تحلیل پیچیدگی و پویایی ابعاد و مؤلفه‌‌های گردشگری پایدار از منظر اقتصادی با استفاده از الگوی تفسیری پویایی‌‌های سیستم

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری گردشگری، گروه مدیریت جهانگردی، دانشکدة علوم انسانی، دانشگاه علم و هنر، یزد، ایران

2 استادیار و عضو هیئت علمی گروه اقتصاد، دانشگاه میبد، میبد، ایران.

چکیده

در پژوهش‌های متعدد مبهم‌بودن مفهوم گردشگری پایدار یکی از موانع پیاده‌سازی آن بوده و بر بروزرسانی آن متناسب با مقتضیات زمان و مکان تأکید شده است؛ بنابراین هدف از پژوهش حاضر ارائۀ چارچوب و الگوی تفسیری گردشگری پایدار از منظر اقتصادی بوده است. ازاین‌رو با استفاده از مطالعات انجام‌شده و مصاحبه‌های نیمه‌ساختار‌یافته با خبرگان (با روش نمونه‌گیری هدفمند تا رسیدن به اشباع) به تبیین ابعاد و مؤلفه‌های این مفهوم و سپس به تحلیل پیچیدگی‌ و پویایی‌های میان آن‌ها پرداخته شده است. با بهره‌گیری از تحلیل محتوا، چهار بعد اصلی شامل توزیع تأثیرات مثبت، افزایش درآمد، تاب‌آوری مشاغل گردشگری و کنترل تأثیرات منفی در قالب 12 بعد فرعی و 41 شاخص تعیین شده است. همچنین تعریف جامع‌تری از مفهوم گردشگری پایدار ارائه شده است: نوعی گردشگری که ضمن کسب درآمد، بر توزیع ثروت به‌دست‌آمده، کنترل آثار منفی و تاب‌آوری مشاغل گردشگری نیز متمرکز است. سپس با استفاده از تفکر سیستمی، مدل مفهومی اقتصاد گردشگری پایدار، براساس روابط علّی و معلولی بین ابعاد اصلی و فرعی ترسیم شد که با اصلاح و تأیید خبرگان به اشباع رسید. الگوی پیشنهادی، با تأکید بر پیچیدگی و پویایی سیستم گردشگری، نشان می‌دهد که تغییر یک عامل در این سیستم  در کل سیستم تأثیر می‌گذارد. همچنین یافته‌ها بیانگر لزوم اتخاذ نگاهی جامع و سیستمی به اقتصاد گردشگری پایدار و شبیه‌سازی و تحلیل حساسیت، قبل از اعمال هرگونه سیاست‌های مداخله‌ای است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Analysis of the Complexity and Dynamics of the Dimensions and Components of the Sustainable Tourism from an Economic Perspective Using Interpretive Model of System Dynamics

نویسندگان [English]

  • Mahnaz Doosti-Irani 1
  • Saeed Dehghan Khavari 2
1 Ph.D. candidate of Tourism, Department of tourism management, Faculty of Human sciences, Science and Arts university, Yazd, Iran
2 Assistant Professor, Department of Economics, Meybod University, Meybod, Iran.
چکیده [English]

in many studies, the ambiguity of the concept of sustainable tourism has been considered one of the obstacles to its implementation, and it is emphasized to update it according to the requirements of time and place, Therefore, the purpose of this study is to provide a framework and interpretive model of sustainable tourism from an economic perspective. Therefore, using studies and semi-structured interviews with experts (by purposeful sampling to achieve saturation), the dimensions and components of this concept are explained and then the complexities and dynamics between them are analyzed. 4 main dimensions including distribution of positive effects, increase in income, resilience of tourism businesses and control of negative effects were identified in the form of 12 sub-dimensions and 41 indicators using content analysis. According to the research proposed framework, a more comprehensive definition of sustainable tourism from an economic perspective was also provided:  A type of tourism that, while earning money, focuses on the distribution of wealth, controlling negative effects, and resilience of tourism businesses. Then, using system thinking, the conceptual model of sustainable tourism economy was drawn based on causal relationships between main and sub-dimensions Which reached saturation with the correction and approval of experts. The proposed model, emphasizing the complexity and dynamics of the tourism system, showed that changing one factor in this system can affect the whole system., the findings also indicate the need to take a comprehensive and systematic look at the sustainable tourism economy and simulate and analyze sensitivity before implementing any intervention policies.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Sustainable Tourism
  • Tourism Economics
  • System Dynamics
  • Systems Thinking

مراجع

پوراحمد، احمد، حسینی سیاه گلی، مهناز و صفدری مولان، امین (1395). ارزیابی شاخص‌‌های توسعۀ پایداری گردشگری در جوامع میزبان (مطالعۀ موردی : شهرساری). مجله آمایش جغرافیایی فضا، فصل‌نامۀ علمی ـ پژوهشی دانشگاه گلستان، ۶(۲۱)، ص 159-172.
دلشاد، علی، ابوهاشم‌آبادی، فرزانه و قاسمیان صاحبی، ایمنی (1396). اولویت‌بندی و تعیین شاخص‌‌های سنجش پایداری توسعۀ گردشگری. فصل‌نامۀ مطالعات مدیریت گردشگری. ۱۲(۳۹)، ص 73-94.
رکن‌الدین افتخاری، عبدالرضا، مهدوی، داوود و پورطاهری، مهدی (1389). فرآیند بومی‌سازی شاخص‌‌های توسعۀ پایدار گردشگری روستایی در ایران. پژوهش‌‌های روستایی، ۱(۴)، 1-41.
شاطریان، محسن، غلامی، یونس و میرمحمدی، محمد (1396). ارزیابی شاخص‌‌های توسعۀۀ گردشگری پایدار شهری، مطالعۀ موردی: شهر کاشان. نشریۀ تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی. ۱۷(۴۶)، 195-214.
ضرغام بروجنی، حمید و ‌‌نیک‌بین، مهتا (1391). سنجش پایداری توسعۀ گردشگری در جزیرۀ کیش. فصل‌نامۀ پژوهش‌‌های اقتصادی، ۱۲(۲)، 137-168.
فرتوک‌زاده، حمیدرضا، اسفندیارپور بروجنی، سیما، کیانی فیض‌آبادی، زهره و رجبی نهوجی، میثم (1395). بررسی سیاست‌‌های توسعه صنعت گردشگری در ایران با استفاده از رویکرد پویایی‌‌های سیستم. فصل‌نامۀ علمی- پژوهشی سیاستگذاری عمومی، ۲(۱)، 93-119.
قدمی، محسن (1394). آسیب‌شناسی چالش‌‌های توسعۀ پایدار گردشگری. مجلۀ مطالعات توسعه اجتماعی ایران، ۸(۱)، 85-97.
قدمی، محمد و ‌‌علیقلی‌زاده فیروزجایی، مصطفی (1391). ارزیابی توسعۀ گردشگری مقصد در چارچوب پایداری (مورد مطالعه: دهستان تمشکل/ شهرستان تنکابن). فصل‌نامۀ تحقیقات جغرافیایی، ۲۷(۱)، 79-104.
ناصح، نگین و تقوی، لعبت (1398). بررسی شاخص‌‌های گردشگری پایدار در دستیابی به ارزش‌های اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و ‌زیست‌محیطی: ارائه راهکار برای اثرات مخرب. فصل‌نامۀ انسان و محیط‌زیست، 17(۵۰)، 26-38.
نصراللهی، زهرا و موسی بیکی ده‌آبادی، فریده (1394). تحلیل اهمیت ـ عملکرد گردشگری پایدار: با استناد بر عوامل ‌زیست‌محیطی، اجتماعی و اقتصادی. گردشگری شهری، ۲(۱)، 45-59.
Agyeiwaah, E., McKercher, B., & Suntikul, W. (2017). Identifying core indicators of sustainable tourism: A path forward?. Tourism Management Perspectives, 24, 26-33.
Arnold, R. D., & Wade, J. P. (2015). A definition of systems thinking: A systems approach. Procedia Computer Science, 44, 669–678.
Asmelash, A. G., & Kumar, S. (2019). Assessing progress of tourism sustainability: Developing and validating sustainability indicators. Tourism Management, 71, 67-83.
Bhattacharya, S., Iyer, K. C., & Momaya, K. (2013). Enablers of growth in Indian construction companies: a comparative study of polar cases. International Journal of Organizational Analysis. 21(3), 428-453.
Blancas, F. J., Gonz_alez, M., Lozano-Oyola, M., & P_erez, F. (2010). The assessment of sustainable tourism: Application to Spanish coastal destinations. Ecological Indicators, 10(2), 484–492.
Chris, H., & Sirakaya, E. (2006). Sustainability indicators for managing community tourism. Tourism Management, 27(6), 1274–1289.
Hernández Martínez, R., Arutyunyan, S., Karabasheva, M., & Yesturliyeva, A. (2020). Diagnostics and control of sustainable development of regions: branch aspects. Journal of Security & Sustainability Issues, 9(3), 1065-1076.
Kunasekaran, P., Gill, S. S., Ramachandran, S., Shuib, A., Baum, T., & Herman Mohammad Afandi, S. (2017). Measuring sustainable indigenous tourism indicators: a case of Mah Meri ethnic group in Carey Island, Malaysia. Sustainability, 9(7), 1256.
Lee, T. H., & Hsieh, H. P. (2016). Indicators of sustainable tourism: A case study from a Taiwan's wetland. Ecological Indicators, 67, 779-787.
McCool, S., Butler, R., Buckley, R., Weaver, D., & Wheeller, B. (2013). Is concept of sustainability utopian: ideally perfect but impracticable? Tourism Recreation Research, 38(2), 213-242.
Perkumienė, D., Pranskūnienė, R., Vienažindienė, M., & Grigienė, J. (2020). The Right to A Clean Environment: Considering Green Logistics and Sustainable Tourism. International Journal of Environmental Research and Public Health, 17(9), 3254.
Rasoolimanesh, S. M., Ramakrishna, S., Hall, C. M., Esfandiar, K., & Seyfi, S. (2020). A systematic scoping review of sustainable tourism indicators in relation to the sustainable development goals. Journal of Sustainable Tourism, Latest Articles, Published online: 24 Jun 2020. https://doi.org/10.1080/09669582.2020.1775621
Roxas, F. M. Y., Rivera, J. P. R., & Gutierrez, E. L. M. (2020). Framework for creating sustainable tourism using systems thinking. Current Issues in Tourism, 23(3), 280-296.
Ružić, P., & Amidžić, D. (2018). Identification and analysis of indicators on sustainable tourism development of istria (croatia). In TISC-Tourism International Scientific Conference Vrnjačka Banja, 3(2), 134-152.
Sharpley, R. (2020). Tourism, sustainable development and the theoretical divide: 20 years on. Journal of Sustainable Tourism, 28(11), 1932-1946.
Tan, W. J., Yang, C. F., Château, P. A., Lee, M. T., & Chang, Y. C. (2018). Integrated coastal-zone management for sustainable tourism using a decision support system based on system dynamics: A case study of Cijin, Kaohsiung, Taiwan. Ocean & Coastal Management, 153, 131-139.
Torkington, K., Stanford, D., & Guiver, J. (2020). Discourse (s) of growth and sustainability in national tourism policy documents. Journal of Sustainable Tourism, 28(7), 1041-1062.
WTO (2004). Indicators of Sustainable Development for Tourism Destinations: A guide book. Madrid, Spain: WTO.
گردشگری و توسعه
دوره 10، شماره 4 - شماره پیاپی 29
زمستان
دی 1400
صفحه 215-229

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار