واکاوی چگونگی تبدیل اصفهان صفوی به پیش‌الگوی یک مقصد سفر

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 رییس دانشکده پژوهشهای عالی هنر و کارآفرینی، گروه پژوهش هنر، دانشگاه هنر اصفهان.

2 دانش‌آموخته دکتری باستان‌شناسی، دانشگاه بوعلی‌سینا همدان

10.22034/jtd.2019.190477.1769

چکیده

در دوران شاه عباس اول، شمار بسیاری از جهانگردان، بازرگانان، کاوشگران و ماجراجویان جهان به اصفهان سفر نمودند. از این‌رو پایتخت وی را به‌عنوان یک فضای شهری جمعی باز، می‌شود پیش‌الگوی موفقی برای مقاصد گردشگری جذاب امروزی دانست. این پژوهش تلاش دارد با بررسی سیاست‌های مدیریتی و اقتصادی این دوره، نتایج این رویکردها بر تبدیل اصفهان به یک مقصد شناخته‌شده سفر در جهان سده هفدهم میلادی را آشکار سازد. پژوهش حاضر یک موردکاوی تاریخی با رویکرد تحلیلی تفسیری و با هدف توسعه‌ای است که داده‌های کیفی آن با بررسی اسنادی داده‌اندوزی شده‌اند. بر پایه بررسی سفرنامه‌های جهانگردان آن دوره، در کنار ارزیابی میزان رضایت و تصویر ذهنی آنان از اصفهان، دلایل محبوبیت این مقصد را می‌توان بر چهار بنیاد مدیریتی استوار دانست: گسترش و زیباسازی شهر (توسعه برنامه‌محور، تعامل با طبیعت، طراحی حساس به آب، ساخت کاخ‌ها، میدان‌ها، خیابان‌ها و بازارهای باشکوه و...)؛ دست‌یابی به مرکزیت اقتصادی (تثبیت فضای سیاسی، نوسازی راه‌ها، فعال‌سازی بنادر، مهار دوجانبه تجارت منطقه‌ای و...)؛ تامین زیرساخت‌های موردنیاز در مسیر و مقصد (بازسازی و ایمن‌سازی جاده‌ها، کاستن از دشواری‌ها و مخارج سفر، برگزاری جشن‌ها در ساختار شهری زنده اصفهان و...)؛ و پذیرش غیرایرانیان/غیرمسلمانان (تبدیل پایتخت به یک مادرشهر فرامذهبی و چندملیتی، برقراری درست تعاملات میزبان ـ مهمان و...).

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

A survey on the transformation process of the Safavid Isfahan into the prototype of a travel destination

نویسندگان [English]

  • Sadreddin Taheri 1
  • Zohreh Soltanmoradi 2
1 Dean of Faculty of Research Excellence in Art and Entrepreneurship, Department of Art studies, Art University of Isfahan.
2 PhD graduated, Department of Archaeology, Bu-Ali Sina University of Hamedan
چکیده [English]

A large number of merchants, political representatives, catholic friars, explorers and adventurers traveled to Isfahan, during the reign of Shah Abbas I. But how did he make his capital such an attractive destination for travelers? The main purpose of this article is to examine the impact of his management policies, on the formation of a flourishing travel market. This study is a historical research, with analytic approach, based on library and documentary data sourcing. The period of the Safavids dynasty is often considered the beginning of modern Persian history. During the reign of Shah Abbas I, as he tried to upgrade the Silk Road to improve the commercial prosperity of the empire, an abundance of caravanserais, bridges, bazaars and roads were built. Shah Abbas I transferred his capital to Isfahan, which he transformed into one of the most attractive cities in the world. Our main discussion will be divided into two major sections. First, by referring to historical sources, especially travelogues, we will evaluate the Safavid Isfahan as a travel destination. Afterward, we will attempt to find the political, economic and social foundations of this developement. Due to the analyzed data, the reasons for acceptability of Safavid Isfahan as a travel destination, are based on four management foundations: expanding and beautifying the city, achieving economic centerality, providing the required infrastructures on the route and destination, and acceptance of non-Iranians / non-Muslims.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Travel destination
  • Cultural tourism
  • Destination image formation
  • Safavid Isfahan
  • Shah Abbas I

مراجع

آیت‌الله‌زاده شیرازی، باقر (1382). «ایران و جهان اسلام از نگاه اصفهان در شهرموزۀ نقش‌جهان». اثر، شمارۀ 35، ص 3ـ23.
احمدی، نزهت و زارعیان جهرمی، زهرا (1390). «بررسی شیوۀ تجارت کمپانی‌های هند شرقی و تأثیر آن بر تجارت دریایی خلیج‌فارس در عصر صفویه». سخن تاریخ، سال پنجم، شمارۀ 14، ص 55ـ87.
اشراقی، احسان (1353). «اشاره‌ای به تفریحات و نظام تفریحی دوران صفویه». هنر و مردم، شمارۀ 140 و 141، ص 28ـ35.
الاصفهانی، محمدمهدی بن محمدرضا (1368). نصف جهان فی تعریف الاصفهان، به تصحیح منوچهر ستوده، تهران: امیرکبیر.
اولئاریوس، آدام (1385). سفرنامۀ آدام اولئاریوس؛ ایران عصر صفوی از نگاه یک آلمانی. ترجمۀ احمد بهپور. تهران: ابتکار نو.
بویس، مری (1387)، آیین زردشت کهن روزگار و قدرت ماندگارش. ترجمۀ ابوالحسین تهامی، تهران: نگاه.
پاپازیان، هاکوب (1959). متن فرامین فارسی (ماتناداران). ایروان: آکادمی علوم ارمنستان.
تاورنیه، ژان باتیست (1389). سفرنامۀ تاورینه. ترجمۀ ابوتراب نوری. تهران: کتابخانۀ سنایی.
ترکمان، اسکندربیک (1350). تاریخ عالم‌آرای عباسی. تصحیح ایرج افشار. تهران: امیرکبیر.
جعفری، علی‌اکبر (1390). «بررسی حجاب و نوع پوشش زنان زرتشتی در ایران عصر صفوی». تحقیقات فرهنگی، دورۀ چهارم، شمارۀ 3، ص 23ـ43.
جنابدی، میرزابیک (1378). روضة‌الصفویه. تصحیح غلامرضا طباطبایی ‌مجد. تهران: موقوفات دکتر محمود افشار.
حافظ‌نیا، محمدرضا (1392). مقدمه‌ای بر روش تحقیق در علوم انسانی. تهران: سمت.
درهوهانیان، هارتون (1379). تاریخ جلفای اصفهان. ترجمۀ لئون میناسیان و موسوی فریدنی. اصفهان: زنده‌رود.
دلاواله، پیترو (1348). سفرنامۀ دلاواله. ترجمۀ شجاع‌الدین شفا. تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
رنجبر، محمدعلی، توکلیان، علی و موسوی، احمد (1391). «روابط تجاری ایران و روسیه در دورۀ دوم حکومت صفویه». تاریخ روابط خارجی، سال سیزدهم، شمارۀ 51، ص 57ـ78.
سانسون، پی. اس. (1346). سفرنامۀ سانسون. ترجمۀ تقی تفضلی. تهران: ابن‌سینا.
سایکس، سرپرسی (1363). هشت هزار مایل در ایران. ترجمۀ حسین سعادت نوری، تهران: لوحه.
ستوده، منوچهر و افشار، ایرج (1383). اسناد پادریان کرملی. تهران: میراث مکتوب.
سیوری، راجر (1394). ایران عصر صفوی. ترجمۀ کامبیز عزیزی. تهران: مرکز.
شاردن، ژان (1350). سیاحت‌نامۀ شاردن. ده جلد، ترجمۀ محمد عباسی. تهران: امیرکبیر.
شرلی، آنتونی (1378). سفرنامۀ برادران شرلی. ترجمۀ آوانس. به کوشش علی دهباشی. تهران: به‌دید.
شهبازی، فرزانه (1383). بررسی فرهنگ دینی مردم در سفرنامه‌های عصر صفویه. پایان‌نامۀ کارشناسی‌ارشد. تهران: دانشگاه الزهرا.
فلاندن، اوژن (1393). سفرنامۀ اوژن فلاندن به ایران؛ تصویری از ایران دوران قاجار. ترجمۀ عباس آگاهی. تهران: نقش مانا.
فلسفی، نصرالله (1391). زندگانی شاه عباس اول. تهران: نگاه.
فوران، جان (1385). مقاومت شکننده: تاریخ تحولات اجتماعی ایران از سال 1500 میلادی تا انقلاب. ترجمۀ احمد تدین. تهران: مؤسسۀ خدمات فرهنگی رسا.
فیگوئرا، دن گارسیا دسیلوا (1363). سفرنامۀ دن گارسیا دسیلوا فیگوئرا سفیر اسپانیا در دربار شاه عباس اول. ترجمۀ غلامرضا سمیعی. تهران: نشر نو.
قائدان، اصغر (1392). «سیاست شاه عباس اول در قبال تجارت اروپاییان در بنادر جنوبی ایران». تاریخ روابط خارجی، سال چهاردهم، شمارۀ 56، ص 1ـ18.
قبادیان، وحید (1392). بررسی اقلیمی ابنیۀ سنتی ایران. تهران: دانشگاه تهران.
کاراپتیان، کاراپت (1385). خانه‌های ارامنۀ جلفای نو اصفهان. ترجمۀ مریم قاسمی ‌سیچانی. تهران: فرهنگستان هنر.
کارری، جووانی فرانچسکو جملی (1383). سفرنامۀ کارری. ترجمۀ عباس نخجوانی. تهران: علمی و فرهنگی.
کجباف، علی‌اکبر، محسن مرسل‌پور (1386). «بررسی دلایل و عوامل توسعه‌نیافتن روابط ایران و فرانسه در دورۀ صفویه». تاریخ روابط خارجی، شمارۀ 31، ص 15ـ42.
کست، پاسکال (1390). بناهای دورۀ اسلامی ایران از آغاز تا 1218 شمسی، ترجمۀ آتوسا مهرتاش، تهران: مؤسسۀ تألیف.
کمپفر، انگلبرت (1363). سفرنامۀ کمپفر. ترجمۀ کیکاووس جهانداری. تهران: خوارزمی.
کیانی، محمدیوسف (1365). نظری اجمالی بر شهرنشینی و شهرسازی در ایران. تهران: جهاد دانشگاهی.
کیانی، محمدیوسف و کلایس، ولفرام (1373). فهرست کاروا‌ن‌سراهای ایران. تهران: سازمان میراث فرهنگی کشور.
لاکهارت، لارنس (1380). انقراض سلسلۀ صفویه. ترجمۀ اسماعیل دولتشاهی. تهران: علمی و فرهنگی.
لمبتون، کاترین سینفورد (1377). مالک و زارع در ایران. ترجمۀ منوچهر امیری. تهران: علمی و فرهنگی.
متی، رودی (1384). «تجار در عصر صفوی؛ شرکا و دیدگاه‌ها». ترجمۀ حسن زندیه. نامۀ تاریخ‌پژوهان، شمارۀ اول، ص 79ـ98.
مشفقی‌فر، ابراهیم (1382). «طرح اتحاد ایران و اروپا در دورۀ صفوی». تاریخ روابط خارجی، شمارۀ 17، صص 5ـ23.
میراحمدی، مریم (1363). دین و مذهب در عصر صفوی. تهران: امیرکبیر.
مینورسکی، ولادیمیر (1334). سازمان اداری حکومت صفوی، با تحقیقات و حواشی و تعلیقات بر تذکرة‌الملوک. ترجمۀ مسعود رجب‌نیا. تهران: انجمن کتاب.
نوایی، عبدالحسین (1363). اسناد و مکاتبات از سال 1105 تا 1135. تهران: مؤسسۀ مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
نوایی، عبدالحسین (1372). روابط سیاسی ایران و اروپا. تهران: ویسمن.
هنرفر، لطف‌الله (1389). اصفهان. تهران: علمی و فرهنگی.
Alonso, Carlo (1978). Misioneros Agustinos en Georgia (siglo XVII). Valladolid: Estudio Agustiniano.
Assaker, G., Vinzi, V. E., & O’Connor, P. (2011). “Examining the effect of novelty seeking, satisfaction and destination image on tourists’ return pattern: A two factor, non-linear latent growth model”. Tourism Management, 32(4), 890-901.
Babaie, Susan (2008). Isfahan and Its Palaces Statecraft, Shi'ism and the Architecture of Conviviality Early Modern Iran, Edinburgh: Edinburgh University.
Baker, D. A., & Crompton, J. L. (2000). “Quality, satisfaction, and behavior intentions”. Annals of Tourism Research, 27(3), 785-804.
Bigne, J., Sanchez I., & Andreu, L. (2009). “The role of variety seeking in short and long run revisit intentions in holiday destinations”. International Journal of Culture, Tourism and Hospitality Research, 3(2), 103-115.
Blow, David (2009). Shah Abbas: The Ruthless King Who Became an Iranian Legend. London: I. B. Tauris.
Butler, R. W. (1980) “The Concept of a Tourist Area Cycle of Evolution: Implications for Management of Resources”. Canadian Geographer, 24(1), 7-14.
Camilleri, M. A. (2018). “The Tourism Industry: An Overview”. In Travel Marketing, Tourism Economics and the Airline Product, An Introduction to Theory and Practice. Milan: Springer Nature.
Carmona, M., Heath, T., & Tiesdell, S. (2003). Public Places Urban Spaces, The Dimensions of Urban Design. Hudson: Architectural Press.
Carr, S., Francis, M., Rivlin, L. G. and Stone, A. M. (1992). Public Space. Cambridge: Cambridge University press.
Chick, H. (2012). A Chronicle of the Carmelites in Persia: The Safavids and the Papal Mission of the 17th and 18th Centuries. London: I.B.Tauris.
Court, B., & Lupton, R.A. (1997). “Customer portfolio development: modelling destination adopters, inactives and rejecters”. Journal of Travel Research, 36(1), 35-43.
Crouch, D. P. (1981). “The historical development of urban open space”. In L. Taylor (Ed.), Urban Open Spaces. New York: Rizzoli.
Curzon, George N. (1892). Persia and the Persian Question, London: Longmans, Green and Co.
Ekinci, Y. (2003). “From destination image to destination branding: an emerging area of research”. E-Review of Tourism Research, 1, 21-24.
Fakeye, P. C., & Crompton, J. L. (1991). “Image differences between prospective, first-time, and repeat visitors to the Lower Rio Grande Valley”. Journal of Travel Research, 30(2), 10-16.
Falahat S., & Shirazi M. R. (2012). “New Urban Developments in Safavid Isfahan, Continuity or disjuncture?”. Planning Perspectives, 27(4), 611-624.
Ferrier, Ronald W. (1996). A journey to Persia: Jean Chardin's Portrait of a Seventeenth-century Empire. London: I. B. Tauris.
Floor, Willem M. (2006). The Persian Gulf: A Political and Economic History of Five Port Cities 1500-1730. Odenton: Mage publisher.
Floor, Willem M., & Herzig, Edmund (2015). Iran and the World in the Safavid Age. London: I.B.Tauris.
Flores, Adao & Scott, Noel (2016). “Destination”. In Jafar Jafari & Honggen Xiao (Eds.). Encyclopedia of Tourism. Cham: Springer.
Ford, L. R. (2000). The Spaces between Buildings. Baltimore: Johns Hopkins University Press.
Fryer, John (1698). A New Account of East India and Persia. London.
Goheen, P. G. (1998). “Public space and the geography of the modern city”. Progress in Human Geography, 22(4), 479-496.
Gunn, C. (1988). Tourism Planning. New York: Taylor and Francis.
Heydari Chianeh, Rahim, & Zargham, Hamid (2016). “Iran”. In Jafar Jafari & Honggen Xiao (Eds.). Encyclopedia of Tourism, Cham: Springer.
Hoyer, J., Dickhaut, W., Kronawitter, L., & Weber, B. (2011). Water Sensitive Urban Principles and Inspiration for Sustainable Stormwater Management in the City of the Future. Berlin: Jovis Verlag.
Hunziker, W., & Krapf, K. (1942). Allgemeine Fremdenverkehrslehre. Zurich: Polyg Verlag.
Jafari, Jafar (2002). Encyclopedia of tourism. London: Routledge.
Jang, S., & Feng, R. (2007). “Temporal destination revisit intention: the effects of novelty seeking and satisfaction”. Tourism Management, 28(2), 580-590.
Kozak, M. (2001). “Repeaters’ behavior at two distinct destinations”. Annals of Tourism Research, 28(3), 784-807.
Langenbach, H., Eckart, J., & Schroder, G. (2008). Water Sensitive Urban Design, Results and Principles. Hamburg: HafenCity University.
Le Brun, Corneille (1718). Voyages De Corneille Le Brun Par La Moscovie, En Perse, Et Aux Indes Orientales. Amsterdam: Chez les frères Wetstein.
Mitchell, D. (2003). The Right to the City: Social Justice and the Fight for Public Space. New York: The Guilford Press.
Morgan, N., & Pritchard, A. (2002). “Meeting the destination branding challenge”. In N. Morgan, A. Pritchard, & R. Pride (Eds.). Destination branding: Creating the Unique Destination Proposition. Oxford: Butterworth-Heinemann.
Morrison, A. (2013). Marketing and Managing Tourism Destinations. Oxon: Routledge.
Oliver, R. L. (1980). “A cognitive model of the antecedents and consequences of satisfaction decisions”. Journal of Marketing Research, 17(4), 460-469.
Oxenfeldt, Z. (1974). “Developing a favourable price-quality image”. Journal of Retailing, 51(4), 8-14.
Petrick, J. F., Morais, D. D., & Norman, W. (2001). “An examination of the determinants of entertainment vacationers’ intentions to revisit”. Journal of Travel Research, 40, 41-48.
Pizam, A., & Ellis, T. (1999). “Customer satisfaction and its measurement in hospitality enterprises”. International Journal of Contemporary Hospitality Management, 11 (7), 326-339.
Ritchie, B., Crotts, J., Zehrer, A., & Volsky, G. (2014). “Understanding the Effects of a Tourism Crisis: The Impact of the BP Oil Spill on Regional Lodging Demand”. Journal of Travel Research, 53(1), 12-25.
Savory, Roger (2007). Iran under the Safavids, The Cambridge History of Iran. Cambridge: Cambridge University Press.
Sharpley, R. (2008). Tourism, Tourists and Society. London: Routledge.
Statista (2018). “Direct contribution from tourism and travel to employment in Iran from 2012 to 2028”. www.statista.com.
Taghavi, A., Hashemi Zarjabad, H., & Asgari Veshareh, M, (2016). “An Overview on the basis of Urban Planning and Social Life of Safavid Cities”. Humanities, 23(3), 1-13.
UNESCO World Heritage Centre (2019). whc.unesco.org.
UNWTO (2007). A Practical Guide to Tourism Destination Management. Madrid: World Tourism Organization.
Vernon, B., & Tiwari, R. (2009). “Place Making through Water Sensitive Urban Design”. Journal of Sustainability, 1(4), 789-814.
WTTC (2015). World Travel and Tourism Economic Impact: Iran. London: World Travel and Tourism Council.
Yuksel, A. (2001). “Managing customer satisfaction and retention: A case of tourist destinations, Turkey”. Journal of Vacation Marketing, 7(2), 153-168.
Zhang, J., Inbakaran, R. J., & Jackson, M. S. (2006). “Understanding community attitudes towards tourism and host-guest interaction in the urban-rural border region”. Tourism Geographies, 8(2), 182-204

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار