue2,pp: 195-204
KC, B., Paudyal, R. and Neupane, S. S. (2018). “Residents’ perspectives of a newly developed ecotourism project: an assessment of effectiveness through the lens of an importance–performance analysis”. Journal of Tourism Research, 23(6), 560-572.
Lanea, B.(1994). “What Is Rural Tourism?”, In B. Bramwell and B. Lane (Eds.), Rural Tourism and Sustainable Rural Development, Clevedon. Channel View Publication, 1884 a.
MacCannell, D. (1976). The Tourist: A New Theory of the Leisure Class. New York: The Macmilan Press LTD. 17, p. 178
Tenenhaus, M.; Amato, S., & Esposito Vinzi, V. (2004). A global goodnessof-fit index for PLS structural equation modeling. In Proceedings of the XLII SIS Scientific Meeting, 1, 739-742