عوامل پیشران در تحقق گردشگری پایدار شهری با رویکرد اکوتوریسم (نمونهٔ موردی: شهر خوانسار)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار، گروه معماری دانشکدۀ فنی و مهندسی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران.

2 استادیار، گروه شهرسازی، دانشکدۀ هنر و معماری، دانشگاه خلیج‌فارس، بوشهر، ایران

10.22034/jtd.2021.285189.2338

چکیده

گردشگری شهری، در کنار تمام مزایای خود، در صورت عدم‌برنامه‌ریزی صحیح می‌تواند پیامدهای منفی متعددی بر محیط طبیعی و جامعهٔ انسانی مقصد تحمیل کند. ازین‌رو، «پایداری» به یکی از الزامات برنامه‌ریزی گردشگری تبدیل شده است. پژوهش حاضر، با درک اهمیت این موضوع، تلاش کرده است راهبردهای تحقق گردشگری پایدار با محوریت اکوتوریسم را برای شهر خوانسار شناسایی کند. روش تحقیق حاضر توصیفی ـ تفسیری و مبتنی بر مطالعات اسنادی و پیمایش میدانی است. در ابتدا، متغیرهای مرتبط با موضوع از منابع معتبر داخلی و خارجی استخراج شده که ماحصل آن دستیابی به طیف جامعی از متغیرها در 13 بُعد شامل محیط طبیعی، آلاینده‌ها و آسیب‌های اکولوژیکی، اقتصادی، اجتماعی، مدیریتی، حمل‌ونقلی، ظرفیت قابل‌تحمل شهر، بهداشت و سلامت، جاذبه‌های گردشگری، بنیان‌های جامعهٔ محلی، زیرساخت‌های کالبدی گردشگری، زیرساخت‌های غیرکالبدی گردشگری و رضایتمندی از گردشگری بوده است. در ادامه، متغیرها برای اجرای مدل معادلات ساختاری آینده‌پژوهی در نرم‌افزار Micmac وارد شده‌اند و مقایسات زوجی میان متغیرها به روش دلفی و با مشارکت 15 کارشناس انجام شده است. یافته‌ها نشان می‌دهد متغیرهای «طرح‌ها و برنامه‌های بلندمدت توسعۀ گردشگری‌» و «وجود جاذبه‌های گردشگری، آثار تاریخی و حفاظت آن‌ها» بیشترین تأثیر را در تحقق گردشگری پایدار شهر خوانسار خواهند داشت و بنابراین راهبردهایی که اولویت بیشتری دارند باید بر مبنای آن‌ها تدوین شوند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Factors driving the realization of sustainable urban tourism with ecotourism approach, Case study: Khansar city

نویسندگان [English]

  • Mohammad Reza Haghi 1
  • ehsan heidarzadeh 2
1 Assistant Professior, Architecture Department, Faculty of Engineering, Razi University, Kermanshah, Iran.
2 Assistant Professior, Urbanism Department, Art & Architecture Faculty, Persian Gulf University, Bushehr, Iran (corresponding author)
چکیده [English]

Today, tourism as an industry, in addition to all its advantages, without proper planning can impose several negative consequences on the natural environment and human community of the destination. Therefore, "sustainability" has become one of the requirements of tourism planning. The present study, understanding the importance of this issue, has tried to identify strategies for achieving sustainable tourism for the city of Khansar. The method of the present research is descriptive-interpretive and based on documentary studies and field survey. Initially, sustainable urban tourism variables were extracted from valid domestic and foreign sources, which resulted in achieving a comprehensive range of variables in 13 dimensions, including the natural environment, pollutants and ecological hazards, economic, social, managerial, transportation, tolerable capacity of the city, health, tourist attractions, the foundations of the local community, physical or non-physical infrastructures of tourism and satisfaction with tourism. Then, the variables are entered in the Micmac software to implement structural equations model with future research approach, and pairwise comparisons between variables are performed by Delphi method with the participation of 15 experts. The output of the model shows the most important Impressive and influential variables in the field of sustainable tourism in Khansar city, based on which the proposed strategies have been developed. Findings show that the variables of "long-term plans for tourism development" and "existence of tourist attractions, historical monuments and their protection" will have the greatest impact on the realization of sustainable tourism in Khansar city, and therefore strategies having priority, should be based on them. 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Urban Tourism
  • Future Research
  • Sustainable Tourism
  • Urban Ecotourism
  • Khansar

مراجع

  • اسماعیل‌زاده، حسن و اسماعیل‌زاده، یعقوب (1396). شناسایی مؤلفه‌های تأثیرگذار و تأثیرپذیر گردشگری پایدار در شهرهای ساحلی )مطالعۀ موردی: بندرانزلی(. فصلنامۀ علمی‌پژوهشی فضای جغرافیایی، 17(60)، 55-77.
  • ایمانی، بهرام و رضوی، سیدمختار (1399). شناسایی پیشران‌های مؤثر بر وضعیت آیندۀ گردشگری پایدار با رویکرد آینده‌پژوهی (مورد مطالعه: روستاهای بخش مرکزی شهرستان سرعین). برنامه‌ریزی و توسعۀ گردشگری، 9(2)،71-90.
  • پوراحمد، احمد، حسینی سیاه‌گلی، مهناز و صفدری مولان، امین (1395). ارزیابی شاخص‌های توسعۀ پایداری گردشگری در جوامع میزبان (مطالعۀ موردی: شهر ساری). مجلۀ آمایش جغرافیایی فضا، 6(21)، 159-172.
  • حسن‌زاده، فریبا (1394). گردشگری سبز، محیط زیست و توسعۀ پایدار. فصلنامۀ جغرافیایی فضای گردشگری، 4(14)، 39-47.
  • حیدرزاده، احسان و حقی، محمدرضا (1397). دستیابی به توسعۀ گردشگری‌ در شهرهای کوچک با رویکرد مدیریت راهبردی (نمونۀ مطالعه: شهر خوانسار)، سومین کنفرانس بین‌المللی یافته‌های نوین عمران، معماری و صنعت ساختمان ایران، تهران.
  • دلشاد، علی، ابوهاشم آبادی، فرزانه و قاسمیان صاحبی، ایمن (1396). اولویت بندی و تعیین روابط شاخص‌های سنجش پایداری توسعۀ گردشگری‌. فصلنامۀ مطالعات مدیریت گردشگری، 12(93)، 73-94.
  • زالی، نادر و عطریان، فروغ (1395). تدوین سناریوهای توسعۀ گردشگری منطقه‌ای براساس اصول آینده‌پژوهی )مورد مطالعه: استان همدان(. آمایش سرزمین، 8(1)، 107-131.
  • سجادی، ژیلا، رضویان، محمدتقی، حیدری، جهانگیر و جمالی، حسین (1397). نقش مدیریت شهری در توسعۀ پایدار گردشگری ساحلی از دیدگاه جامعۀ میزبان )مطالعۀ موردی: شهر بوشهر(. نشریۀ پژوهش و برنامه‌ریزی شهری، 9(33)، 1-16.
  • شاطریان، محسن، غلامی، یونس و میرمحمدی، محمد (1396). ارزیابی شاخص‌های توسعۀ گردشگری‌ پایدار شهری (مطالعۀ موردی: شهر کاشان). نشریۀ تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی، 17(46)، 195-214.
  • ضرغام بروجنی، حمید و نیک‌بین، مهنا (1391). سنجش پایداری توسعۀ گردشگری‌ در جزیرۀ کیش. فصلنامۀ پژوهش‌های اقتصادی، 12(2)، 137-168.
  • ضیائی، محمود و عباسی، دیاکو (1397). چالش‌ها و رویکردهای توسعۀ گردشگری پایدار: از نظریه تا عمل. مجلۀ برنامه‌ریزی و توسعۀ گردشگری‌، 7(4)، 8-37.
  • فتاح‌زاده، یلدا، صالحی، اسماعیل و خستو، مریم (1399). تدوین سناریوهای پیشرو درزمینۀ آیندۀ توسعۀ گردشگری پایدار استان گیلان. فصلنامۀ علمی‌پژوهشی گردشگری و توسعه، 9(4)، 111-124.
  • فرجی‌راد، عبدالرضا و آقاجانی، سمیه (1388). تحلیلی نو پیرامون گردشگری و جدیدترین طبقه‌بندی آن، فصلنامۀ علمی‌پژوهشی جغرافیایی سرزمین، 6(23)، 61-72.
  • معینیان میاندوآب، غزال، فتحی، بابک و معینیان، پریچهر (1399). الزامات مدیریت شهری در توسعۀ پایدار گردشگری با تأکید بر اقتصاد (مورد مطالعه: شهر میاندوآب). جغرافیا و روابط انسانی، 2(4)، 449-471.
  • نصر، طاهره (1398). شناسایی عوامل کلیدی مؤثر بر گردشگری در کلان‌شهر شیراز با رویکرد آینده‌پژوهی. فصلنامۀ پژوهش و برنامه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ریزی شهری، 10(37)، 55-66.
  • Agyeman, Y. B., Yeboah, A. O., & Ashie, E. (2019). Protected areas and poverty reduction: The role of ecotourism livelihood in local communities in Ghana. Community Development, 50(1), 73-91.
  • Al-Saad, S. A., & Ababneh, A. (2017). Concept, opportunities and challenges of urban tourism in the Arab world: Case studies of Dubai,Cairo and Amman. TOURISM, 65(3), 361-375.
  • Ariyani, N., & Fauzi, A. (2019). Analysis of Strategic Variables for Ecotourism Development; an Application of Micmac. South Asian Journal of Social Studies and Economics, 3(3), 1-12.
  • Asuk, S. A., & Nchor, A. A. (2018). Challenges of Community-Based Ecotourism Development in Southern Eastern Nigeria: Case Study of Iko Esai Community. Journal of Scientific Research & Reports, 20(1), 1-10.
  • Boley, B. B., McGehee, N. G., & Hammett, A. T. (2017). Importance-performance analysis (IPA) of sustainable tourism initiatives: The resident perspective. Tourism Management, 58, 66-77.
  • Bošković, N., Vujičić, M., & Ristić, L. (2020). Sustainable tourism development indicators for mountain destinations in the Republic of Serbia. Current Issues in Tourism, 23(22), 2766-2778.
  • Chirenje, L. I. (2017). Contribution of ecotourism to poverty alleviation in Nyanga, Zimbabwe. Chinese Journal of Population Resources and Environment, 15(2), 87-92.
  • Choi, H. S. C., & Sirkaya, E. (2005). Measuring Residents’ Attitude toward Sustainable Tourism: Development of Sustainable Tourism Attitude Scale. Journal of Travel Research, 43(4), 380-394.
  • Dans, E. P., & Gonzalez, P. A. (2019). Sustainable tourism and social value at World Heritage Sites: Towards a conservation plan for Altamira, Spain. Annals of Tourism Research, 74, 68-80.
  • Das, M., & Chatterjee, B. (2015). Ecotourism: A panacea or a predicament? Tourism Management Perspectives, 14, 3-16.
  • Dedeke, A N. (2017). Creating sustainable tourism ventures in protected areas: An actor-network theory analysis. Tourism Management, 61, 161-172.
  • Diamantis, D. (1999). The Concept of Ecotourism: Evolution and Trends. Current Issues in Tourism, 2(2-3), 93-122.
  • Guo, Y., Jiang, J., & Li, S. (2019). A Sustainable Tourism Policy Research Review. Sustainability, 11(11), 1-16.
  • Hinch, T. D. (1996). Urban Tourism: Perspectives on Sustainability. Journal of Sustainable Tourism, 4(2), 95-110.
  • Hsu, C. Y., Chen, M. Y., Nyaupane, G. P., & Lin, S. H. (2020). Measuring sustainable tourism attitude scale (SUS-TAS) in an Eastern island Context. Tourism Management Perspectives, 33, 100617.
  • Huete-Alcocer, N., López-Ruiz, V. R., & Grigorescu, A. (2019). Measurement of Satisfaction in Sustainable Tourism: A Cultural Heritage Site in Spain. Sustainability, 11(23), 67-74
  • Jandaghi, G., Fathi, M. R., Maleki, M. H., Faraji, O., & Yüzbaşıoğlu, N. (2019). Identification of Tourism Scenarios in Turkey Based on Futures Study Approach. Almatourism-Journal of Tourism, Culture and Territorial Development, 10(20), 47-68.
  • Jegdić, V., & Gradinac, O. (2016). Cities as Destinations of Urban Ecotourism: The Case Study of Novi Sad. Acta Economica Et Turistica, 2(2), 155-166.
  • Kisi, N. (2019). A Strategic Approach to Sustainable Tourism Development Using the A’WOT Hybrid Method: A Case Study of Zonguldak, Turkey. Sustainability, 11(4), 1-19.
  • Lozano-oyala, M., Blancas, F. J., González, M., & Caballero, R. (2019). Sustainable tourism tags to reward destination management. Journal of Environmental Management, 250, 109458.
  • Maxim, C. (2016). Sustainable tourism implementation in urban areas: a case study of London. Journal of Sustainable Tourism, 24(7), 971-989.
  • Menbere, I. P., & Menbere, T. P. (2017). Opportunities and challenges for community-based ecotourism development: A case study in Dinsho and Goba Woredas, Southeast Ethiopia. International Journal of Ecology and Ecosolution, 4(1), 5-16.
  • Mensah, I. (2017). Benefits and Challenges of Community-Based Ecotourism in Park-Fringe Communities: The Case of Mesomagor of Kakum National Park, Ghana. Tourism Review International, 21(1), 81-98.
  • Mistry, R. B. (2018). Influence of Destination Attributes Importance to Tourists’ Satisfaction - Gujarat Tourism. Amity Journal of Management Research, 3(1), 14-26.
  • Nematpour, M., & Faraji, A. (2019). Structural analysis of the tourism impacts in the form of future study in developing countries (case study: Iran). Journal of Tourism Futures, 5(3), 259-282.
  • Pan, S. Y., Gao, M., Kim, H., Shah, K. J., Pei, S. L., & Chiang, P. C. (2018). Advances and challenges in sustainable tourism toward a green economy. Science of the Total Environment, 635, 452-469.
  • Rasoolimanesh, S. M., Ramakrishna, S., Hall, C. M., Esfandiar, K., & Seyfi, S. (2020). A systematic scoping review of sustainable tourism indicators in relation to the sustainable development goals. Journal of Sustainable Tourism, 1-21.
  • Romero-Garcia, L. E., Aguilar-Gallegos, N., Morales-Matamoros, O., Badillo-Piña, I., & Tejeida-Padilla, R. (2019). Urban tourism: a systems approach-state of the art. Tourism Review, 74(3), 679-693.
  • Rostami, E., & Teimouri, M. S. (2019). Studying the Economic, Socio-Cultural and Environmental Outcomes of Ecotourism on Local Communities Using SEM Model. Modern Applied Science, 13(8), 48-56.
  • Roxas, F. M. Y., Rivera, J. P. R., & Gutierrez, E. L. M. (2020). Framework for creating sustainable tourism using systems thinking. Current Issues in Tourism, 23(3), 280-296.
  • Saidmamatov, O., Matyakubov, U., Rudenko, I., Filimonau, V., Day, J., & Luthe, T. (2020). Employing Ecotourism Opportunities for Sustainability in the Aral Sea Region:Prospects and Challenges. Sustainability, 12(21), 1-19.
  • Spenceley, A. (2018). Sustainable tourism certification in the African hotel sector. Tourism Review, 74(2), 1-15.
  • Sutrisna, M., Saskara, N., & Ayu, I. (2020). Prospective Analysis of Sustainable Tourism Development in Penglipuran Village as A Tourist Village Role Model in Bali. Technium Social Sciences Journal, 13, 184-198.
  • Synman, S. (2016). The role of private sector ecotourism in local socio-economic development in southern Africa. Journal Of Ecotourism, 16(3), 247-268.
  • Tanguay, G. A., Rajaonson, J., & Therrien, M. C. (2013). Sustainable tourism indicators: selection criteria for policy implementation and scientific recognition. Journal of Sustainable Tourism, 21(6), 862-879.
  • Tovmasyan, G. (2019). Assessment of Tourist Satisfaction Index: Evidence from Armenia. Marketing and Management of Innovations, (3), 22-32.
  • Tseng, M. L., Lin C., Lin, C. W. R., Wu, K. J., & Sriphon, T. (2019). Ecotourism development in Thailand: community participation leads to the value of attractions using linguistic preferences. Journal of Cleaner Production, 231, 1319-1329.
  • Vu, D. V., Tran, G. N., Nguyen, H. T. T., & Nguyen, C. V. (2020). Factors Affecting Sustainable Tourism Development in Ba Ria-Vung Tau, Vietnam. The Journal of Asian Finance, Economics and Business, 7(9), 561-572.
  • Wondirad, A. (2019). Does ecotourism contribute to sustainable destination development, or is it just a marketing hoax? Analyzing twenty-five years contested journey of ecotourism through a meta-analysis of tourism journal publications. Asia Pacific Journal of Tourism Research, 24(11), 1047-1065.
  • Wu, Y. Y., Wang, H. L., & Ho, Y. F. (2010). Urban ecotourism: Defining and assessing dimensions using fuzzy number construction. Tourism Management, 31(6), 739-743.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار