ارزیابی کیفیت مقاصد ژئوتوریستی شهروندان ‌کلان‌شهر تبریز با استفاده از روش VQE مطالعۀ موردی: استان آذربایجان شرقی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش‌آموختۀ دکتری ژئومورفولوژی ـ مدیریت محیطی، دانشگاه تبریز

2 استاد، دانشکده برنامه ریزی و علوم محیطی دانشگاه تبریز

3 استاد، دانشکده برنامه ریزی و علوم محیطی

چکیده

هر مقصد گردشگری، برای رسیدن به مزیت رقابتی بالا، باید تضمین کند که تمامی جذابیت‌ها و تجربه‌های گردشگری که تاکنون ارائه داده است با مقاصد دیگری که گردشگر قصد سفر به آن را دارد متفاوت است. بنابراین کیفیت مقصد گردشگری یکی از اساسی‌ترین مزیت‌های رقابتی برای جذب گردشگر و توسعۀ پایدار گردشگری در آن است. هدف از پژوهش حاضر ارزیابی و مفهوم‌پردازی کیفیت ژئومورفوسایت‌های منتخب از سوی شهروندان ‌کلان‌شهر تبریز در استان آذربایجان شرقی است. این پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر گردآوری اطلاعات توصیفی و از نوع پیمایشی است. جامعۀ آماری پژوهش شهروندان ساکن در ‌کلان‌شهر تبریز به تعداد 384 نفر بوده و برای تعیین حجم نمونه از الگوی کوکران استفاده شده است. جمع‌آوری داده‌ها برای انتخاب ژئومورفوسایت‌های برجسته با روش مصاحبه و ابزار اندازه‌گیری پرسش‌نامۀ محقق‌ساخته با سؤالات بسته برای 28 مقصد گردشگری برندمحور انجام شده است. بر اساس پرسش‌نامه‌های مرجوعی، دوازده مقصد ژئوتوریستی برای بررسی و ارزیابی نهایی کیفیت آن انتخاب شدند. برای پایایی پرسش‌نامه از ضریب آلفای کرونباخ و برای روایی آن از دیدگاه صاحب‌نظران و استادان برجستۀ این رشته استفاده شده است. در ارزیابی کیفیت ژئومورفوسایت‌های منتخب از روش پارامتر کمّی VQE استفاده شده است. بنابر نتایج پژوهش، از بین دوازده ژئومورفوسایت منتخب، ژئومورفوسایت آسیاب خرابه (منطقۀ جلفا) با ارزش وزنی 854/0، کوه عون ابن علی تبریز (عینالی) با ارزش وزنی 823/0 و گردنۀ پیام (منطقۀ مرند) با ارزش وزنی 806/0 به ترتیب در رتبه‌های اول تا سوم از نظر مطلوبیت در کیفیت ژئومورفوسایت قرار گرفته‌اند

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Evaluating of Geotouristic Destinations Quality of Tabriz Metropolis Citizens Using VQE Method (Case Study: East Azarbaijan Province)

نویسندگان [English]

  • vahid emamikia 1
  • davood mokhtari 2
  • shahram roostaei 3
1 Ph.D. Geomorphology - Environmental Management, University of Tabriz
2 Professor at Faculty of Planning and Environmental Sciences, University of Tabriz
3 Professor at Faculty of Planning and Environmental Sciences, University of Tabriz
چکیده [English]

A tourist destination for achieve a high competitive advantage, must be ensure that all the tourist attractions and experiences it has offered so far are different from other destinations that a tourist intends to experience. Therefore, the quality of a tourist destination is one of the most basic competitive advantages for attracting tourists and sustainable tourism development. The purpose of this study, is to evaluate and conceptualize the quality of selected geomorphosites by the citizens of Tabriz metropolis in East Azerbaijan province. This research is applied in terms of purpose and in terms of collecting information descriptive and survey. The statistical population of the study was 384 citizens living in the metropolis of Tabriz and the Cochran pattern was used to determine the sample size. To collect data to select prominent geomorphoses, the interview method was used and a survey questionnaire was used to measure the closed-ended questionnaire for 28 tourism-oriented brands. Based on, 12 geotouristic destinations were selected for review and final evaluation of its quality based on reference questionnaires. For reliability of the questionnaire from Cronbach's alpha coefficient and For the narration, the views of prominent experts and professors in this field have been used. The results of this study showed From 12 selected geomorphosites, Asyab kharabe (Jolfa region) Geomorphosite with a weight of 0.854, Aoun Ibn Ali mountain of Tabriz  (Ainali) with a weight of 0.823 and Payam pass  (Marand region) with a weight of 0.806, The first to third ranks in terms of desirability in the quality of geomorphosites.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Quality of geotouristic destinations
  • East Azarbaijan province
  • Tabriz metropolitan ‎citizens
  • VQE method
احمدی، منیژه خیرالهی، ارسطو و چراغی، مهدی (1396). «ارزیابی عوامل مؤثر بر رضایتمندی گردشگران داخلی و خارجی مجموعۀ گردشگری بیستون». فصل‌نامۀ مطالعات گردشگری اجتماعی، دورۀ 5، شمارۀ 9، ص 119-216.
اندام، رضا، منتظری، امیر و فیضی، سمیرا (1393). «بررسی ابعاد کیفیت خدمات در گردشگری ورزشی». فصل‌نامۀ مطالعات مدیریت ورزشی، دورۀ 7، شمارۀ 26، ص 15-36.
برقی، حمید، رحیمی، حمزه، سیحاق، محمدرضا، نوری، محمد (1393). «ارزیابی کیفیت محیط زندگی در نواحی روستایی از دیدگاه ساکنان(مطالعۀ موردی: دهستان میان‌دره شهرستان فسا)». مجلۀ پژوهش و برنامه‌ریزی روستایی، دورۀ 3، شمارۀ 8، ص 13-24.
بنسبردی، علی، رحیمی‌زاده، میثم، اسدی، حسن و محمودی، احمد (1392). «ارتباط بین انگیزه‌ها با رضایتمندی گردشگران پیست اسکی استان تهران». فصل‌نامۀ علمی- پژوهشی مدیریت ورزش، دورۀ 5، شمارۀ 2، ص 53- 69.
بهرامی، زینب (1390). ارزیابی توانمندی‌های ژئوتوریستی تالاب‌های پلدختر با روش پرالونگ. دانشجوی کارشناسی ارشد اکو توریسم. پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد دانشکدۀ جغرافیا و برنامه‌ریزی، 1390. دانشگاه تبریز.
تقوی گودرزی، سعید، بهاروند، مهدی و شرفی، سیامک (1394). «اولویت‌بندی مناطق مستعد احداث ژئوپارک در استان لرستان». فصلنامه جغرافیایی فضای گردشگری، دورۀ 5، شمارۀ 19، ص 113-143.
رضوانی، محمدرضا، فرجی سبکبار، حسنعلی، دربان آستانه، علیرضا و کریمی، سیدهادی (1396). «تحلیل نقش عوامل شاخص‌های کیفیت محیطی موثر در برندسازی مقاصد گردشگری روستایی (مطالعۀ موردی: منطقۀ اورامانات استان کردستان)». مجلۀ برنامه‌ریزی و توسعه گردشگری، دورۀ 6، شمارۀ 23، ص 105-136.
رفیعیان، مجتبی مولودی، جمشید و پورطاهری، مهدی (1390). «سنجش کیفیت محیط شهری در شهرهای جدید (مطالعۀ موردی: شهر جدید هشتگرد)». فصل‌نامۀ برنامه‌ریزی و آمایش فضا، دورۀ 15، شمارۀ 3، ص 19-38.
رفیعیان، مجتبی، تقوایی، علی‌اکبر، خادمی، مسعود و علی‌پور، روحا (1391). «بررسی تطبیق رویکردهای سنجش کیفیت در طراحی فضاهای عمومی». نشریۀ معماری و شهرسازی ایران، دورۀ 3، شمارۀ 1، ص 35-43.
سجاسی، حمداله، صادقلو، طاهره و مهدوی، داوود (1395). «تبیین نقش کیفیت محیطی مقصدهای گردشگری در تقویت تصویر ذهنی گردشگران (مطالعۀ موردی: روستاهای مقصد گردشگری بخش رودبار قصران)». فصل‌نامۀ برنامه‌ریزی و آمایش فضا، دورۀ 19، شمارۀ 2، ص 61-88.
سلمانی، محمد، فرجی سبکبار، حسنعلی کاظمی،محمد و اروجی، حسن (1394). «ارزیابی توانمندی‌های کاربری‌های ژئومورفوسایت‌ها  (مطالعۀ موردی: ژئومورفوسایت‌های شهرستان طبس)». فصل‌نامۀ پژوهش‌های جغرافیای انسانی، دورۀ 47، شمارۀ 1، ص 192-176.
شایان، سیاوش، بنی‌صفار، معصومه، زارع، غلامرضا و فضلی، نفیسه (1392). «ارزیابی توانمندی‌های توسعۀ گردشگری پایدار ژئومورفوسایت‌ها با تأکید بر روش کومانسکو (مطالعۀ موردی: ژئومورفوسایت‌های مسیر گردشگری کرج-چالوس تا تونل کندوان)». مجلۀ برنامه‌ریزی و توسعۀ گردشگری، دورۀ 2، شمارۀ 5، ص 77-92.
شیعه، اسماعیل و علی پوراشلیکی، سجاد (1389). «تحلیل عوامل کیفیت‌بخش محیط گردشگری ساحلی با توجه به معیارهای گردشگری پایدار (مطالعۀ موردی: سواحل شهر رامسر)». فصل‌نامه آرمانشهر، دورۀ 3، شمارۀ 5، ص 155-167.
عنابستانی، علی‌اکبر، مظفری، زهرا و پیوند، علی (1398). «تحلیل فضائی ارزش کیفیت محیطی روستاهای هدف گردشگری (مطالعۀ موردی: دهستان فضل شهر نیشابور)». فصل‌نامۀ مطالعات محیطی هفت حصار، دورۀ 8، شمارۀ 29، ص 25-38.
کاکاوند، الهام، براتی، ناصر و امین‌زاده، بهرام (1392). «سنجش تطبیقی تصویر ذهنی شهروند و شهرساز به مفهوم کیفیت محیط شهری (مطالعۀ موردی: بافت فرسودۀ شهر قزوین)». باغ نظر (فصل‌نامۀ علمی پژوهشی مرکز پژوهشی هنر معماری و شهرسازی)، دورۀ 10، شمارۀ 25، ص 101-112.
محسنی، ندا (1390). ارزیابی توانمندی‌های ژئوتوریستی مکان‌های ژئومورفیکی ارسباران به روش پرالونگ. پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد اکوتوریسم. دانشکدۀ جغرافیا و برنامه‌ریزی، 1390. دانشگاه تبریز.
مختاری، داود و روستایی، شهرام (1398). «بررسی نقش فرایندهای ژئومورفولوژیک در ایجاد ژئومورفوسایت‌های منطقۀ حفاظت‌شدۀ مانشت، بانکول و قلارنگ با استفاده از روش پری یرا». فصل‌نامۀ جغرافیا و توسعه، شمارۀ 54، ص 47-22.
مختاری، داوود و همتی، فریبا (1395). «شناسائی مکان‌های ژئومورفولوژیکی حوضۀ آبریز دیره و ارزیابی توانمندی‌های ژئوتوریستی آن‌ها با استفاده از روش پری یرا». فصل‌نامۀ جغرافیا و برنامه‌ریزی، دورۀ 20، شمارۀ 57، ص 251-276.
مختاری، داوود (1394). ژئوتوریسم. انتشارات دانشگاه تبریز، چاپ اول.
مقصودی، مهران و عرب عامری، علیرضا (1396). «ارزیابی کمّی ژئومورفوسایت‌های نمکی استان سمنان با روش‌های بریلها و پرالونگ با تأکید بر ژئومورفوسایت‌های غرب استان». پژوهش‌های جغرافیای طبیعی، دورۀ 49، شمارۀ 2، ص 258-241.
مقصودی، مهران، یمانی، مجتبی، مقیمی، ابراهیم رضوانی، محمدرضا و بهاروند، مهدی (1397). «شناسایی و ارزیابی ژئومورفوسایت‌های کارستی با استفاده از مدل تلفیقی کوبالیکوا و کرنچر (نمونۀ موردی: شهرستان پلدختر استان لرستان)». فصل‌نامۀ ژئومورفولوژی کمّی، دورۀ 7، شمارۀ 1، ص 1-12.
ممیز، آیت‌اله، عباسی،مهدی و قاسمی، سیده عاطفه (1392). «توسعۀ فرصت‌های شغلی در حوزۀ زمین‌گردشگری  (ژئوتوریسم)؛  (نمونۀ موردی: منطقۀ جلفا در استان آذربایجان شرقی)». فصل‌نامۀ چشم‌انداز جغرافیائی (مطالعات برنامه‌ریزی سکونتگاه‌های انسانی)، دورۀ 8 شمارۀ 22، ص 56-67.
Artugyan, L. (2017). “Geomorphosites Assessment in Karst Terrains: Anina Karst Region  (Banat Mountains, Romania)”. Geoheritage, 9, 153-162.
Aurel, M., Raulea, A. S., & Titu, S. (2016). “Measuring Service Quality in Tourism Industry”. Social and Behavioral Sciences, 221(2016), 294-301.
Bruschi, V. M., & Cendrero, A. (2005). “Geosite evaluation: Can we measure intangible values?”. Il Quaternario (Italian Journal of Quaternary Science), 18(1), 293-306.
Chin, C., Lo, M., & Songan, P. (2014). “Rural Tourism Destination Competitiveness: A study on Annoh Rais Longhouse Homestay Sorawak”. Procedia–Social and Behavioral Sciences, 144, 35-44.
Chow, H. W., Ling. G. J., Yen, I.  (2016). “Building Motivation equity through industrial tourism”. Asia Pacific Management Review, 22(2), 70-72.
Coratza, P., & Giusti, C. (2005). “Methodological Proposal for the assessment of the Scientific Quality of geomorphosites”. Italian Journal of Quaternary Science, 18(1), 307-313.
Coratza, P., Bruschi, V. M., Piacentini, D., Saliba, D., & Soldati, M. (2011). “Recognitian and Assessment of Geoporphosites in Malta at the II-Majjistral Nature and History Park”. Geoheritage, 3, 175-185.
Currie, C., & Falconer, P. (2013). “Maintaining Sustainable Island Destinations in Scotland: The role of the transport tourism relationship”. Journal of Destination Marketing & Management, 3(3), 162-172. http://dx.doi.org/10.1016/j.jdmm.2013.10.005.
Hoang, T. P., Quang, H. T., Phuong, N. N., & Ha, N. T. (2016). “Factors affecting the decision of the selection of foreign tourists for A tourist destination (Case study: da nang city, Vietnam”. European Journal of Business and Social Sciences, 4(10), 86-97.
Le, C. C., & Dong, D. X. (2017). “Factors affecting European tourists Satisfaction in Nha Trang city (Perceptions of destination quality)”. Interactional Journal of Tourism Cities, 3(4), 350-362.
Paskova, M., & Zelenka, J. (2018). “Sustainability Management of unesco Global Geoparks” Sustainable Geoscience and Geotourism, 2, 44-64.
Reynard, E., & Coratza, P. (2016). “The importance of mountain geomorphosites for environmental education”. Acta geographica Slovenica, 56(2), 291-303.