تدوین سناریوهای پیش‌رو در زمینه آینده توسعه گردشگری پایدار استان گیلان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری شهرسازی، گروه شهرسازی،دانشکده معماری و شهرسازی،واحد قزوین، دانشگاه آزاد اسامی، قزوین، ایران؛

2 دانشیار گروه برنامه ریزی و مدیریت محیط زیست، دانشکدۀ محیط زیست، پردیس فنی دانشگاه تهران، تهران، ایران؛

3 استادیار گروه شهرسازی، دانشکدۀ معماری و شهرسازی، واحد قزوین، دانشگاه آزاد اسامی، قزوین، ایران؛

10.22034/jtd.2020.206125.1861

چکیده

امروزه آینده‌نگاری به طور گسترده‌ای در بسیاری از علوم و برنامه‌ریزی‌ها و سیاست‌گذاری‌ها به کار گرفته می‌شود. سناریونویسی به عنوان یکی از روش‌های آینده‌پژوهی، ابزاری برای تحلیل سیاست‌ها و شناخت شرایط، تهدیدات، فرصت‌ها، نیازها و ارزش‌های برتر آینده است. هدف از این پژوهش شناسایی سناریوهای ممکن و محتمل آینده توسعه گردشگری پایدار استان گیلان در افق 1425می‌باشد. پژوهش پیش‌رو با بهره‌گیری از روش تحلیل ساختاری که یکی از روش‌های متداول و مورد پذیرش آینده‌پژوهی است، با استفاده از نرم‌افزار میک‌مک به تحلیل مولفه‌های توسعه گردشگری پایدار استان گیلان پرداخته است. در این راستا ابتدا 38 مولفه در چهار بعد اصلی از میان اسناد فرادست و پژوهش‌های انجام‌شده مرتبط با موضوع استخراج شده و با استفاده از نظرات 26 نفر از افراد خبره و کارشناسان متخصص، ماتریس اثرات متقاطع تشکیل گردیده است. در ادامه با استفاده از نرم‌افزار Micmac، دوازده پیشران کلیدی موثر بر توسعه گردشگری پایدار استان شناسایی شده است. این عوامل براساس تحلیل‌های سناریونویسی به 36 وضعیت احتمالی می‌انجامند. نتایج نرم‌افزار Scenario Wizard گویای این مطلب است که هفت سناریو با سازگاری قوی، احتمال وقوع بیشتری در توسعه گردشگری پایدار آینده استان دارند. سناریوی شماره یک بهترین سناریوی پیش‌برنده در جهت توسعه گردشگری پایدار استان گیلان می‌باشد که همه دوازده عامل کلیدی جز عوامل کلیدی مطلوب است و هیچ یک از عامل‌ها در حالت روند ایستا یا بحرانی قرار ندارند. در این سناریو تمام عوامل کلیدی روند مثبت دارند و با گذشت زمان، باعث به وجود آمدن تغییرات مثبتی در توسعه گردشگری پایدار استان گیلان دارند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Explain progressive scenarios for the future development of sustainable tourism in Gilan province

نویسندگان [English]

  • Yalda Fattahzadeh 1
  • Esmaeil Salehi 2
  • Maryam Khastou 3
1 Ph. D Student, Islamic Azad University, Qazvin Branch, Qazvin, Iran;
2 Associate Professor, Tehran University, Tehran, Iran;
3 Assistant professor of Urban Planning ,Qazvin Branch, Islamic Azad University, Qazvin, Iran;
چکیده [English]

Nowadays foresight is widely used across an array of sciences, planning and policy makings. Scenario planning is one the methods of future studies- a tool for analyzing the policies, understanding the conditions, the threats, the needs and the superior values of the future. The purpose of this study is to identify the possible and probable scenarios for future development of sustainable tourism in Gilan province for the year 1425 landscape. By employing the Structural Analysis method, which is a widely accepted method for future study, the present study analyzes the components of sustainable tourism development in Gilan province using MicMac software. . To this end, 38 components have been extracted in four primary aspects from national documents and the related researches, and the cross-impact matrix has been formed using the opinions of 26 specialists and experts. Then, using Micmac software, twelve key drivers affecting sustainable tourism development in the province have been identified. . According to the scenario analyses, these factors lead to 36 possible conditions. The results of the Scenario Wizard software indicate that there are seven scenarios with strong compatibility that are more likely to occur in the future development of sustainable tourism in the province. The first scenario is the best promotor scenarios in the development of sustainable tourism in Gilan province. All of the elements in this scenario are following a positive trend and as time passes by, they can lead to positive changes in the development of sustainable tourism in Gilan province.

کلیدواژه‌ها [English]

  • sustainable tourism
  • Futures studies
  • Scenario Development
  • Gilan

مراجع

احدنژاد، محسن، حاضری، صفیه، مشکینی، ابوالفضل و پیری، عیسی (1397). «شناسایی عوامل کلیدی مؤثر بر شکوفایی شهری با رویکرد آینده‌نگاری (مطالعۀ موردی: کلانشهر تبریز)». نشریۀ پژوهش و برنامه‌ریزی شهری، دورۀ 9، شمارۀ 32، ص 15-30.
تقوایی، مسعود و حسینی‌خواه، حسین (1396). «برنامه‌ریزی توسعۀ صنعت گردشگری مبتنی بر روش آینده‌پژوهی و سناریونویسی (مطالعۀ موردی: شهر یاسوج)». مجلۀ برنامه‌ریزی و توسعۀ گردشگری، دورۀ 6، شمارۀ 23، ص 8-30.
تقوایی، مسعود و صفرآبادی، اعظم (1390). «نقش مدیریت شهری در دستیابی به توسعه پایدار گردشگری شهری مطالعۀ موردی: شهر کرمانشاه». مطالعات جغرافیایی مناطق خشک، دورۀ 1، شمارۀ 4، ص 35-52.
ده‌ده‌زاده سیلابی، پروین و احمدی‌فرد، نرگس (1398). «تعیین پیشران‌های کلیدی مؤثر بر توسعۀ گردشگری با رویکرد آینده‌پژوهی (مطالعۀ موردی: شهرهای استان مازندران»، جغرافیا و پایداری محیط، دورۀ 9، شمارۀ 1، شمارۀ پیاپی 30، ص 73-89.
حسنی، علی و رحیم‌زاده، معصومه (1398). «آینده‌نگاری صنعت گردشگری در شهر تهران». فصل‌نامۀ گردشگری شهری، دورۀ 6، شمارۀ 1، ص 135- 148.
رمضانی، مریم، صالحی فرد، محمد، ابراهیمی، حسن، رهنما، علی و خراسانی، نسرین (1396). «تعیین استراتژی‌های مبتنی بر سناریو در سازمان زمین و مسکن شهر مشهد مقدس». فصل‌نامۀ علمی ـ پژوهشی اقتصاد و مدیریت شهری، دورۀ 5، شمارۀ 20، ص 83-98.
زالی، نادر و عطریان، فروغ (1395)، «تدوین سناریوهای توسعۀ گردشگری منطقه‌ای بر اساس اصول آینده‌پژوهی (مورد مطالعه: استان همدان)». آمایش سرزمین، دورۀ 8، شمارۀ 1(پیاپی 14)، ص 107-131.
سازمان برنامه و بودجه استان گیلان (1397). مطالعات آمایش سرزمین، فصل هفتم: طراحی و برنامه‌ریزی.
شفیعی، ساناز، رجب‌زاده قطری، علی، حسن‌زاده، علیرضا و جهانیان، سعید (1396). «بررسی تأثیر فناوری اطلاعات بر توسعۀ پایدار مقاصد گردشگری به منظور توسعۀ مقاصد گردشگری هوشمند (با استفاده از رویکرد فراترکیب)». فصل‌نامۀ تحقیقات بازاریابی نوین، شمارۀ 4، ص 95-116.
شمس، شهاب‌الدین، حسینی، ابوالحسن و خورشیدیان، رادمان (1395). «تحلیل و ارزیابی کاربرد روش تحلیل سلسله‌مراتبی فازی در اولویت‌بندی سناریوهای توسعۀ گردشگری روستایی (مطالعۀ موردی: استان مازندران)». مجلۀ برنامه‌ریزی و توسعۀ گردشگری، شمارۀ 18، ص 158-178.
علی‌اکبری، اسماعیل، پوراحمد، احمد و جلال‌آبادی، لیلا (1397). «شناسایی پیشران‌های مؤثر بر وضعیت آیندۀ گردشگری پایدار شهر کرمان با رویکرد آینده‌پژوهی». فصل‌نامۀ علمی ـ پژوهشی گردشگری و توسعه، شمارۀ 1، ص 156-178.
موسوی، میرنجف، جلالیان، اسحاق و کهکی، فاطمه سادات (1396). «تدوین سناریوهای عوامل مؤثر بر توسعۀ گردشگری استان آذربایجان غربی با استفاده از سناریو ویزارد». گردشگری شهری، دورۀ 4، شمارۀ 3، ص 49-62.
نصر، طاهره (1398). «شناسایی عوامل کلیدی مؤثر بر گردشگری در کلانشهر شیراز با رویکرد آینده‌پژوهی»، فصل‌نامۀ پژوهش و برنامه‌ریزی شهری، دورۀ 10، شمارۀ 37، ص 55-66.
نعیمی مجد، محبوبه و نعیمی مجد، آرزو (1398). «آینده‌پژوهی گردشگری پایدار، رهیافتی نو در اقتصاد مقاومتی (مورد مطالعه: کارشناسان صنعت گردشگری و هتلداری)»، فصل‌نامۀ آینده‌پژوهی مدیریت، دورۀ 30، شمارۀ 116، ص 201-212.
Awedyk, M. O., & Smolenska, O. I. (2017). Foresight as a model of effective strategic planning in tourism. PubPub.
Carlisle, S., Johansen, A., & Kunc, M. (2016). “Strategic foresight for (coastal) urban tourism market complexity: The case of Bournemouth”. Tourism Management,54, 81-95.
Dwyer, L., Edwards, D., Mistilis, N., Roman, C., & Scott, N. (2009). “Destination and enterprise management for a tourism future”. Tourism Management, 30, 63-74.
Gössling, S., & Scott, D. (2012). “Scenario planning for sustainable tourism: an introduction”. Journal of Sustainable Tourism, 20(6), 773-778.
Kok, K., van Vliet , M., Bärlund, I., Dubel, A., & Sendzimir, J. (2011). “Combining participative backcasting and exploratory scenario development: Experiences from the SCENES project”. Technological Forecasting and Social Change,78(5), 835-851.
Lanquar, R. (2013). Tourism in the Mediterranean: Scenarios up to 2030. European Commission: European Research Area & Seventh Framework Program, MEDPRO Report, 1.
Oana, P. L., Harutyun, S., Brendan, W., Sheila, C. (2011). “Scenarios and Indicators Supporting Urban Regional Planning”. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 21, 243-252.
Postma, A. (2015). “Investigating scenario planning – a European tourism perspective”. Journal of Tourism Futures, 1(1), 46-52.
Ringland, G. (2006). Scenario Planning: Managing for the Future. Durchschnittliche Kundenbewertung.
Sardar, Z. (2010). “The Namesake: Futures; futures studies; futurology; futuristic;foresight—What’s in a name?”. Journal of Futures, 42, 177-184.
Schwaninger, M. (1984). “Forcasting leisure and tourism,Scenario projection for 2000-2010”. Tourism Management, 5(4), 250-275.
Stratigea, A., & Katsoni,V. (2015). “A strategic policy scenario analysis framework for the sustainable tourist development of peripheral small island areas – the case of Lefkada-Greece Island”. Eur J Futures Res, 3(5), 1-17.
Waligo, V. M. Clarke, J., & Hawkins, R. (2013). “Implementing sustainable tourism: A multi-stakeholder involvement management framework”. Tourism Management, 36, 342-353
گردشگری و توسعه
دوره 9، شماره 4 - شماره پیاپی 25
زمستان
دی 1399
صفحه 111-124

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار