اولویت‌بندی عوامل موثر بر توسعه صنعت گردشگری سلامت ایران در افق 1414 با رویکرد مدلسازی ساختاری تفسیری

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه آینده پژوهی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه بین المللی امام خمینی، قزوین، ایران؛

2 گروه آینده‌پژوهی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه بین‌المللی امام خمینی (ره)، قزوین، ایران؛

3 دانشیار گروه آینده‌پژوهی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه بین‌المللی امام خمینی (ره)، قزوین، ایران؛

4 استادیار گروه مدیریت جهانگردی، دانشکده مدیریت و حسابداری، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران؛

10.22034/jtd.2019.173793.1663

چکیده

گردشگری سلامت در رشد و رونق سایر بخش‌های موثر در توسعه کشور، نقشی غیر قابل انکار دارد به گونه‌ای که تقویت این بخش مسیر نوینی را جهت توسعه سیاست‌های خصوصی‌سازی و تحقق اهداف چشم‌انداز 1404 مبنی بر تبدیل ایران به قطب سلامت منطقه ارائه میدهد. فقدان برنامه‌ای جامع و منسجم در کشور که در برگیرنده کلیه مسائل این صنعت باشد، موجب گردیده تا ایران با دارا بودن منابع بالقوه در این حوزه، نتواند بهره لازم را ببرد و وابستگی خود را به منابع نفتی کاهش دهد. مهمترین پیش‌نیاز تهیه و تدوین این برنامه، شناسایی عوامل، اولویت‌ها و روابط آن‌ها با یکدیگر در افق زمانی مدنظر می‌باشد؛ پژوهش حاضر از حیث موضوع و همچنین نوع روش‌ مورد استفاده در حوزه گردشگری سلامت، دارای نوآوری می‌باشد.
پژوهش حاضر از نظر هدف، کاربردی و از نظر ماهیت و روش، یک پژوهش توصیفی- تحلیلی است. در این پژوهش پس از شناسایی معیارهای اولیه از طریق ادبیات پژوهش و مصاحبه (143 معیار)، از طریق تحلیل عاملی اکتشافی معیارهای موثر در توسعه گردشگری سلامت کشور در افق 1414 مشخص (28 معیار) و نهایتاً بوسیله روش مدلسازی ساختاری تفسیری، عوامل کلیدی موثر و سنگ زیربنایی حوزه گردشگری سلامت کشور (13 معیار) و روابط آن‌ها با یکدیگر استخراج گردید. یافته‌های این پژوهش می‌تواند راهنمای مناسبی را برای سیاست‌گذاران و متولیان حوزه گردشگری سلامت در راستای اتخاذ سیاست‌ها و استراتژی‌های مناسب برای مواجه با تهدیدها و چالش‌های آینده این صنعت، فراهم آورد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Prioritizing factors affecting the development of health tourism industry in Iran in the 1414 horizons with the approach of interpretive structural modeling

نویسندگان [English]

  • Keyvan Poloie 1
  • Safar Fazli 2
  • Farhad Darvish 3
  • Roholah Baiat 3
  • Esmaeil Ghaderi 4
1 Ph.D Student of Futures Studies, Futures Studies Research Institute, Imam Khomeini International University, qazvin, iran;
2 Associate Professor, Department of Futures Studies, Faculty of Social Sciences, Imam Khomeini International University (IKIU), Qazvin, Iran;
3 Associate Professor, Department of Futures Studies, Faculty of Social Sciences, Imam Khomeini International University (IKIU), Qazvin, Iran;
4 Assistant Professor, Department of Tourism Management, Faculty of Management and Accounting, Allameh Tabataba'i University, Tehran, Iran;
چکیده [English]

Health tourism has an undeniable role in the development of other sectors, in such a way that the strengthening of this sector provides a new path for the development of privatization policies and the realization of the 1404 vision goals based on the transformation of Iran into the region's health pillar. The lack of a comprehensive plan in the country that encompasses all the issues in this industry has caused Iran, having potential sources in this area, not be able to take advantage and reduce its dependence on oil income. The most important prerequisites for the preparation and compilation of this plan are identifying factors, priorities and their relationships with each other.
The present research is applied in terms of purpose, and in terms of nature and method, is descriptive-analytic research. In this research, after identifying the initial criteria through research literature and interview (143 factors), exploratory factor analysis of effective criteria in the development of health tourism in the country at a certain horizon of 1414 (28 factors), and finally, by using structural interpretation model, effective key factors And the infrastructure of the country's health tourism (13 factors) and their relationship with each other had been extracted. The findings of this study can provide a good guide for healthcare policy makers in adopting policies and strategies to encounter the threats and challenges of the future of this industry.

کلیدواژه‌ها [English]

  • tourism
  • Health tourism
  • Interpretative structural modeling
اسعدی، میرمحمد، رحیم‌زاده ترابی، نگار و احمدخانی، مسعود (1395). «راهکارهای توسعۀ گردشگری سالمندی در استان یزد با رویکرد تکنیک مدل‌سازی ساختاری تفسیری (ISM)». دوفصل‌نامۀ مطالعات اجتماعی گردشگری، سال چهارم، شمارۀ 7، ص83-104.
اصلانی، رضا (1394). سناریونگاری توسعۀ گردشگری پزشکی در جمهوری اسلامی ایران. پایان‌نامۀ کارشناسی‌ارشد، دانشکدۀ مدیریت و حسابداری، دانشگاه علامه طباطبائی.
امیری میجان، منصوره (1394). تحلیلی بر عوامل مؤثر بر توسعۀ گردشگری تاریخی شهرستان جیرفت با استفاده از مدل‌سازی ساختاری تفسیری. پایان‌نامۀ کارشناسی‌ارشد، دانشکدۀ علوم انسانی، دانشگاه علم و هنر یزد.
بیات، سوده، حسینی، داود، بد، مهدیه (1395). «شناسایی عوامل جذب گردشگران پزشکی در بیمارستان‌های شهر تهران». فصل‌نامۀ بیمارستان، سال شانزدهم، شمارۀ 1، ص 35- 54.
تقوایی، مسعود، وارثی، حمیدرضا و صفرآبادی، اعظم (1391). «عوامل مؤثر در توسعۀ گردشگری شهری کرمانشاه». فصل‌نامۀ علمی-پژوهشی انجمن جغرافیای ایران، دورۀ جدید، سال دهم، شمارۀ 33، ص 27-47.
تقوی‌فرد، محمدتقی و اسدیان اردکانی، فائزه (1395). «ارائۀ مدل توسعۀ گردشگری الکترونیکی با رویکرد مدل‌سازی ساختاری- تفسیری». فصل‌نامۀ مطالعات مدیریت گردشگری، سال یازدهم، شمارۀ 33 ، ص 19-39.
توکلی، نونا و محمدیان ساروی (1395). «بررسی و اولویت‌بندی عوامل مؤثر بر جذب توریسم سلامت». مجلۀ علمی سازمان نظام پزشکی جمهوری اسلامی ایران، دورۀ 34، شمارۀ 1، ص 76-69.
جعفری مهرآبادی، مریم، اکبری، مجید، عطایی، فرزانه و رازقی، فرزانه (1396). «مدل‌یابی ساختاری ـ تفسیری عوامل مؤثر بر توسعۀ گردشگری غذا (مطالعۀ موردی: شهر رشت)». فصل‌نامۀ علمی پژوهشی مطالعات برنامه‌ریزی ـ سکونتگاه‌های انسانی، دورۀ 12، شمارۀ 3 (پیاپی 40)، ص 681-698.
حاج‌علی‌اکبری، فیروزه و باطومچی، سهیلا (1396). «بررسی عوامل مؤثر بر بهبود رضایت توریسم و گردشگری». فصل‌نامۀ پژوهش‌های جدید در مدیریت و حسابداری، دورۀ جدید، شمارۀ 2، ص 149-166.
حقیقی کفاش، مهدی، ضیایی، محمود و جعفری، قاسم (۱۳۸۸). «اولویت‌بندی عوامل مربوط به توسعۀ گردشگری درمانی ایران». فصل‌نامۀ مطالعات جهانگردی، شمارۀ ۱۱، ص ۲۳-۴۱.
خانی سعید، شفاپی، فرنوش و جباری بیرامی، حسین (1391). «شناسایی و اولویت‌بندی عوامل مؤثر در جذب گردشگران سلامت به استان کرمانشاه ـ غرب ایران». مجلۀ علمی پژوهشی تصویر سلامت، دورۀ ۳، شمارۀ ۳، ص 18-23.
خوارزمی، امیرعلی، رهنما، محمدرحیم، جوان، جعفر و اجزا شکوهی، محمد (1395). «عوامل مؤثر بر ارتقای گردشگری سلامت؛ مقایسۀ دیدگاه گردشگران خارجی و مدیران داخلی». فصل‌نامۀ دانشگاه علوم پزشکی خراسان شمالی، دورۀ 8، شمارۀ3، صص 405-416.
دستغیب، سیداحمدرضا (1396). «تحلیلی بر وضعیت گردشگری سلامت در ایران». اولین همایش بین‌المللی گردشگری، جغرافیا و محیط زیست پاک، همدان
دلشاد، علی، ابوهاشم‌آبادی، فرزانه، قاسمیان صاحبی، ایمن و اجلی، مهدی (1397). «تحلیلی بر موانع توسعۀ گردشگری الکترونیک در ایران؛ رویکرد مدل‌سازی ساختاری تفسیری فازی». نشریۀ علمی ـ پژوهشی کاوش‌های مدیریت بازرگان». سال دهم، شمارۀ 19، ص 189-212.
روحانی، سعید و زارع رواسان، احد (1392). «شناسایی و دسته‌بندی عوامل مؤثر بر ارتقای گردشگری الکترونیکی در ایران». مجلۀ برنامه‌ریزی و توسعۀ گردشگری، سال دوم، شمارۀ 5، ص 184-206.
زالی، نادر و عطریان، فروغ (1395). «تدوین سناریوهای توسعۀ گردشگری منطقه‌ای براساس اصول آینده‌پژوهی (مورد مطالعه: استان همدان).» فصل‌نامۀ آمایش سرزمین، دورۀ 8، شمارۀ 1، ص 107-131.
سعیده زرآبادی، زهراسادات و عبدالله، بهار (1392). «ارزیابی عوامل مؤثر در توسعۀ صنعت گردشگری منطقۀ آزاد چابهار با بهره‌گیری از روش فرایند تحلیل شبکه‌ای». نشریۀ علمی-پژوهشی انجمن علمی معماری و شهرسازی ایران، شمارۀ 6، ص 37-48.
سقایی، محسن و آبدار اصفهانی، مهدی (1393). «گردشگری از دیدگاه قرآن و روایت». فصل‌نامۀ علمی ـ تخصصی قرآن و علوم بشری، سال سوم، شمارۀ 2، ص 93-105.
صیدایی، سیداسکندر و هدایتی مقدم، زهرا (1389). «نقش امنیت در توسعۀ گردشگری». فصل‌نامۀ تخصصی علوم اجتماعی دانشگاه آزاد اسلامی- واحد شوشتر، سال چهارم، شمارۀ 8، ص 97-110.
طالبیان، حامد و مولایی، محمدمهدی (1395). «آینده‌پژوهی مسائل ایران به روش تحلیل ساختاری». فصل‌نامۀ مجلس و راهبرد، سال بیست‌وسوم، شمارۀ 86، ص 5-32.
علی‌اکبری، اسماعیل، پوراحمد، احمد و جلال‌آبادی، لیلا (1397). «شناسایی پیش‌ران‌های مؤثر بر وضعیت آیندۀ گردشگری پایدار شهر کرمان با رویکرد آینده‌پژوهی». فصل‌نامۀ علمی- پژوهشی گردشگری و توسعه، سال هفتم، شمارۀ 1، ص 156-178.
فرجی‌راد، عبدالرضا، آقاجانی، سمیه (1388). «تحلیلی نو پیرامون گردشگری و جدیدترین طبقه‌بندی آن». فصل‌نامۀ جغرافیایی سرزمین، سال ششم. شمارۀ 23. ص 61-72.
فیروزجائیان، علی‌اصغر، فیروزجائیان، مجتبی، هاشمی پطرودی، سیدحمید و غلامرضازاده، فاطمه (1392). «کاربرد تکنیک مدل‌سازی ساختاری تفسیری درمطالعات گردشگری (تحلیلی با رویکرد آسیب‌شناسانه)». فصل‌نامۀ برنامه‌ریزی و توسعۀ گردشگری، سال دوم، شمارۀ 6، ص 129-159.
کرمی، فریبا، بیاتی خطیبی، مریم و طالب‌زاده شوشتری، علی (1395). «شناسایی و اولویت‌بندی عوامل مؤثر بر توسعۀ گردشگری پزشکی با تأکید بر گردشگران داخلی (نمونۀ موردمطالعه: شهر مشهد)». مجلۀ جغرافیا و توسعۀ ناحیه‌ای، سال چهاردهم، شمارۀ 2، شمارۀ پیاپی 27، ص 128- 129.
کرمی دهکردی، مهدی، میرک‌زاده، علی‌اصغر و غیاثوند غیاثی، فرشته (1391). «تحلیل عوامل مؤثر بر توسعۀ گردشگری روستایی از دیدگاه روستاییان استان چهارمحال و بختیاری». مجلۀ جغرافیا و برنامه‌ریزی محیطی، سال 23، پیاپی 45، شمارۀ 1، ص 99-112.
کروبی، مهدی، نجفی‌پور، امیرعباس، حیدری، مجید (1392). «آینده‌پژوهی؛ رهیافتی نو در توسعه و برنامه‌ریزی گردشگری». اولین همایش ملی آینده‌پژوهی.
گودرزی، مجید، تقوایی، مسعود و زنگی آبادی، على (۱۳۹۲). بررسی و ارزیابی عوامل مؤثر بر توسعه گردشگری پزشکی در کلان شهر شیراز، فصلنامه علمی-پژوهشی مطالعات مدیریت گردشگری، سال ۸، شمارة ۲۳، صص ۱-۲۵
مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی (1392). گردشگری از دیدگاه مقام معظم رهبری. مطالعات فرهنگی، گروه میراث فرهنگی و گردشگری.
مروتی شریف‌آبادی، علی و اسدیان اردکانی، فائزه (۱۳۹۳). «ارائۀ مدل توسعۀ گردشگری سلامت با رویکرد تلفیقی تاپسیس فازی و مدل‌سازی ساختاری تفسیری در استان یزد». مدیریت سلامت، دورۀ ۱۷، شمارۀ ۵۵ء ص ۷۳-۸۸.
موسوی، میرنجف، جلالیان، اسحاق و سادات کهکی، فاطمه (1396). «تدوین سناریوهای عوامل مؤثر بر توسعۀ گردشگری استان آذربایجان غربی با استفاده از سناریو ویزارد». فصل‌نامۀ گردشگری شهری، دورۀ 4، شمارۀ 3، ص 49-62.
نیک‌رفتار، طیبه، حسینی، الهه، مقدم، عاطفه (1395). «شناسایی الزامات سیاست‌گذاری گردشگری پزشکی در ایران». فصل‌نامۀ سیاست‌گذاری عمومی. دورۀ 2، شمارۀ 2، ص 141-156.
نیک‌رفتار، طیبه، حسینی، الهه، مقدم، عاطفه (1396). «شناسایی عوامل مؤثر در جذب گردشگران پزشکی در ایران». فصل‌نامۀ علمی پژوهشی مدیریت سلامت، جلد 20، شمارۀ 67، ص 64-74.
نیلی‌پور، سیدعلی‌اکبر، تقوایی، مسعود، نصر اصفهانی، محمدحسین و کوهی اصفهانی، مجید (1394). «شناسایی و اولویت‌بندی عوامل مؤثر در توسعۀ گردشگری سلامت». فصل‌نامۀ علمی پژوهشی نگرش‌های نو در جغرافیای انسانی، شمارۀ 28، ص 45-60.
واعظی، رضا، چگینی، میثم، اصلی‌پور، حسین (1397). «چالش‌های سیاست‌گذاری در حوزۀ گردشگری سلامت ایران مبتنی بر رویکرد تحلیل مضمون». فصل‌نامۀ مطالعات مدیریت گردشگری، سال سیزدهم، شمارۀ 41، ص 1-40.
هرندی، عطاءالله، میرزائیان خمسه، پیوند (1396). «تبیین مدل جذب گردشگر سلامت: با استفاده از راهبرد تئوری داده‌بنیاد کلاسیک». فصل‌نامۀ گردشگری شهری، دورۀ 4، شمارۀ 1، ص 87-98.
Altes, A. G. (2015). “The Development of Health Tourism Services”. Annals of Tourism Research, 262-266.
Aydin, Gökhan, & Karamehmet, Bilge (2017). “Factors affecting health tourism and international healthcare facility choice”. International Journal of Pharmaceutical and Healthcare Marketing, 11(1), 16-36.
Azadi, F., Maleki, M., Tabibi. S. J., & Azmal, M. (2012). “Medical Tourist Perception of Iranian Hospital Quality: Limited Employee Foreign Language Skills Negatively Impact Communication”. Hospital Research, 1(2), 85-90 [Persian].
Carrera, P. M. & Bridges, J. F. (2006). “Globalization and healthcare: understanding health and medical tourism”. Expert Rev Pharmaco Economics and Outcomes Res, 6 (4), 47-54.
Cohen, E. (2012), “Medical travel and the quality-of-life”, in Uysal, M., Perdue, R.R. and Sirgy, M.J. (Eds), Handbook of Tourism and Quality-of-Life Research: Enhancing the Lives of Tourists and Residents of Host Communities, Springer Science_Business Media B.V., pp. 169-191.
Delgoshayi, B., Ravaghi, H., & Abolhasani, N. (2012). “Performance Analysis Of Medical Tourism In Tehran Province From Medical Tourists And Medical Services Providers’ Perspective”. Hospital, 11(40), 63-72.
Ebrahimzadeh, I., Sakhavar, N., & Taghizadeh, Z. A. (2013). “Comprative Study Of Health Tourism Potentials in Iran and India (Using SWOT model and Analysis Hierarchy Process (AHP))”. Journal of Subcontinent Researches University Of Sistan and Baluchestan, 5(15), 51-78.
Fazli S., Alvandi M., & poloie K. (Jul 2012). “Identifying The Relation Between Effective Factors In Evaluating The Suppliers In Electronic Supply Chain; An Interpretive Structural Modeling Approach”. Archives Des Sciences, 65(7), 381-391.
Fetscherin, M., & Stephano, R, (2016). “The medical tourism index: Scale development and validation”. Tourism Management, 52, 539- 556.
Al-Hinai, S., Al-Busaidi, A. and Al-Busaidi, I. (2011). “Medical tourism abroad. A new challenge to Oman’s health system–Al Dakhilya region experience”, Sultan Qabus University Medical Journal, 11(4), 477-84.
Heung, V., Kucukusta, D., & Song, H. (2010). “A Conceptual Model Of Medical Tourism: Implications For Future Research”. Journal Of Travel & Tourism Markeing, 27(3), 236-251.
Heung, V. C. (2011). “A conceptual model of medical tourism: Implications for future research”. Travel & Tourism Marketing, 27(3), 236-251.
Izadi, M., Saadat, H., Ayoubian, A., Hashemi Dehaghi, Z., Karbasi, M. R., & Jalali A. R. (2013). “Health Tourism in Iran; Identifying Obstacles For development Of This Industry”. International Journal Of Travel Medicine & Global Health, 1(2), 89-94.
Jabbari, A., Delgoshaei, B., Jamaledin, S., & Mardani, R. (2012). “Medical Tourism in Iran: Issues and challenges”. Journal of Education and Health Promotion, 1, 39.
Jain, Vineet, & Ajmera, Puneeta (2018). “Modelling the factors affecting Indian Medical Tourism Sector using Interpretive Structural Modeling”. Benchmarking: An International Journal, 25(5), 1461-1479.
Jannati, A., Bahrami, M., Gholizadeh, M., Alizadeh, L., & khodagari, M. (2013). “A Survay Factors Affrcting Patients'  Decision in Selecting Governmental  and Private Hospitals in Tabriz, Iran”. Middle East Journal of Family Medicine, 11(4), 19-24.
Karimi Shirazi, H., Modiri, M., Pourhabibi, Z., & Rafiei Gilevaee, A. (2017). “Improving the Quality of Clinical Dental Services Using the Importance-Performance Analysis (IPA) approach and Interpretive-Structural Modeling (ISM)”. Journal of Dentomaxillofacial Radiology, Pathology, and Surgery, 6(1), 14-26.
Lee, J., & Kim, H. B. (2015). “Success factors of health tourism: cases of Asian tourism cities”. International Journal of Tourism Cities, 1(3), 216-233.
Mahdavi, Yadollah., Mardani, Sheida., Hashemidehaghi, Zahra., & Mardani, Nooshin (2013). “The Factors in Development of Health Tourism in Iran” International Journal of Travel Medicine and Global Health, 1(3), 113-118.
Menvielle, L., Menvielle, W. and Tournois, N. (2011). “Medical tourism: a decision model in a service context”. Tourism: Preliminary Communication, 59(1), 47-61.
Moghimehfar, F. and Nasr-Esfahani, M. (2011). “Decisive factors in medical tourism destinations choice a case study of Isfahan, Iran and fertility treatments”. Tourism Management, 32(6), 1431-4.
Movahed, A. (2007). Islamic Tourism. Tehran: Samt Pub.
Munro, J.W. (2012), “What is medical tourism: toward a practical understanding of medical tourism and medical travel, wellness tourism, health tourism and health travel”, MTQUA Best Practices in Medical Tourism, pp. 1-29
Poloie K., Fazli, S., Alvandi M., & Hasanlo, S. (2012). “A framework for measuring the supply chain's agility of mass construction inustry in Iran”. Management Science Letters, 2, 2317-2334.
Ranjan Debata, Bikash, Sree, Kumar, Patnaik, Bhaswati, & Sankar Mahapatra, Siba (2013). “Evaluating medical tourism enablers with interpretive structural modeling”. Benchmarking: An International Journal, 20(6), 716-743.
Rezaee, R., & Mohammadzadeh, M. (2016). “Effective factors in expansion of medical tourism in Iran”. Med J Islam Repub Iran, 30, 409.
Roy. S, & Misra. Sh. (2016). “Interpretive Structural Modelling (ISM) of travel and tourism enablers”. Specialty Journal of Psychology and Management, 2(2), 32-45.
Sadeh, Ehsan & Garkaz, Mansour (2018). “Interpretive structural modeling of quality factors in both medical and hospitality services in the medical tourism industry”. Journal of Travel & Tourism Marketing, DOI: 10.1080/10548408.2018.1527273
Sarmah, Bijoylaxmi & Rahman, Zillur (2018). “Customer co-creation in hotel service innovation: An interpretive structural modeling and MICMAC analysis approach”. Benchmarking: An International Journal, 25(1), 297-318.
Shafapey, F., Bidhendi, S., Mohammadi, M., Akbari, S. K. A. (2014). “Infrastructure of Health Tourism Admission at Health Centers in Kermanshah Educational Hospitals”. Life Science, 11(1), 72-76 [Persian].
Sharpley, R. (2014). “Host perceptions of tourism: A review of the research”. Tourism Management, 42, 37-49.
Spocock, N & .Hongphua, K. (2016). “Medical Tourism and  Policy Implications for Health System:  Aconceptual Framework from a Comparative Study of Thailand, Singapore and Malaysia”, Globalization and Health, 7 (12), pp 7-12.
Statistical Report of Cultural Heritage and Tourism Organization of Khorasan Razavi, Focused on medical tourism and pilgrimage, Mashhad, 2014. http://www.razavichto.ir/Statistical%20Report.aspx.
Talib, F. and Rahman, Z. (2015). “An interpretive structural modelling for sustainable healthcare quality dimensions in hospital service”. Int. J. Qualitative Research in Services, 2(1), 28–46.
Veerasoontorn, R., Beise-Zee, R. and Sivayathorn, A. (2011). “Service quality as a key driver of medical tourism: the case of Bumrungrad international hospital in Thailand”. International Journal of Leisure and Tourism Marketing, 2(2), 140-58.
Wongkit, M., & McKercher, B. (2013). “Toward a Typology of Medical Tourists: A case Study of Thailand”. Tourism Management, 38(4), 4-12.
World Economic Forum (2011-2018).
. https://www.e-unwto.org/doi/pdf/10.18111/9789284419876.
Yang, Yung-Sheng (March 2013). “Key Success Factors in Medical Tourism Marketing”. International Journal of Academic Research in Business and Social Sciences, 3(2), 152-158.
Yu, J. Y., & ko, T. G. (2012). “A cross cultural study of  perception of medical tourism among Chinese, Japanese and Korean tourists in korea”. Tourism Management, 33(1), 80-88.
Zengingonul, O., Emec, H., I˙yilikci, D. E. and Bingol, P. (2012). “Health Tourism: An Assessment on Istanbul”. Istanbul Development Agency, Istanbul.