تعیین مسیرهای گردشگری با روش کمترین فاصله از بهترین تصمیم نمونۀ موردی: شهرستان تاریخی دامغان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری معماری، دانشکدۀ معماری و شهرسازی دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران.

2 استاد گروه ساختمان دانشکدۀ معماری و شهرسازی دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران.

3 استادیار گروه مرمت و احیاء بناها و بافت‏های تاریخی دانشکدۀ معماری و شهرسازی دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران .

10.22034/jtd.2021.298448.2410

چکیده

رونق گردشگری و جذب گردشگر نیازمند برنامه‌ریزی و هدایت درست مخاطب برای بهره‌مندی از حداکثر امکانات و خدمات است. به‌همین‌منظور، امروزه در جهان برای افزایش ضریب ماندگاری گردشگران، مسئلة طراحی مسیرهای گردشگری مطرح شده است. دامغان ازجمله شهرهای تاریخی ایران است که ارزش‌ها و پتانسیل‌های تاریخی و گردشگری شهری و روستاهایی بسیاری دارد. هدف از این پژوهش، تعیین مسیرهای گردشگری با شناسایی و بهره‌مندی از تمامی شاخص‌ها و ارزش‌های موجود در روستاها و شهر دامغان و درنظرگرفتن طول مسیر گردشگری به‌منظور ارزیابی، امتیازدهی و تعیین بهترین مسیرهای گردشگری و همچنین اولویت‌بندی آن‌ها در این منطقه، با به‌کارگیری روش حل جدید است. روش تحقیق در این پژوهش کمّی و توصیفی ـ تحلیلی است. شاخص‌های در نظر گرفته ‌شده به روش پیمایش محیطی، مطالعات میدانی و کتابخانه‌ای گردآوری شده‌اند که شامل شاخص‌های فرهنگی ـ تاریخی، طبیعی، مذهبی، کشاورزی، مناسبتی ـ فصلی، رویدادهای تاریخی و خدمات زیرساختی و طول مسیر است. درنظرگرفتن شاخص طول مسیر مسئله را به تحلیل، ارزیابی و تصمیم‌گیری چندمعیاره ـ چندهدفه (با هدف بازدید از بیشترین جاذبة گردشگری با کمترین طول مسیر گردشگری) تبدیل می‌کند؛ بنابراین در کمّی‌سازی داده‌ها از روش حل جدید (همسان‌سازی و کمترین فاصله از بهترین تصمیم) استفاده شده است. نتایج عددی حاکی از آن است که در الویت‌بندی مسیرهای گردشگری پیشنهادی، ضریب کمترین فاصله از بهترین تصمیم در بازه‌ی ۱۴۶۸/0 تا 7688/0 قرار دارد، که مسیر شاهرود ـ دامغان در رتبة اول و مسیر اصفهان ـ دامغان در رتبة دوازدهم قرار گرفت.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Determination of Tourism Routes Using the Method of the Shortest Distance from the Best Decision Case Study: Damghan historical city

نویسندگان [English]

  • Khatereh Talebi 1
  • Mohsen Sartipipour, 2
  • Mitra Azad 3
1 PhD Student, Department of Documentation and Architectural Studies and Restoration, Faculty of Architecture and Urbanism, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran.
2 Professor of the Department of Construction, Faculty of Architecture and Urban Planning, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran.
3 Assistant Professor, Department of Restoration and Revival of Historical Buildings and Textures, School of Architecture and Urban Planning, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran.
چکیده [English]

path length as an effective economic parameter to identify a tourist route by tourist is considered in this paper, which is not considered in previous works about tourist routes determination problem. Considering the path length causes this problem to be converted into a multi-objective multivariable decision making problem because tourist likes paths where there is the maximum number of Tourist Attractions in minimum path length. The introduced problem is more complex than the single-objective multi-variable decision making problem in the solution point of view. The matching technique and the method named "minimum distance from the best decision" are proposed for solving the introduced problem in this paper. Therefore, a new method is used in this paper to find the tourist route where have both the maximum value in different attraction indexes and the minimum path length. The proposed solution method is implemented in the region of Dameghan City, where is a historical city in Semnan steady, to rank all of the paths with the Destination of Damghan. The results show that the proposed method selects the tourist routes where have both the maximum number of tourist attractions and the minimum path length in the Damegan region.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Tourism Route
  • Ranking
  • Route Length
  • Method of Minimum Distance from the Best Decision
  • city of Damghan
افتخاری، رکن‌الدین، مهدوی، داوود و پورطاهری، مهدی (1389). فرآیند بومی‌سازی شاخص‌های توسعة پایدار گردشگری روستایی در ایران، پژوهش‌های روستایی، ۱(۴)، ص 1 ـ41.
اکبرپور، محمد، ولئیی، محمد و مرادی، امیدعلی (1399). تحلیل توان‌های گردشگری کشاورزی نواحی روستایی (مطالعة موردی: بخش دینور، شهرستان صحنه). برنامه‌ریزی و توسعة گردشگری، 9(33). ۱۵۰-174.
بروغنی، مژده، میرکریمی، سیدحامد، محمدزاده، مرجان و سعیدی، سپیده (1397). طبقهبندی مسیرهای گردشگری به کمک روش جمعسپاری. کنگرة توسعة همکاری‌های علمی منطقه‌ای علوم صنایع غذایی و کشاورزی، مشهد.
تقوایی، مسعود و رنجبردستنایی، محمود (1389). تحلیلی بر پراکنش امکانات و خدمات مسیر گردشگری شمال‌ شرق استان چهارمحال و بختیاری، پژوهش و برنامه‌ریزی شهری، ۱(۱)، ص21ـ48.
خانی، فضیله، خسروی‌مهر، حمیده و طورانی، علی (1393). سنجش پتانسیل‌های گردشگری روستایی با رویکرد رفع چالش‎‌های اقتصادی (مطالعة موردی: دهستان قلعه‌قافه ـ شهرستان مینودشت)، پژوهش‌های روستایی، ۵(۱۰)، ص ۱۹۱-212.
دانش‌مهر، حسین، کریمی، علیرضا و صفری، وریا (1391). بررسی نقش طبیعت‌گردی و آثار آن در توسعة مناطق روستایی با استفاده از تحلیلی swot (مطالعة موردی: روستای اورامان تخت)، پژوهش‌های روستایی، ۳(۳)، ص ۲۱۵-۲۴۰.
سرایی، محمدحسین، حیدری چیانه، رحیم، صفرپور، میثم و شاکری، یونس (1393). ارائة الگویی فضایی جهت تعیین مسیرهای ویژة گردشگری شهری (نمونه: شهر شیراز)، برنامه‌ریزی و توسعة گردشگری، ۳(۱۰)، ص 147ـ161.
حبیبی سیدمحسن (1378). مسیر پیاده گردشگری، هنرهای زیبا،۰(9)، ص 43 ـ51.
شارپلی، ریچارد و شارپلی، جولیا (1380). گردشگری روستایی، ترجمة رحمت‌الله منشی‌زاده و فاطمه نصیری، تهران: نشر منشی.
صابری، حمید و افلاکی، مریم (1394). اولویت‌بندی مسیرهای اصلی گردشگری استان چهارمحال و بختیاری با استفاده از مدل‌های تاپسیس و ای.اچ.پی. تحقیقات جغرافیایی، ۳۰(۳)، ص ۲۵۹-274.
ضرغام بروجنی، حمید و دلشاد، علی (1390). ارائة الگوی مناسب توسعة گردشگری در کلاردشت، گردشگری و توسعه، ۱(۱۳۹۰)، ص ۱۴۴ـ173.
فاضلی، احسان، کردشاکری، پرنیان و بزرگ‌زاده یزدی، نگار (1394). ارائة مسیرهای بهینه‌ی گردشگری شهر مشهد از طریق شناسایی و سنجش عناصر دارای پتانسیل گردشگری. فضای گردشگری، ۴(۱۴)، ص 13ـ37.
محمودی‌چناری، حبیب، مطیعی لنگرودی، سیدحسن، فرجی سبکبار، حسنعلی، قدیری، معصوم و مجتبی، یاسوری (1398). سنجش ظرفیت محیط روستاهای شهرستان ماسال برای توسعة گردشگری کشاورزی. پژوهش‌های روستایی، ۱۰(۴)، 596 ـ613.
مطیعی لنگرودی، سیدحسن، غلامی، علی و محمدزاده لاریجانی، فاطمه (1397). شناسایی و طراحی مدل عناصر آمیخته بازاریابی در ارتقای جایگاه گردشگری روستایی با رویکرد آینده‌پژوهی (مورد مطالعه: شهرستان بابل). پژوهش‌های روستایی، ۹(۳)، ص ۳۷۶ـ۳۹۵.
میسون، پیتر (1390). گردشگری، اثرات، برنامه‌ریزی و مدیریت. ترجمة روزبه میرزایی و پونه ترابیان، تهران: انتشارات ترمه.
قالیباف، محمدباقر و شعبانی فرد، محمد (1390). ارزیابی و اولویت‌بندی جاذبه‌های گردشگری برای توسعة گردشگری شهری براساس مدل‌های تصمیم‌گیری چندمتغیره (مطالعة موردی: شهر سنندج). تحقیقات جغرافیایی، ۲۶(۱۰۱)، ص ۱۷۳-۱۹۸.
طالبی، حدیث، مدیری، محمود و طرهانی، فرزاد (1396). اولویت‌بندی مؤلفه‌های توسعة گردشگری در ایران با رویکرد تصمیم‌گیری چندمعیاره ترکیبی فازی، مطالعة موردی: سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری ایران. برنامهریزی و توسعة گردشگری، 6(20)، 94ـ114.
Campbell, L. M. (1999). Ecotourism in rural developing communities. Annals of tourism research26(3), 534-553.
Guo-Mei, H. (2016, March). Tourism route design and optimization based on heuristic algorithm. In 2016 Eighth International Conference on Measuring Technology and Mechatronics Automation (ICMTMA) (pp. 449-452). IEEE.
Higham, J. E. (Ed.). (2007). Critical issues in ecotourism: Understanding a complex tourism phenomenon. Routledge.
Lin, Q. (2018, August). Intelligent Selection System Design for Tea Culture Tourist Path. In 2018 International Conference on Virtual Reality and Intelligent Systems (ICVRIS) (pp. 296-300). IEEE.
Molina Ruiz, J., Tudela Serrano, M. L., & Guillén Serrano, V. (2014). The development of the natural, cultural and landscape heritage with the design of tourist routes. Cuadernos de Turismo34, 189-411.
Duarte-Duarte, J. B., Talero-Sarmiento, L. H., & Rodríguez-Padilla, D. C. (2021). Methodological proposal for the identification of tourist routes in a particular region through clustering techniques. Heliyon7(4), e06655.
Velazquez, E. M., Martínez, T. C., & González-Guerrero, G. (2020). Tourism Routes for the Diversification of Rural Livelihoods: A Methodological Approach. DOI: 10.5772/intechopen.94871. https://cdn.intechopen.com/pdfs/74136.pdf