شناسایی و اولویت بندی معیارهای هویت شهر مبتنی بر تصویرذهنی اولیه و ثانویه گردشگران (مطالعه تجربی: شهر بابلسر)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش آموخته دکتری شهرسازی، دانشکده عمران، معماری و هنر، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

2 استاد گروه شهرسازی، دانشکده عمران، معماری و هنر، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

3 دانشیار گروه شهرسازی، دانشکده عمران، معماری و هنر، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

10.22034/jtd.2020.196383.1791

چکیده

یکی از راه‌های توسعه گردشگری، بهبود تصویر ذهنی گردشگران از مقصد است. ازآنجاکه هویت یک شهر به‌عنوان سرمایه‌ای ارزشمند، نقش ویژه‌ای در تصویر ذهنی گردشگران دارد هدف مقاله حاضر، شناسایی و اولویت‌بندی معیارهای هویت شهری مؤثر بر تصویر ذهنی گردشگران است. بر این اساس ابتدا از طریق روش تحلیل محتوا و بررسی دیدگاه‌های نظری و مصادیق داخلی و خارجی و مصاحبه با متخصصان 9 معیار هویت شهری مؤثر بر تصویر ذهنی گردشگران تبیین شد. برای آزمودن معیارهای تبیین شده در ابتدا 30 نفر که تاکنون به بابلسر نیامده بودند مورد مصاحبه عمیق قرار گرفتند. برای آزمودن تصویر ذهنی ثانویه 98 گردشگر شهر بابلسر بر اساس روش نمونه‌گیری کوکران با ضریب خطای 1/0 انتخاب و پرسشنامه‌ای 35 سنجه‌ای منطبق بر 9 معیار نهایی و بر اساس طیف پنج گزینه‌ای لیکرت در اختیارشان قرار داده شد و نتایج پرسشنامه بر اساس آزمون فریدمن تحلیل و رتبه‌بندی شد؛ که درنهایت مهم‌ترین معیارهای هویت شهری مؤثر بر تصویر ذهنی اولیه و تصویر ذهنی ثانویه به تفکیک حاصل شد. نتایج بیانگر برجسته بودن معیار «تمایز و منحصربه‌فرد بودن » و«ویژگی‌های زیست‌محیطی » و از طرفی کمرنگ بودن معیارهای«فرهنگ و آداب‌ورسوم » و«ویژگی‌های کالبدی » در تصویر ذهنی گردشگران است که نشانگر غفلت و بی‌توجهی نسبت به این دو معیار هویتی در شهر بابلسر است. از نتایج این پژوهش می‌توان در برنامه‌ریزی توسعه شهری بابلسر در جهت ارتقا وضعیت کالبدی و فرهنگی شهر استفاده کرد که پیشنهاد‌هایی در این مورد ارائه شد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Identification and Prioritization of City Identity Criteria Based on Primary and Secondary Mental Image of Tourists (Experimental Study: Babolsar City)

نویسندگان [English]

  • Sedigheh Alereza Amiri 1
  • farah habib 2
  • hossein zabihi 3
1 PhD. Candidate, Department of Civil Engineering, Architecture and Art, Science and Research branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran
2 Professor of Urban Development, Department of Civil Engineering, Architecture and Art, Science and Research branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran
3 Associate Professor of Urban Development ,Department of Civil Engineering, Architecture and Art, Science and Research branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran
چکیده [English]

Improving tourists' mental image of a destination is one of the approaches in tourism development. The identity of a city, has a great impact on tourists' mental image. So this paper aims to recognize and prioritize o the identity-related criteria of a city that have a higher impact on tourists' mental image. According to this, as a first step, 9 criteria, that have high impacts on tourists' mental image, are evolved based on the internal and external instance and interviews with experts.
To verify the impact of 9 criteria on tourists' initial or pre-trip mental image, at first, 30 persons that have not ever come to Babolsar were deeply interviewed.
Also to examine the post-trip or secondary mental image of Babolsar tourist, 98 tourists were selected considering Cochran's error coefficient of 10 percent to fill a questionnaire of 35 questions.
The questions were determined based on 9 evolved criteria.
The answers were analyzed and sorted based on Friedman Test. Finally, the most important identity-related criteria with a high impact on the initial and secondary mental image are acquired.The results demonstrate that "Discriminative and uniqueness" and "Environmental characteristics" criteria are of high significance.
On the other hand, "Culture and customs" and "Physical properties" criteria have not a proper impact on tourists' mental image which means of these identity-related criteria of Babolsar are neglected in city development.
Based on the results, The present research has suggestions for Babolsar's development plans, to improve its physical and cultural situation.

کلیدواژه‌ها [English]

  • City identity
  • Tourism
  • Primary mental image
  • Secondary mental image
  • Babolsar
ارباب، پارسا، عزیزی، محمدمهدی و زبردست، اسفندیار (1394). «تبیین معیارهای کلیدی فرایند شکل‌گیری هویت مکان در توسعۀ شهری جدید (مطالعۀ موردی: منطقۀ 22 تهران)». نشریۀ هنرهای زیبا، دورۀ 20، شمارۀ 4، ص 5-20.
امین‌زاده، بهناز و دادرس، راحله (1391). «بازآفرینی فرهنگ مدار در بافت تاریخی شهر قزوین با تأکید بر گردشگری شهری». مطالعات معماری ایران، دورۀ 1، شمارۀ 2، ص 99-108.
بوتینا، کلاب (1390). بازاریابی گردشگری برای شهرها: با تأکید بر برند گذاری و رویدادهای ویژه برای جذب گردشگران، ترجمۀ علی موحد، سالار کهزادی و پگاه ایزدی، تهران: آذرخش.
بهزادفر، مصطفی (1392). هویت شهر: نگاهی به هویت شهر تهران. تهران: نشر شهر.
تقوایی، مسعود و صفرآبادی، اعظم (1391). «توسعه گردشگری فرهنگی با تأکید بر جاذبه‌های تاریخی (مطالعۀ موردی: جاذبه‌های تاریخی شهر اصفهان)». برنامه‌ریزی رفاه و توسعه اجتماعی، دورۀ 3، شمارۀ 12، ص 59-78.
توکلی، علیرضا (1390). طراحی شهری با رویکرد توریسم شهری در حوزه های مرکزی شهرها (نمونه موردی: محدوده ارگ تاریخی تهران). پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد، دانشگاه تربیت مدرس، دانشکدۀ هنر و معماری، گروه شهرسازی.
حبیب، فرح (1385). «کندوکاوی در معنای شکل شهر». هنرهای زیبا، شمارۀ 25، ص 5-14.
حبیب، فرح (1391). جستارهای شهرسازی، تهران: نهضت پویا.
حبیبی، رعنا سادات (1387). «تصویرهای ذهنی و مفهوم مکان». نشریۀ هنرهای زیبا، شمارۀ 35، ص 39-50.
حسینی‌نیا، مهدیه (1396). «تحلیلی بر تأثیر مکان‌های گردشگری شهری در جذب گردشگران فرهنگی (مطالعه موردی: شهر پاریس)». هویت شهر، دورۀ 11، شمارۀ 4، ص 31-44.
حیدری، رحیم و سعدلونیا، حسین (1395). «تحلیلی بر فرایند مدیریت تصویر مقصد گردشگری شهری موردمطالعه: کلان‌شهر تبریز». برنامه‌ریزی و توسعۀ گردشگری، دورۀ 5، شمارۀ 19، ص 94-109.
حیدری، رحیم، صنوبر، ناصر و سعدلونیا، حسین (1394). «تحلیلی بر نقش تصویر برند بر توسعه گردشگری شهری مطالعه موردی: کلان‌شهر تبریز» نشریۀ پژوهش و برنامه‌ریزی شهری، سال ششم، شمارۀ 22، ص 79-94.
خضرنژاد، پخشان و حیدری چیانه، رحیم (1395). «تحلیلی بر عوامل مؤثر در شکل‌گیری تصویر مقصد در گردشگری شهری مطالعه موردی: شهر ارومیه». فصل‌نامۀ مطالعات شهری، دورۀ 6، شمارۀ 21، ص 5-16.
رجایی رامشه، سیامک (1397). «باز زنده‌سازى سواحل جنوبى جزیره کیش با تأکید بر مفهوم هویت». هویت شهر، سال دوازدهم، شمارۀ 4، شمارۀ پیاپی 36، ص 77-84.
طیبی، امیر و ذکاوت، کامران (1396). «تصویر ذهنی گردشگران داخلی از فضاهای شهری اصفهان با رویکرد نظریه زمینه‌ای». نشریۀ صفه، دورۀ 27، شمارۀ 77، ص 63-78.
غفاری، محمد، عباسی، احمد و کنجکاو منفرد، امیررضا (1397). «نقش تجربه گردشگر در بهبود تصویر ذهنی مقصد گردشگری اصفهان». فصل‌نامۀ گردشگری و توسعه، دورۀ 7، شمارۀ 2، ص 97-112.
قدمی، مصطفی و غلامیان آقا‌محلی، طاهره (1390). «بررسی کیفیت مبادی ورودی شهرهای گردشگری با تأکید بر جامعه گردشگران». نگرش‌های نو در جغرافیای انسانی، شمارۀ 3، ص 121-133.
کاشی، حسین و بنیادی، ناصر (1392). «تبیین مدل هویت مکان-حس مکان و بررسی عناصر و ابعاد مختلف آن (نمونۀ موردی: پیاده راه شهرری)» نشریۀ هنرهای زیبا، دورۀ 18، شمارۀ 3، ص 43-52.
گرجی کرسامی، علی (1396). «میزان رضایتمندی گردشگران از عملکرد فرماندهی انتظامی استان مازندران درخصوص طرح امنیت اجتماعی (مورد مطالعه: شهرستان بابلسر)». پژوهش‌نامۀ جغرافیای انتظامی، شمارۀ 19، ص 133-164.
گلکار، کوروش (1378). کندوکاوی در تعریف طراحی شهری، تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات شهرسازی و معماری ایران.
لطفی، صدیقه و محمدی، عبدالحمید (1391). «بررسی ارتباط نمادهای شهری با هویت شهر (مطالعۀ موردی: شهر گنبدکاووس)». فصل‌نامۀ جغرافیا برنامه‌ریزی منطقه‌ای، سال دوم، شمارۀ 2، ص 61-70.
لینچ، کوین (1385). سیمای شهر. ترجمۀ منوچهر مزینی. انتشارات دانشگاه تهران.
محمودی میمند، محمد و مقدمی، امیر (1390). مدیریت نوین توریسم جهانی، تهران: انتشارات مهکامه.
مدنی‌پور، علی (1379). طراحی فضای شهری، نگرشی به فرایندی اجتماعی و مکانی، ترجمۀ فرهاد مرتضایی، جلد اول، چاپ اول، تهران: شرکت پردازش و برنامه‌ریزی شهری.
نصر، طاهره (1392). تبیین مؤلفه‌های هویت کالبدی شهر ایرانی، رسالۀ دکتری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات، تهران، دانشکده هنر و معماری، گروه شهرسازی.
نقی‌زاده، محمد (1395). تحلیل و طراحی فضای شهری (مبانی، تعاریف، معیارها و شیوه‌ها)، تهران: جهاد دانشگاهی.
نوزرنژاد، مجتبی (1397). نگاهی به المان‌های شهری در قشم. پایگاه خبری ربیع، بازیابی‌شده در 4 آذر 97، از https: //raby. Ir
Aldianto, L., Asmariadi Budi, A., Anggadwita, G., Novani, S., & Wirawan, C. (2019). “City Branding vs. Cultural Branding: Towards a Theoretical for Developing Bandung Identity”, KINERJA, 23(1), 42-53
Andre, M. (2011). “Tourism and identity”, Lecturer in Applied Economics at the University of Barcelona, Centre Maurits Coppieters, p. 1-29
Caneen, Jeffery M. (2014) “Tourism and Cultural Identity: The Case of the Polynesian”. Cultural,Journal Athens Journal of Tourism, 1(2), 1-20.
Chen, C. C., Lai, Y. H. R., Petrick, J. F., & Lin, Y. H. (2016). “Tourism between divided nations: An examination of stereotyping on destination image”. Tourism Management, 55, 25-36
Frıas, D. M., Rodrıguez, M. A., & Castaneda, J. A (2008). “Internet vs. travel agencies on pre-visit destination image formation: An information processing view”. Tourism Management, 29, 163-179.
Ginting, N., Vinky, N., & Rahman, A. (2017). “Delianur, Increasing tourism Karo district, Indonesia based on place identity”. 5th AicQol2017Bankok, 25-27/EBPJ, 2(5), 177-184.
Girard, T., Trapp, P., Pinar, M., Gulsoy, T., & Boyt, T. E. (2017). “Consumer-based brand equity of a private-label brand: Measuring and examining determinants”. Journal of Marketing Theory and Practice, 25(1), 39-56
Gomez, M., & Lopez, C., & Molina, A. (2015) “A model of tourism destination brand equity: The case of wine tourism destinations in Spain”. Tourism Management, 51, 210-222.
Marine-Roig, E., & Ferrer-Rosell, B. (2018). “Measuring the gap between projected and perceived destination images of Catalonia using compositional analysis”. TourismManagement, 68, 236–249. http://doi. org/10. 1016/j. tourman.
Novikova, E., Mityagina, V., Gureeva, A., & Makhortova, T. (2018). “Branding in Urban Discourse Space: Region’s Identity as Attraction Factor”. The International Scientific and Practical Conference Current Issues of Linguistics and Didactics: The Interdisciplinary Approach in Humanities and Social Sciences.
Qualman, E. (2009). Social nomics: How social media transforms the way we live and do business. Hoboken, N. J.:Wiley.
Urosevic, N. (2012). “Cultural identity and cultural tourism-between the local and the global (case study of Pula,Croatia)”. Singidunum journal, 9(1), 67-76
Wang, S., & Chen, J. (2015). “The influence of place identity on perceived tourism, impacts”. Annals of Tourism Research, 52, 16–28.