بازسازی معنایی تفسیر مردم محلی از تأثیر تغییرات گردشگری در توسعۀ فرهنگی ـ اقتصادی جامعۀ بومی شرق استان گلستان: ارائۀ نظریه‏‌ای داده‏‌بنیاد

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری، گروه مردم‏‌شناسی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

2 استادیار گروه مردم‌‏شناسی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

3 استادیار گروه تاریخ و باستان‏‌شناسی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

4 استادیار گروه مردم‌‏شناسی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

10.22034/jtd.2021.260255.2192

چکیده

در تعاریفی که از گردشگری بیان شده است، مطالعه و شناخت بشر در کانون توجه آن قرار دارد و بیشتر پژوهش‌‏های انسان‏‌شناسان دربارۀ نوع بشر به فرهنگ باز می‏گردد. اگر فرهنگ را هر صورتی از رفتار اکتسابی و غیرغریزی درنظر بگیریم، این مقاله به توصیف و تبیین این رفتار در قلمرو پژوهش در مواجهه با موضوع پژوهش با تمام تأثیرات فرهنگی و اقتصادی می‌‏پردازد. بررسی سیر تغییرات گردشگری در نیم سدۀ اخیر و بازسازی معنایی آن و تغییرات حاصل از رواج گردشگری در حوزه‌‏های ذکرشده، مسئلۀ مهم و ضرورت انجام این پژوهش است که نیازمند پشتوانۀ نظری قوی و مبتنی بر اتخاذ رویکردی پارادایم تفسیرگرایی است که در آن از رویکرد امیک استفاده می‏شود و بدین‏وسیله کمک می‏‌کند تا نحوۀ درک و تفسیر مردم سرزمین موردمطالعه از تأثیرات گردشگری در توسعۀ جامعۀ محلی بررسی شود. پژوهش با روش کیفی انجام شده و از رویکرد مردم‏نگاری به‏منزلۀ روش عملیاتی پژوهش و از رویکرد نظریۀ زمینه‏ای به‌‏منزلۀ روش تحلیل داده‌‏ها استفاده شده است. یافته‏‌ها در قالب هفت مقولۀ عمده و یک مقولۀ هسته، یعنی رویکرد مؤثر به گردشگری پایدار، بیان می‌‏شود. بر اساس این مقوله، حوزه‏‌هایی از گردشگری در قلمرو پژوهش از حالت انبوه خارج شده و در مسیر نیل به وضعیت گردشگری پایدار است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Semantic Reconstruction of Local People 's Interpretation of the Impact of Tourism Changes on Cultural - Economic Development of the Indigenous Community of East Golestan Province: Presenting a data theory

نویسندگان [English]

  • Mansour Moradi 1
  • Ali Baseri 2
  • Mahmoud Seyed 3
  • Mohammad Hadi Mansouri Lakoraj 4
1 Ph.D. student in Anthropology, Central Azad University of Tehran and a member of The Faculty of the Anthropology Research Institute, Tehran, Iran;
2 Assistant professor, Department of anthropology Central Tehran Azad University, Tehran, Iran
3 Assistant professor, Department of History and Archeology Central Tehran Azad University, Tehran, Iran
4 Assistant professor, Department of anthropology Central Tehran Azad University, Tehran, Iran
چکیده [English]

In the various definitions of tourism, human cognition and study are the focus of attention, and most of what anthropologists examine in human research is related to culture, and if culture is any form of behavior that is acquired And to be non-instinctive, this article also describes and explains this behavior in the field of research in the face of the subject of research with all the cultural and economic implications. The study of changes in tourism in the last half century and the semantic reconstruction of these changes and changes resulting from the prevalence of tourism in the mentioned areas is an important issue and the need for this research that requires strong theoretical support based on the approach of interpretive paradigm. The Emic approach is used to help examine the understanding and interpretation of the effects of tourism on the development of the local community. In the methodological dimension, the qualitative research method was used and the ethnographic approach was used as the operational research method and the grounded theory approach was used as the data analysis method. The research findings are expressed in the form of 7 major categories and one core category, ie an effective approach to sustainable tourism. Conclusion is based on this category; That areas of tourism in the field of research are out of the mass state and are on the way to achieving a sustainable tourism status

کلیدواژه‌ها [English]

  • Tourism changes
  • Cultural and economic approach
  • Mass tourism
  • Sustainable tourism
  • Local development

مراجع

احسانی، افسانه (1395). اکوتوریسم، راهی برای گردشگری پایدار. تهران: انتشارات مهکامه.
افتخاریان، بهنام (1396). گردشگری موسیقی‏. تهران: انتشارات مهکامه‏.
اینسکیپ، ادوارد (1392). برنامه‏ریزی گردشگری رویکردی یکپارچه و پایدار به برنامه‏ریزی و توسعه‏ی گردشگری. محمود حسن‏پور و سعید داغستانی (مترجمان). تهران: انتشارات مهکامه.
بدری، سید علی، مطیعی لنگرودی، سید حسن، سلمانی، محمد، علیقلی زاده فیروزجایی، ناصر. (1388)، اثرات اقتصادی گردشگری بر نواحی روستایی مطالعه موردی: نواحی روستایی بخش مرکزی نوشهر، جغرافیا و توسعه ناحیه‌ای، 7(12).
بذرافشان، مرتضی (1394). درآمدی بر صنعت گردشگری. تهران: انتشارات مهکامه.
برنز، پیتر م. (1385). درآمدی بر مردم‏شناسی گردشگری. هاجر هوشمندی (مترجم). تهران: پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری و نشر افکار.
بونی فیس، پریسیلا (1380). مدیریت گردشگری فرهنگی. محمود عبدالله‏زاده (مترجم). تهران: دفتر پژوهش‏های فرهنگی.
بهرامی، اعظم و فرهادیان، همایون (1382). نقش بوم‏گردی در معیشت پایدار محلی و حفظ منابع طبیعی، توسعۀ روستایی و کشاورزی. جهاد، 23(258)، 32-45.
بهرامی، رحمت‏الله (1389). بررسی قابلیت‏ها و تنگناهای توسعۀ گردشگری روستایی در استان کردستان. چهارمین کنگرۀ بین‏المللی جغرافی‏دانان جهان اسلام.
بیابانی، غلامحسین (1395). گردشگری روستایی و جذب گردشگر به مثابۀ رکن مهم توسعۀ پایدار: رویکرد مردم‏شناختی. مردم و فرهنگ، 1(4)، 93-113.
بیتس، دانیل و فرد، پلاگ (1375). انسان‏شناسی فرهنگی. محسن ثلاثی (مترجم). تهران: انتشارات علمی.
پاپلی یزدی، محمدحسین و سقایی، مهدی (1386). گردشگری (ماهیت و مفاهیم). تهران: انتشارات سمت.
پشین، اراز (1393). بررسی اثرات اقتصادی گردشگری پارک ملی گلستان بر جوامع محلی (مطالعۀ موردی: روستای تنگراه). پایان‏نامۀ کارشناسی ارشد رشتۀ مدیریت جهانگردی، مؤسسۀ آموزش عالی غیرانتفاعی و غیردولتی باختر ایلام.
تیموثی‏، دالن جی و نیاوپان، جیان پی (1392). میراث فرهنگی و گردشگری در کشورهای درحال توسعه. اکبر پورفرج و جعفر پاپیری (مترجمان). تهران: انتشارات مهکامه.
دانایی‏‌فرد، حسن، امامی، سیدمجتبی (1396). استراتژی‏های پژوهش کیفی: تأملی بر نظریه‏پردازی داده‏بنیاد. اندیشه مدیریت، 1(2)، 69 -97.
رایزینگر، یوته (1395). گردشگری بین‏الملل، فرهنگ‏ها و رفتار. جمال مرادنژاد، امید حکیمی و محمد نجارزاده (مترجمان). تهران: انتشارات مهکامه.
رحیم‌‏پور، علی (1393). گردشگری در کشورهای توسعه‏یافته و درحال توسعه. تهران: پژوهشگاه میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری.
روستاخیز، بهروز، آذرشب، عطیه و نرسیسیانس، امیلیا (1398). دلالت‏های معنایی مصرف قلیان بین زنان بلوچ (مطالعه‏ای کیفی در روستای دامن شهرستان ایرانشهر). زن در توسعه و سیاست، 17(2)، 301-279.
سقایی، مهدی و مسعودی، محمدباقر (1393). اکوسیستم‏های طبیعی و اکوتوریسم با تأکید بر ایران. تهران: انتشارات مهکامه.
شارپلی، ریچارد و تلفر، دیوید (1394). برنامه‏ریزی توسعۀ گردشگری در کشورهای درحال توسعه. حمید ضرغام بروجنی، زهرا نکوئی، نیلوفر عباسپور و مسلم شجاعی (مترجمان). تهران: انشترات مهکامه.
شفیعی، زاهد و ربانی، راضیه (1397). بوم‏گردی و اقامتگاه دوست‏دار طبیعت. تهران: انتشارات مهکامه.
عبدالله‌‏زاده، محمود (مترجم) (1384). برنامه‏ریزی ملّی و منطقه‏ای جهانگردی. سازمان جهانی جهانگردی، دفتر پژوهش‏های فرهنگی، چاپ دوم.
فرج‏‌زاده اصل، منوچهر (1384). سیستم اطلاعات جغرافیایی و کاربرد آن در برنامه‏ریزی توریسم. تهران: انتشارات سمت.
فکوهی، ناصر (1381). تاریخ اندیشه و نظریه‏های انسان‏شناسی. تهران: نشر نی.
کاظمی، مهدی (1386). مدیریت گردشگری. تهران: انتشارات سمت.
کریم‌‏زاده، علیرضا (1394). سفر، مهمان‏پذیری، مهمان‏‏نوازی (جستاری در فرهنگ و مفاهیم مهمان پذیری در ایران و اسلام). تهران: انتشارات مهکامه.
کی هایس، دیوید و دی نیمیر، جک (1394). مدیریت منابع انسانی در صنعت گردشگری و هتلداری، علی‏‌اکبر فرهنگی، مرتضی بذرافشان و الهه‏‌سادات کرباسی‌‏زاده (مترجمان). تهران: انتشارات مهکامه‏.
گلدنر، چارلز.آر و برنت ریچی، جی. آر (1394). شناخت صنعت گردشگری اصول، رویه‌‏ها و رویکردها. حمیدرضا ضرغام بروجنی، مرتضی بذرافشان و حمید ایوبی یزدی (مترجمان). تهران: انتشارات مهکامه.
محمدپور، احمد (1392). روش پژوهش کیفی ضد روش منطق و طرح در روش‏‌شناسی کیفی، جلد اول. تهران: جامعه شناسان.
محمدی، جواد، عزیزی، امیر، سپهوندی، محمدعلی و پیدا، نگین (1394). بررسی رویکرد مؤثر به پیری: مطالعۀ نظریۀ داده‏‌بنیاد. فصلنامه سالمند، 10(4)، 88-100.
مرادی، حشمت، پورسعید، علیرضا، واحدی، مرجان و آرایش، محمدباقر (1399). طراحی مدل توسعۀ بوم‌‏گردی روستاهای هدف گردشگری استان کرمانشاه. گردشگری و توسعه، 9(1)، 25-46.
مرادی، منصور (1384). خالدنبی، زیارتگاه و سنگ‏‌مزارها. نامه پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، 11، 73-84.
میرزایی، خلیل (1393). شیوه‏های عملی مقاله‌‏نویسی. تهران: جامعه‏‌شناسان.
نیازی، محسن‏، جهانی، عباس و کرمانی نصرآبادی، محسن (1389). مردم‌‏شناسی جهانگردی. تهران: انتشارات سخنوران.
نیک‏بین، مهنا، ضرغام بروجنی، حمید، صالحی امیری، سیدرضا، محمدخانی، کامران و غفاری، فرهاد (1399). مدل‌‏سازی پیامدهای توسعۀ پایدار گردشگری فرهنگی؛ رویکرد آمیخته. گردشگری و توسعه، 9(1)، 234-214.
ولاشجردی فراهانی، راضیه، پورطاهری، مهدی و رکن‏‌الدین افتخاری، عبدالرضا (1398). شناسایی و ارزیابی شاخص‏‌های سنجش کیفیت محیطی روستاهای هدف گردشگری؛ مطالعۀ مورد: روستاهای هدف گردشگری استان تهران. گردشگری و توسعه، 8(1)، 276-298.
هاشمی مقدم، امیر (1397). انسان‌‏شناسی گردشگری. تهران: انتشارات مهکامه.
Ashworth, Gregory John. 1994. Building a new Heritage: Tourism, Culture, and Identity in the New Europe. London: Routledge
Lane, B., & Bramwell, W. (1994). Rural tourism and sustainable rural development. Clevedon, Channel View Publications.
Cohen E. (1984). The sociology of tourism: approaches, issues and findings. Annu. Rev. Sociol., 10, 373–92
Greenwood, D. J. (2012). 8. Culture by the pound: An anthropological perspective on tourism as cultural commoditization. In Hosts and guests (pp. 169-186). University of Pennsylvania Press.
Jafari, J. (1989). Tourism models: the sociocultural aspects. Tourism management, 8, 151-159.
MacCannell, D. (1984). Reconstructed ethnicity tourism and cultural identity in third world communities. Annals of tourism research, 11(3), 375-391.
Nash, D. (1996). Anthropology of Tourism. Oxford: Pergamon

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار