آینده‌پژوهی گردشگری مذهبی استان قم با رویکرد سناریونگاری

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار دانشکده اقتصاد و مدیریت دانشگاه قم

2 دانشیار گروه مدیریت بازرگانی، دانشکده مدیریت، دانشگاه علامه طباطبائی، ایران

3 استادیار گروه مدیریت صنعتی و مالی، دانشکده مدیریت و حسابداری، پردیس فارابی دانشگاه تهران

4 دانشجوی دکتری مدیریت بازرگانی، دانشگاه عدالت، ایران

10.22034/jtd.2019.173426.1660

چکیده

استان قم به دلیل داشتن جذابیت‌های مختلف تاریخی، فرهنگی، هنری و مذهبی قابلیت بسیاری در حوزه گردشگری مذهبی دارد. تحقیق حاضر در پی شناخت پیشران‌ها و عوامل کلیدی تأثیرگذار در آینده گردشگری مذهبی استان قم است. تحقیق حاضر از منظر فلسفه، تفسیری؛ از بعد جهت‌گیری، کاربردی و از منظر روش‌شناسی، چندگانه کیفی است. سناریوهای باورپذیر تحقیق حاضر عبارتند از سناریوی دنیای آشوب‌زده، سناریوی شهر پایدار، سناریوی شهر زیبا و سناریوی شهر سوخته. برای تعیین پیشران‌های نهایی تحقیق به منظور شکل‌گیری سناریوهای باورپذیر از تکنیک عدم قطعیت بحرانی استفاده شد. سناریوهای باورپذیر تحقیق حاضر از برخورد دو عدم قطعیت تحریم‌های خارجی و توسعه شهر بر مبنای مزیت رقابتی شکل گرفت. سناریوی شهر زیبا وضعیتی را نشان می‌دهد که تحریم‌های خارجی کاهش می‌یابد و توسعه شهر مبتنی بر مزیت رقابتی آن یا گردشگری مذهبی خواهد بود و بهترین آینده را نشان می‌دهد. از طرفی سناریوی شهر سوخته معرف بدترین وضعیتی است که ممکن است رخ دهد. این سناریو از محل تلاقی افزایش تحریم‌ها و توسعه ناهماهنگ و نامنظم شهری ایجاد خواهد شد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Future Studies of Religious Tourism of Qom Province based on Scenario Planning Approach

نویسندگان [English]

  • Mohammad hasan maleki 1
  • Vahid Khasehi Varnamkhasti 2
  • Mohammad Reza Fathi 3
  • Mehdi Saffarinia 4
1 Associate Professor, Department of Economics and Management, University of Qom, Qom, Iran
2 Associate Professor, Department of Business Management, Allameh Tabataba'i University, Tehran, Iran
3 Assistant Professor, College of Farabi, University of Tehran, Iran
4 PhD Student of Business Management, Edalat University, Iran
چکیده [English]

Qom province has many religious tourism opportunities due to its various historical, cultural, artistic and religious attractions. The present research seeks to identify key factors affecting the future of religious tourism in Qom province. The present research is based on a philosophical, interpretive perspective; from the perspective of orientation, applied and from the perspective of methodology, is multiple qualitative. The believable scenarios of this research include the agitated world scenario, the sustainable city scenario, the beautiful city scenario and the scorched city scenario. Critical uncertainty technique was used to determine the final drivers of the research in order to create believable scenarios. The believable scenarios of the present study were based on the two uncertainties of foreign sanctions and the development of the city based on the competitive advantage. The beautiful city scenario shows that external sanctions are declining, and the city's development will be based on its competitive advantage or religious tourism, and will show the best of the future. On the other hand, the scorched city scenario represents the worst situation that may occur. This scenario will be created at the crossroads between increased sanctions and uneven and irregular urban development.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Future Studies
  • Scenarios Planning
  • Believable Scenarios
  • Religious Tourism
  • Critical Uncertainty Approach

مراجع

احمدی شاپورآبادی، محمدعلی و سبزآبادی احمد (1390). «تحلیلی بر ظرفیت‌های توسعۀ گردشگری مذهبی ـ فرهنگی کلان‌شهر قم». مطالعات ملی، دورۀ 12، شمارۀ 2، ص 83-112.
براتی، جواد، رسول‌زاده، مریم، رفیعی دارانی، هادی و مظهری، محمد (1392). «مدیریت راهبردی در فضای کسب‌وکار اقتصاد شهری (مطالعۀ موردی: گردشگری مذهبی شهر مشهد مقدس)». فصل‌نامۀ اقتصاد و مدیریت شهری، شمارۀ 6، ص 110-125.
حاتمی‌نژاد، حسین، حبیبیان، بهار و امیرشکاری، مریم (1395). «اولویت‌بندی راهبردهای توسعۀ گردشگری مذهبی شهر دزفول». نشریۀ گردشگری شهری، دورۀ 3، شمارۀ 1، ص 59-76.
زاهد زاهدانی، سیدسعید، حکیمی‌نیا، بهزاد، طبیعی، منصور و گلی، علی (1397). «آینده‌پژوهی فرهنگ زیست‌محیطی با روش اکتشاف و اعتباریابی سناریو (مورد مطالعه: شهر اصفهان)». فصل‌نامۀ مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران، دورۀ 7، شمارۀ 3، ص 441-468.
سجاسی قیداری، حمدالله و کامرانی‌فر، حدیث (1393). «برنامه‌ریزی راهبردی توسعۀ گردشگری مذهبی کلان‌شهر مشهد». همایش بین‌المللی علمی و راهبردی توسعۀ گردشگری جمهوری اسلامی ایران، چالش‌ها و چشم‌اندازها.‎ https://www.civilica.com/Paper-BCIT01-BCIT01_124.html
شریعتی، سیدصدرالدین، پورفرج، اکبر و حیدری، محمد (1391). «نقش تمدن اسلامی در توسعۀ گردشگری مقصدهای مذهبی (مورد مطالعه شهر مقدس قم)». مطالعات مدیریت گردشگری، دورۀ 7، شمارۀ 18، ص 1-23.
عبدی، مرجان، عباس‌نیا، سیدمحمد و تقوی‌فرد، محمدتقی (1395). «برنامه‌ریزی توسعۀ پایدار گردشگری بر اساس مدل ترکیبی SWOT و ANP مطالعۀ موردی استان خراسان جنوبی». فصل‌نامۀ فضای گردشگری، سال چهارم، شمارۀ 16، ص 77-95.
غفاری، محمد، رضایی دولت‌آبادی، حسین و اناری، فرشید (1393). «تحلیل عوامل مؤثر بر وفاداری گردشگران به مقاصد گردشگری». مدیریت فرهنگ سازمانی، سال دوازدهم، شمارۀ 3. ص 551-568.
فیروزجائیان، علی‌ا‌صغر، یوسفی، ندا، میرمحمدتبار، سیداحمد (1393). «تحلیل کارکردی گردشگری مذهبی در ایران (فراتحلیلی از پژوهش‌ها موجود)». مجلۀ برنامه‌ریزی و توسعۀ گردشگری، سال سوم، شمارۀ 8، ص 143-165.
قنبری برزیان، علی (تابستان 1396). «تبیین ذائقۀ گردشگری مذهبی در جامعۀ ایران با تأکید بر جوانان؛ موانع و چالش‌ها». نشریۀ برنامه‌ریزی و توسعۀ گردشگری، شمارۀ 21، ص 116-135.
گزارش ستاد تسهیلات زائران استان قم (1396). استانداری قم، معاونت امور زائرین استان قم.
معاون، زهرا، موحد، مجید و طبیعی، منصور (زمستان 1396). «معنایابی و گردشگری مذهبی: مطالعۀ مردم‌نگارانه». فصل‌نامۀ جامعه‌پژوهی فرهنگی، سال هشتم، شمارۀ 4، ص 1-32.
موسوی، میرنجف، سلطانی، ناصر (1393). «تحلیلی بر نقش گردشگری مذهبی در توسعۀ شهری (مطالعۀ موردی: امامزاده جعفر یزد)». مجلۀ پژوهش و برنامه‌ریزی شهری، سال پنجم، شمارۀ 18، ص 77-94.
یوسفی، جواد (1397). «تحلیل اهمیت-عملکرد خدمات گردشگری مذهبی (مورد مطالعه شهرستان بیرجند)». فصل‌نامۀ برنامه‌ریزی توسعۀ گردشگری. دورۀ 7، شمارۀ 24، ص 38-58.
Agrawal, S. (2017). “Factors affecting Tourist’s satisfaction level at religious visit: A study of Brij-Kshetra”. IJAR, 3(1), 848-852.
Ambroz, M. (2011). “Tourist Origin and Spiritual Motives”. Journal of Management, 16(2), 71-86.
Blackwell, R. (2007). Motivations for Religious Tourism, Pilgrimage, Festivals and Events. CABI Publications, Oxford shire, UK, 35-47.
Cristea, A. A., Apostol, M. S., & Dosescu, T. (2015). “The role of media in promoting religious tourism in romania”. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 188, 302-306.
Eid, R. (2012). “Towards a high-quality religious tourism marketing: The case of Hajj service in Saudi Arabia”. Tourism Analysis, 17(4), 509-522.
Gupta, M., & Bukhari, S. S. (2016). “Religious tourism in Karta- a gap analysis of skill requirements of human resources operating at various levels”. International Journal Of Core Engineering & Management (IJCEM), 3(5), 46-54.
Kaku, M. (2017). The Future of the Mind: The Scientific Quest to Understand, Enhance, and Empower the Mind. Anchor Books.
Kartal, B., Tepeci, M., & Atlı, H. (2015). “Examining the religious tourism potential of Manisa, Turkey with a marketing perspective”. Tourism Review, 70(3), 214-231.
Maneenetr, T., & Tran, T. H. (2014). “SWOT Analysis of Religious Tourism in Nong Khai Province, Thailand Proposed Guidelines to Incorporate Temple Stay Program”. Mediterranean Journal of Social Sciences, 5(23), 696.
Melton, J. G. (2007). The Encyclopedia of Religious Phenomena. Visible Ink Press.
Mingers, J. (2011). “Soft OR comes of age—but not everywhere!”. Omega, 39(6), 729-741.
Muriuki, L. M., Bururia, D., & Mutegi, J. (2018). “Determinants Of religious tourism branding tactics in Kenya: A cross sectional study”. Tourism and Hospitality Research, 18(4), 456-469.
Nicolaides, A., & Grobler, A. (2017). Spirituality, Wellness tourism and quality of life. African Journal of Hospitality, Tourism and Leisure, 6(1), 1-37.
Noori Kouchi, A., Zarre Nezhad, M., & Kiani, P. (2018). A study of the relationship between the growth in the number of Hajj pilgrims and economic growth in Saudi Arabia. Journal of Hospitality and Tourism Management, 36, 103-107.
Omar, M., Moussa, A. (2016). “Water management in Egypt for facing the future challenges”. Journal of Advanced Research, 7(3), 403-412.
Rinschede, G. (1992). “Forms of religious tourism”. Annals of Tourism Research, 19(1), 51-67.
Shafaei, F., & Mohamed, B. (2017). “Malaysia’s branding as an Islamic tourism hub: An assessment”. Geografia: Malaysian Journal of Society and Space, 11(1). 97-108.
Slaughter, R. A. (2014). “The denial of limits and interior aspects of descent”. foresight, 16(6), 527-549.
Tessitore, T., Pandelaere, M., & Van Kerckhove, A. (2014). “The Amazing Race to India: Prominence in reality television affects destination image and travel intentions”. Tourism Management, 42, 3-12.
Thompson, J., Curran, R., & DO'Gorman, K. (2017). “A modern day panopticon: Using power and control theory to manage volunteer tourists in Bolivia”. Tourism Management Perspectives, 22, 34-43.
Trippl, M., Sinozic, T., & Smith, H. L. (2015). “The Role of Universities in Regional Development: Conceptual Models and Policy Institutions in the UK, Sweden and Austria”. European Planning Studies, 23(9), 1722-1740.
World Economic Forum (2017). Global Competitiveness Report 2017-2018.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار